Sáng 24-6, Bộ Công thương tổ chức Hội nghị sơ kết xuất khẩu gạo 6 tháng đầu năm 2019 với sự tham gia của các địa phương sản xuất gạo và thương nhân xuất khẩu gạo, thông tin nhiều diễn biến bất lợi về thị trường.
Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, 5 tháng đầu năm 2019, xuất khẩu gạo đạt 2,76 triệu tấn, giảm 6,3% so với cùng kỳ năm 2018, trị giá đạt khoảng 1,18 tỷ USD, giảm 20,4%.
Philippines trở thành thị trường xuất khẩu chính của gạo Việt Nam, chiếm 38,6% trong tổng xuất khẩu cả nước.
Xuất khẩu gạo trong những tháng đầu năm 2019 ảm đạm Theo Bộ Công thương, ngoại trừ thị trường Philippines, các thị trường nhập khẩu gạo lớn, truyền thống như Trung Quốc, Indonesia và Bangladesh đều đồng loạt giảm nhập khẩu trong nửa đầu năm. Nguyên nhân có thể do: tồn kho của vụ sản xuất cũ cao ở Trung Quốc, năm bầu cử ở Indonesia, Bangladesh khôi phục sản xuất sau lũ lụt...
Theo dự báo 6 tháng của Nộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), nguồn cung lúa, gạo thế giới được dự báo tăng do sản lượng gạo của các nước sản xuất tăng. Thái Lan tăng 138.000 tấn so với năm trước, Ấn Độ tăng 2,87 triệu tấn, Campuchia tăng 79.000 tấn.
Không chỉ Việt Nam, các nước Ấn Độ, Thái Lan đều rơi vào tình trạng tương tự xuất khẩu sụt giảm.
Trong 5 tháng đầu của năm 2018, xuất khẩu gạo của Việt Nam vào 3 thị trường Trung Quốc, Indonesia, Bangladesh đạt 1,44 triệu tấn, nhưng tính 5 tháng đầu của năm 2019, xuất khẩu gạo Việt Nam vào 3 thị trường này sụt giảm mạnh chỉ đạt 239.000 tấn.
Tại Thái Lan, tổng xuất khẩu của Thái Lan sang 3 thị trường trên cũng sụt giảm đến 71,6% so với cùng kỳ năm trước.
Nhận định tình hình xuất khẩu gạo ảm đạm, Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh lý giải, trong những năm gần đây, nhiều nước tiêu dùng, nhập khẩu gạo đã có những sự thay đổi về chính sách đối với mặt hàng lúa gạo như: thực hiện thuế hóa nhiều mặt hàng gạo; thay đổi phương thức nhập khẩu gạo cho phép nhiều nguồn cung tham gia các đợt thầu G2P để có nguồn cung gạo với giá cạnh tranh và chất lượng cao hơn; các nước nhập khẩu cũng nỗ lực nâng cao năng lực sản xuất trong nước hướng đến tự chủ về lương thực; các nước sản xuất tập trung tận dụng lợi thế về điều kiện tự nhiên, đất đai, khí hậu, điều kiện canh tác để sản xuất gạo có chất lượng và có thương hiệu.
Các nước như Myanmar, Campuchia, Pakistan đều nỗ lực gia tăng sản lượng gạo xuất khẩu. Trung Quốc không chỉ là nước nhập khẩu gạo lớn nhất mà cũng trở thành một trong những nước xuất khẩu gạo lớn nhất của thế giới.
Các tác động thái và tình hình trên đã làm gia tăng sản lượng cung gạo toàn cầu, tăng tồn kho tại các nước xuất khẩu và làm thay đổi sâu sắc quan hệ cung – cầu theo hướng thị trường thuộc về người mua.
Theo Bộ Công thương, trong bối cảnh này, công tác điều hành xuất khẩu gạo cũng bảo đảm cân đối xuất khẩu và tiêu dùng nội địa; góp phần bình ổn giá lúa, gạo trong nước, đặc biệt trong bối cảnh giá nhiều mặt hàng tiêu dùng thiết yếu tăng.
Những tháng đầu năm cũng ghi nhận sự chuyển dịch về cơ chế thị trường, cơ cấu chủng loại gạo xuất khẩu cũng như nỗ lực tìm kiếm, mở rộng thị trường xuất khẩu mới, tiềm năng của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo của Việt Nam. Tuy gặp khó khăn ở khu vực châu Á và châu Đại Dương, các doanh nghiệp Việt Nam đã đẩy mạnh xuất khẩu gạo thơm sang các thị trường khu vực châu Phi, châu Âu và châu Mỹ.
