Vất vả nhưng vui
Xin các chuyên gia cho biết nhận định khái quát về tình hình kinh tế - xã hội của đất nước năm 2024 và năm mới 2025?
TS PHAN ĐỨC HIẾU, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội:
Nhìn chung, trong năm 2024, tình hình kinh tế - xã hội có xu hướng phục hồi tích cực, đạt nhiều kết quả quan trọng và đáng ghi nhận. Chính phủ công bố năm 2024 đã đạt và vượt toàn bộ 15/15 chỉ tiêu, nhất là mục tiêu tăng trưởng.
Có thể nói năm 2025 là năm có ý nghĩa quan trọng với nhiều dấu mốc đặc biệt trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, là năm đặc biệt quan trọng đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng giai đoạn 2020 - 2025.
Đảng, Quốc hội và Chính phủ đã xác định đây là năm tăng tốc, bứt phá và thể hiện tinh thần mạnh mẽ, quyết liệt, đột phá trên tinh thần đổi mới cả tư duy, cách nghĩ, cách làm, hành động và cả về tổ chức bộ máy đến nội dung nhiệm vụ, giải pháp cụ thể.
TS NGUYỄN ĐÌNH CUNG, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương:
Điểm đặc biệt của năm 2025 là thời điểm đất nước có rất nhiều ngày kỷ niệm quan trọng: 80 năm Ngày thành lập nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước…
Bên cạnh đó là khối lượng công việc đồ sộ để chuẩn bị Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV và cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI. Do đó làm thế nào để thực hiện trọn vẹn tất cả những mục tiêu này là thách thức rất lớn.
Đặc biệt, không thể không nhắc tới công cuộc thúc đẩy cải cách, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế. Chưa bao giờ các nhà lãnh đạo thể hiện quyết tâm cao đến thế trong việc cải cách, tinh gọn bộ máy nhà nước để thúc đẩy đất nước phát triển mạnh mẽ hơn.
Có lẽ năm 2025 sẽ vất vả nhưng vui. Đó cũng là thời gian để chuẩn bị đầy đủ các điều kiện để đất nước vươn mình trong Kỷ nguyên mới.
PGS-TS NGÔ TRÍ LONG, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu, thị trường giá cả, Bộ Tài chính:
Triển vọng tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2025 được các tổ chức quốc tế đánh giá tích cực, nhờ vào các yếu tố nội tại mạnh mẽ và sự cải thiện trong nhiều lĩnh vực quan trọng.
Ngân hàng United Overseas Bank (UOB) dự báo GDP của Việt Nam sẽ tăng 6,6%, trong khi Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) kỳ vọng mức tăng trưởng đạt 6,2%, cao nhất khu vực Đông Nam Á. Nghị quyết của Quốc hội cũng đặt mục tiêu tăng trưởng GDP đạt 6,5-7%, với kỳ vọng đạt 7-7,5% nếu điều kiện thuận lợi.
Năm 2025 chúng ta có rất nhiều nhiệm vụ chính trị phải hoàn thành, trong đó có việc cải cách, sắp xếp bộ máy nhà nước, một công cuộc phải nói là hết sức gian lao.
Song, tôi cho rằng những chính sách chống lãng phí và tinh gọn bộ máy sẽ mang lại nhiều thay đổi tích cực trong cải thiện môi trường đầu tư, thu hút vốn nước ngoài và thúc đẩy sự phát triển bền vững.
Tinh gọn bộ máy không chỉ giúp giảm thiểu tình trạng chồng chéo chức năng mà còn nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành; vừa tiết kiệm ngân sách, vừa tăng tính minh bạch và hiệu quả, tạo dựng niềm tin cho các nhà đầu tư. Do vậy, có đau mấy cũng phải làm.
Đảm bảo an sinh xã hội
Các chuyên gia có khuyến nghị gì về cải cách thể chế và chính sách để thúc đẩy tăng trưởng?
TS PHAN ĐỨC HIẾU: Bên cạnh công cuộc sắp xếp lại bộ máy hành chính, những việc chúng ta đã và đang làm để cải thiện môi trường kinh doanh cần phải tiếp tục một cách quyết liệt hơn.
Cần thay đổi tư duy từ quản lý, giám sát sang khuyến khích, tạo điều kiện phát triển thông qua tiến trình cải cách pháp luật theo hướng đơn giản hóa, giảm bớt các quy định, thủ tục rườm rà, chồng chéo. Phân cấp mạnh mẽ hơn cho địa phương trong quản lý, điều hành kinh tế.
Cùng với đó, tạo môi trường thuận lợi, khuyến khích phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân, coi đây là động lực chủ yếu của tăng trưởng. Cải cách mạnh mẽ hệ thống nghiên cứu khoa học, tạo điều kiện cho các nhà khoa học cống hiến và phát huy năng lực. Những giải pháp đó, tất nhiên, cần được thể hiện bằng chính sách, giải pháp cụ thể.
PGS-TS NGÔ TRÍ LONG: Để thúc đẩy tăng trưởng, Chính phủ cần đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, đặc biệt là các dự án trọng điểm quốc gia, nhằm tạo động lực cho nền kinh tế. Chính phủ cũng cần triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, bao gồm giảm thuế, phí và lãi suất vay, nhằm giảm chi phí sản xuất và thúc đẩy hoạt động kinh doanh.
Cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp là yếu tố quan trọng để tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển sản xuất kinh doanh.
Để đảm bảo an sinh xã hội và ổn định đời sống nhân dân, Chính phủ cần tăng cường các biện pháp bảo đảm an sinh xã hội, hỗ trợ người lao động mất việc làm, người nghèo và các đối tượng yếu thế, qua đó duy trì trật tự xã hội trong bối cảnh nền kinh tế gặp khó khăn.
Các động lực tăng trưởng mới, như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và phát triển các ngành công nghệ cao như chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và điện toán đám mây, nhằm nâng cao năng suất lao động và sức cạnh tranh của nền kinh tế… cũng rất cần được “tiếp nhiên liệu”.
Chi phí của cả xã hội để sắp xếp lại bộ máy hành chính, chứ không chỉ là ngân sách, chắc sẽ rất lớn. Đó là chưa kể bộ máy mới cần có thời gian để vận hành ổn định. Điều này liệu có ảnh hưởng đến đà tăng trưởng GDP năm 2025?
TS NGUYỄN ĐÌNH CUNG: Cải cách bộ máy nhà nước là để thị trường phát triển mạnh mẽ hơn, bù đắp lại chi phí ban đầu. Thẳng thắn mà nói, có thể có những đau đớn trước mắt, nhưng cũng là cái giá tất yếu phải trả khi “phẫu thuật”một cơ thể cồng kềnh, trì trệ, không hiệu quả để có một bộ máy hành chính thon gọn hơn, không có chỗ cho những người kém tài, kém đức.
Tuy nhiên, nhìn sâu hơn vào những yếu tố căn cơ tạo nên tăng trưởng, cũng cần phải hết sức lưu ý. Về đầu tư trong nước, tính chung 11 tháng năm 2024 so với cùng kỳ năm trước, cả nước giảm 0,5% về số doanh nghiệp gia nhập nền kinh tế, tương đương về vốn đăng ký và giảm tới 8% về số lao động. Tổng số vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế trong 11 tháng năm 2024 giảm 7,5% so với cùng kỳ năm 2023.
Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành cũng tăng chậm hơn cùng kỳ năm ngoái, cho thấy niềm tin tiêu dùng chưa trở lại; tăng trưởng cao dường như chưa chuyển thành thu nhập của người dân; nền kinh tế vẫn quá lệ thuộc vào tăng trưởng của khối doanh nghiệp nước ngoài, chủ yếu nhờ hàng hóa xuất khẩu với giá trị gia tăng không cao.
Do vậy, bên cạnh việc thực hiện những nhiệm vụ chính trị, chúng ta cũng không thể lơ là nhiệm vụ tăng trưởng kinh tế.
