Trong bối cảnh năm học bắt đầu trên khắp EU, 24 quốc gia thành viên đang phải vật lộn với tình trạng thiếu giáo viên, ảnh hưởng đến việc học của học sinh và cản trở mục tiêu mang lại nền giáo dục chất lượng cho mọi người. Hầu hết các quốc gia đều phải đối mặt với tình trạng thiếu giáo viên, đặc biệt là các môn khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán (gọi tắt là STEM), giáo viên có trình độ sư phạm và bảo mẫu.
Theo Báo cáo Giám sát giáo dục và đào tạo 2023 của Ủy ban châu Âu (EC), chỉ có Croatia và Cyprus không báo cáo tình trạng thiếu nhân viên giáo dục. Thụy Điển là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất khi cần có 153.000 giáo viên đủ tiêu chuẩn từ nay đến năm 2035.
Liên đoàn nhân viên giáo dục và khoa học của Đức (GEW) đã cảnh báo không nên hạ thấp tiêu chuẩn về trình độ sư phạm để bù đắp cho tình trạng thiếu hụt giáo viên. Nghề giáo viên ở EU phải chịu nhiều vấn đề, trong đó có mức lương thấp, công việc không ổn định và khối lượng công việc nhiều.
Ngoài ra, một trong những lý do của tình trạng thiếu giáo viên là do các quốc gia thành viên có các quy tắc thể chế giáo dục khác nhau, khiến cho sự điều chuyển giáo viên từ nước này sang nước kia khó khả thi. Ví dụ, Gauthier Catteau là giáo viên địa lý ở vùng nói tiếng Pháp của Bỉ. Anh bắt đầu sự nghiệp giảng dạy của mình khi mới 22 tuổi. Đến năm 29 tuổi, Catteau nghỉ việc và chuyển sang làm kỹ sư do phải đi lại 3 giờ đồng hồ để đến trường mỗi ngày vì anh sống ở vùng nông thôn. Khoảng cách đi lại, khối lượng công việc nhiều và triển vọng nghề nghiệp hạn chế có vẻ không phù hợp với các kế hoạch cá nhân nên anh buộc phải chuyển nghề.
Theo Eurostat, năm 2021, EU chỉ có 8% trong tổng số giáo viên dưới 30 tuổi. Năm 2021, có 5,24 triệu giáo viên được tuyển dụng vào ngành giáo dục tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông tại EU. Việc trẻ em Ukraine hòa nhập vào các trường học EU do xung đột cũng làm trầm trọng thêm vấn đề thiếu giáo viên ở châu Âu.
Chỉ riêng tại Ba Lan, tháng 2-2023, gần 44.000 trẻ em sơ tán từ Ukraine đã được ghi danh vào giáo dục mầm non. Trong khi đó, nhiều quốc gia đang phải chịu đựng tình trạng dân số giáo viên già đi với làn sóng nghỉ hưu dự kiến sẽ diễn ra trong vài năm tới, làm tăng thêm áp lực cho hệ thống.
Tại Bồ Đào Nha, công đoàn giáo viên Fenprof ước tính sẽ có từ 4.700 đến 4.800 giáo viên nghỉ hưu, con số cao nhất trong thiên niên kỷ. Đất nước này sẽ cần hơn 30.000 nhà giáo dục chuyên nghiệp mới vào năm 2030.
EC đã thúc đẩy tính linh hoạt của giáo viên và trao giải thưởng cho các hoạt động giảng dạy sáng tạo như một cách để giải quyết tình trạng thiếu hụt này và khôi phục uy tín của nghề. Nhiều quốc gia EU cũng đã cố gắng thu hút những người đã nghỉ hưu quay lại dạy và lấp đầy khoảng trống bằng giáo viên hợp đồng như một giải pháp tạm thời. Hồi tháng 4, nhiều chuyên gia khuyến cáo Bộ Giáo dục Ireland cần thay đổi hoàn toàn tư duy để giải quyết tình trạng thiếu giáo viên hiện nay. Một trong các đề xuất là khuyến khích những giáo viên đã rời Ireland đi làm việc ở nước ngoài quay trở lại.
