Dùng công nghệ số chống hàng giả

Nếu DN không nỗ lực, các cơ quan chuyên trách không chủ động nâng cao kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ thì “cuộc chiến” chống hàng giả sẽ khó đem lại kết quả khả quan. 

Đặt sản xuất hàng giả từ nước ngoài

Vào dịp cuối năm, các chương trình khuyến mãi giảm giá kéo dài liên tục. Mặt tích cực chính là góp phần kích cầu tiêu dùng, gia tăng sức mua, thúc đẩy nền kinh tế phát triển, nhưng ngược lại cũng có những sản phẩm dỏm trà trộn để lừa đảo người mua. Điều đáng nói, các sản phẩm làm giả, làm nhái được nhiều DN đặt hàng trực tiếp từ các xưởng sản xuất ở nước ngoài để đưa về trong nước tiêu thụ. Thậm chí, sản phẩm được chào bán công khai trên Facebook, Zalo, các trang web rao vặt... như đồng hồ Rolex, quần áo, nón Chanel, Burberry. Với mức giá rất rẻ, người bán sẵn sàng công khai hàng nhái cấp độ 1, 2, 3 để người mua tùy vào khả năng mà lựa chọn. Bà Phạm Thị Đào, Giám đốc Công ty Mỹ phẩm Anh Đào, bức xúc nói thẳng, DN đầu tư nhiều tiền của cho công nghệ chống giả, nhưng DN làm giả còn tinh vi hơn, chấp nhận đầu tư nhiều tiền hơn để có thể sản xuất hàng loạt mỹ phẩm giả đưa ra thị trường để thu lợi lớn. Đây là nỗi đau của công ty nói riêng và nhiều DN Việt Nam nói chung.

Tại một hội thảo về hàng giả vừa diễn ra tại TPHCM cách đây vài ngày, một cán bộ của Cục Quản lý thị trường (QLTT) TPHCM thừa nhận, hàng giả ngày càng tinh vi, “chạy đua” cùng công nghệ. Khi khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển, công nghệ chống hàng giả ra đời ngày càng nhiều thì hàng giả cũng... nhiều hơn. Chính điều này khiến các DN cũng như các cơ quan chức năng chuyên trách cảm thấy áp lực hơn trong quá trình đấu tranh chống hàng giả, buôn lậu, gian lận thương mại. Ông Trần Giang Khuê, đại diện Văn phòng Cục Sở hữu trí tuệ (SHTT) tại TPHCM, nhìn nhận quyền SHTT có khi chỉ được gói gọn trong phạm vi quốc gia, nhưng Internet đã vượt khỏi lãnh thổ mỗi quốc gia. Hàng hóa được bày bán tại các cửa hàng thật nay cũng được trưng lên mạng Internet để người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận. Điều này dẫn đến những sơ hở, dễ dàng trà trộn hàng lậu, hàng giả để bán cho khách hàng đặt mua hàng qua mạng. 

Thông tin nhanh từ Cục QLTT TPHCM, trong hơn tuần lễ cuối tháng 11-2018, đơn vị đã phát hiện hàng chục vụ vi phạm liên quan tới hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT, với tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính lên tới 1 tỷ đồng. Trước thực trạng trên, ông Trương Văn Ba, Phó Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia (Ban chỉ đạo Quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả) nhận xét, hàng giả, hàng nhái và xâm phạm quyền SHTT ở nước ta ngày càng tăng, có nhiều diễn biến phức tạp về mức độ, cách thức vi phạm… Chỉ còn vài tuần nữa sẽ bước sang năm mới 2019, nhu cầu tiêu dùng cuối năm tăng cao nên “cuộc chiến” chống hàng giả, hàng nhái cần sự mạnh tay, triệt để hơn nữa. 

Siết hàng giả
 
Làm thế nào để minh bạch hóa thị trường, ngăn chặn hiệu quả vấn nạn hàng giả, hàng lậu? Theo bà Nguyễn Thị Minh Huyền, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và kinh tế số, cốt lõi của vấn đề chính là kết nối, minh bạch thông tin sản phẩm, tăng niềm tin của người tiêu dùng đối với thương mại điện tử. Bởi thực tế việc giám sát kinh doanh trực tuyến hiện nay vẫn chưa đạt hiệu quả như mong đợi, vi phạm vẫn tràn lan. Vì vậy công tác quản lý, kết nối cơ sở dữ liệu giữa cơ quan chức năng chuyên trách với DN là điều quan trọng, cần được triển khai nhanh hơn, mạnh hơn. Mặt khác, DN cũng cần chủ động bảo vệ mình. 

Đại diện Cục QLTT TPHCM cho biết, việc chống hàng giả, gian lận thương mại rất phức tạp, bởi những đối tượng này ngày càng manh động. Từ năm 2017 đến cuối năm 2018, QLTT đã xử lý trên 30.000 vụ, giá trị hàng hóa tịch thu gần 1.000 tỷ đồng. Giải pháp để ngăn chặn hiệu quả vấn nạn hàng giả, hàng lậu chính là cán bộ phải nắm rõ thông tin, địa bàn, xây dựng kế hoạch kiểm tra chuyên đề để sớm phát hiện các vụ vi phạm. Đánh giá dưới góc độ DN, ông Nguyễn Phước Hưng, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN TPHCM, bổ sung thông tin, hiệp hội thường xuyên phối hợp với các cơ quan, đơn vị nhằm trang bị các kiến thức cho DN, cán bộ chuyên trách, người dân phân biệt hàng thật - hàng giả; đồng thời, khuyến khích DN không ngừng đổi mới, đăng ký quyền SHTT ngay khi DN có sản phẩm mới tung ra thị trường... 

“Doanh nghiệp nên chủ động phối hợp với cơ quan truyền thông, hiệp hội, các cơ quan chuyên trách để sớm có biện pháp xử lý các cơ sở sản xuất, kinh doanh hàng giả. Thêm nữa, cần có biện pháp chế tài mạnh hơn trong việc xử lý đối tượng vi phạm. QLTT phải tăng cường tập huấn, đào tạo, nâng cao trình độ nghiệp vụ cho cán bộ trong quá trình thực thi nhiệm vụ. Đặc biệt, QLTT phải đi sâu đi sát, nắm vững địa bàn, nắm bắt tâm tư nguyện vọng của DN, người tiêu dùng, thành lập đường dây nóng tiếp nhận phản ánh, khiếu nại của người dân, DN...”, đại diện Cục QLTT TPHCM nêu giải pháp.