Bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội cho người không có lương hưu
Đây là một sự bổ sung cần thiết trong tương lai để góp phần đảm bảo cuộc sống cho người lao động không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng.
Khoản 2 Điều 3 dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội giải thích trợ cấp hưu trí xã hội là chính sách mà ngân sách nhà nước cung cấp một khoản trợ cấp cho người cao tuổi không có lương hưu hoặc bảo hiểm xã hội hàng tháng khác. Theo Điều 26 dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội, công dân Việt Nam từ đủ 80 tuổi trở lên không có lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng khác sẽ được nhận chế độ trợ cấp hưu trí xã hội với các quyền lợi sau: trợ cấp hàng tháng 500.000 đồng/người/tháng; cấp thẻ bảo hiểm y tế; người lo mai táng được trợ cấp 1 lần là 10 triệu đồng.
Đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng chế độ thai sản
Hiện nay, theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, BHXH tự nguyện chỉ bao gồm chế độ hưu trí và chế độ tử tuất. Tuy nhiên, dự thảo sửa Luật Bảo hiểm xã hội đã bổ sung chế độ thai sản vào nhóm quyền lợi mà người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng. Theo Điều 100 dự thảo, người lao động tham gia BHXH tự nguyện cũng được giải quyết hưởng chế độ thai sản khi lao động nữ sinh con hoặc khi lao động nam đang đóng BHXH mà có vợ sinh con. Điều kiện hưởng chế độ thai sản trong trường hợp này là người lao động phải đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con. Với việc tham gia BHXH tự nguyện, người lao động sẽ nhận được trợ cấp thai sản là 2 triệu đồng/con sinh ra.
Bổ sung đối tượng tham gia BHXH bắt buộc
So với quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, khoản 1 Điều 31 dự thảo đã bổ sung thêm một số đối tượng người lao động là công dân Việt Nam phải tham gia BHXH bắt buộc bao gồm: người lao động ký hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên mà làm việc không trọn thời gian, có mức tiền lương bằng hoặc cao hơn 2 triệu đồng; chủ hộ kinh doanh. Người hưởng chế độ phu nhân hoặc phu quân tại cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài; người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương.
Người mắc bệnh dài ngày không còn được hưởng chế độ 180 ngày
Hiện nay, theo khoản 2 Điều 26 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, người lao động mắc bệnh cần chữa trị dài ngày thì được hưởng chế độ ốm đau trong tối đa 180 ngày tính cả ngày nghỉ lễ, tết, ngày nghỉ hàng tuần. Sau khi hết thời gian nghỉ này mà cần tiếp tục điều trị thì người lao động mới bị tính mức hưởng thấp hơn. Tuy nhiên, dự thảo mới đã bỏ quy định về việc cho người mắc bệnh dài ngày nghỉ đến 180 ngày. Thay vào đó, Điều 47 quy định, thời gian nghỉ chế độ ốm đau của người lao động đều được xác định thời gian đóng BHXH và điều kiện làm việc, không phân biệt người đó mắc bệnh gì. Theo đó, người lao động mắc bệnh dài ngày chỉ được tính hưởng 75% mức tiền lương đóng BHXH, tùy điều kiện bình thường và thời gian đóng BHXH.
Mọi trường hợp phá thai đều được hưởng chế độ thai sản
Căn cứ Điều 57 dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội, khi đình chỉ thai nghén, lao động nữ sẽ được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản theo chỉ định của cơ sở khám chữa bệnh có thẩm quyền.
Thời gian nghỉ được quy định như sau: Tối đa 10 ngày: thai dưới 5 tuần tuổi; tối đa 20 ngày: thai từ 5 tuần tuổi đến dưới 13 tuần tuổi; tối đa 40 ngày: thai từ 13 tuần tuổi đến dưới 22 tuần tuổi. Trong đó, đình chỉ thai nghén là một thuật ngữ y học chỉ việc sử dụng các biện pháp can thiệp y tế nhằm chấm dứt sự phát triển của thai nhi, còn được hiểu đơn giản là trường hợp phá thai.
Hiện nay, cơ quan BHXH chỉ giải quyết chế độ cho người lao động sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý thì mới được hưởng chế độ thai sản. Nếu quy định này được thông qua, ngay cả khi lao động nữ phá thai ngoài ý muốn vẫn được giải quyết hưởng chế độ thai sản.
Thu hẹp phạm vi thân nhân được hưởng trợ cấp tuất
Theo dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội mới, khi người lao động đóng BHXH bắt buộc không may qua đời, trợ cấp tuất chỉ được chi trả cho những thân nhân sau đây nếu họ đáp ứng đủ điều kiện mà pháp luật quy định: con của người lao động; vợ (hoặc chồng) của người lao động; cha, mẹ đẻ, cha mẹ của vợ (hoặc chồng) của người lao động.
Tuy nhiên, theo quy định hiện nay, những thân nhân là thành viên khác trong gia đình mà người lao động tham gia BHXH có nghĩa vụ nuôi dưỡng vẫn đang được chi trả trợ cấp tuất một lần hoặc tuất hàng tháng (tùy trường hợp). Nếu quy định này được Quốc hội thông qua, những người thân là người mà người lao động đang có nghĩa vụ nuôi dưỡng sẽ không còn được hưởng trợ cấp tuất khi người lao động chết.
