Nhiều nơi hưởng ứng
Du mục kỹ thuật số (Digital Nomad-DN) sử dụng công nghệ và các công cụ liên lạc để hoàn thành công việc từ xa nhằm mục đích duy trì đời sống tự do cá nhân, có thể di chuyển liên tục trong nước hoặc nước ngoài. Trong một cuộc khảo sát gần đây của Lonely Planet (công ty xuất bản sách du lịch của Mỹ) với hơn 1.400 người từ 67 quốc tịch khác nhau, có 54% cho biết, họ coi mình là DN.
Mặc dù những người du mục kỹ thuật số có truyền thống làm nghề tự do, nhưng hơn một nửa (61%) hiện làm việc toàn thời gian và phần lớn (84%) tin rằng công việc hỗ trợ khả năng đi lại của họ. Những người có thể tiếp cận với lối sống này thường kiếm được một mức lương khá ổn với hơn 50% số người được hỏi ở Mỹ kiếm được 2.000 USD/tháng.
Khoảng 70% những người tự coi mình là DN ở độ tuổi từ 24-44 và 35% thuộc độ tuổi từ 45-54. Lực lượng lao động có sự phân chia đồng đều giữa các giới tính, với 56% nam và 44% nữ. Gần một nửa (45%) đã kết hôn và không giống như những DN điển hình có xu hướng làm việc độc lập, 70% là cha mẹ đưa gia đình đi theo khi chọn mô hình làm việc này.
Hiện ngày càng có nhiều quốc gia cung cấp một loại thị thực (visa) đặc biệt cho dân DN, cho phép những người này lưu trú trong thời gian tối thiểu từ 6 tháng đến 1 năm, đi kèm tùy chọn gia hạn. Theo quy định, các DN không được làm thuê cho các công ty bản địa, phải chứng minh được mức thu nhập, có thể đi kèm gia đình (yêu cầu mức thu nhập cao hơn), và đa phần sẽ được hưởng mức thuế ưu đãi (hoặc miễn thuế, tùy quốc gia).
Indonesia mới đây đã công bố loại thị thực cho dân DN với thời hạn tới 5 năm (cao nhất trong số các quốc gia đã ban hành loại thị thực này), miễn thuế thu nhập và không yêu cầu chứng minh thu nhập hàng tháng (chỉ cần hợp đồng với công ty nước ngoài).
Tương tự, Bồ Đào Nha hiện cung cấp thị thực cư trú thời hạn 2 năm cho những người lao động có thể chứng minh rằng họ vẫn làm việc từ xa trong thời gian lưu trú. Các quốc gia khác cũng đang cung cấp hình thức thị thực Du mục kỹ thuật số bao gồm Australia, Cộng hòa Czech, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Estonia, Đức, Italy, Tây Ban Nha, Brazil. Các chương trình thị thực thường có lệ phí khoảng 1.000 USD, đi kèm yêu cầu chứng minh thu nhập, việc làm từ xa, bảo hiểm du lịch… Thái Lan đang chuẩn bị cho một chương trình thị thực mới có giá trị lên tới 10 năm, nhắm tới nhóm đối tượng là những người nước ngoài giàu có, chủ yếu là những người làm việc trong lĩnh vực công nghệ và Du mục kỹ thuật số.
Rủi ro tiềm ẩn
Nghe qua có vẻ hấp dẫn khi vừa đi làm vừa trải nghiệm du lịch, nhưng có một thực tế là việc kết hợp công việc và du lịch không dành cho tất cả mọi người. Theo Công ty Global Intergrated Solutions có trụ sở ở Hồng Công (Trung Quốc), cả tổ chức và các nhân viên thực hiện DN đều phải chịu ảnh hưởng từ một số rủi ro đặc thù. Thứ nhất là rủi ro tài chính. Một nhân viên làm việc lâu dài ở một quốc gia hoặc khu vực có thể phải chịu các quy định thuế khác nhau khi có thời gian lưu trú từ 6 tháng trở lên.
Ngoài ra, các công ty của những DN cũng có thể gặp khó khăn trong việc tăng chi phí chuyển vùng cho các thiết bị của công ty. Các công ty sẽ cần xem xét liệu vị trí tạm thời của nhân viên có thay đổi phạm vi bảo hiểm y tế, rủi ro an toàn tại nơi làm việc và hơn thế nữa hay không. Lệch múi giờ là một trong những khó khăn nổi bật với người thường xuyên dịch chuyển, ảnh hưởng tới sức khỏe và tính liên tục trong công việc. Sau đó là rủi ro an ninh mạng, quyền sở hữu trí tuệ. Khi nhân viên truy cập mạng từ nước ngoài, những rủi ro về rò rỉ dữ liệu tăng cao nên các công ty buộc phải có một chính sách bao quát về việc sử dụng công nghệ và cách truy cập mạng, áp dụng các quy tắc chặt chẽ hơn so với người làm việc tại chỗ.
Tiếp theo là kế hoạch đảo lộn. Công ty có thể không có các biện pháp an toàn kịp thời cho nhân viên tại một vùng thiên tai, ảnh hưởng đến các kế hoạch làm việc chung… Todd Sowinski, Giám đốc cấp cao về quản lý rủi ro doanh nghiệp và an ninh doanh nghiệp của West Pharmaceutical Services, Mỹ, cho biết: “Luôn xảy ra thảm họa thiên nhiên bất ngờ, vì vậy các nhân viên rải rác trên 25 địa điểm sản xuất toàn cầu của chúng tôi luôn phải cập nhật thông tin để tránh rủi ro đáng tiếc”.
Cũng không thể không nhắc tới khía cạnh xã hội. Mexico City, thủ đô của Mexico, được coi là một trong những điểm đến hấp dẫn của dân DN bởi không khí náo nhiệt về đêm, nền ẩm thực đa dạng và những quy định về thị thực dễ chịu. Theo số liệu của Nomad List (trang web chuyên về DN), số lượng người làm việc từ xa tại thành phố này tăng nhanh thứ 5 thế giới, khoảng 125% so với năm 2021. Mexico cũng miễn visa cho công dân hơn 70 quốc gia và cho phép họ có thể ở lại đến 6 tháng, khiến nhiều khách du lịch quyết định gắn bó lâu dài. Để gia hạn thời gian miễn thị thực, du khách chỉ cần rời khỏi Mexico trong một thời gian ngắn rồi quay lại.
Theo thống kê trong 4 tháng đầu năm 2022, người nước ngoài đã chi hơn 850 triệu USD cho việc thuê khách sạn tại Mexico City. Những vị khách nước ngoài khiến giá thuê nhà tại đây tăng vọt. Giá thuê trung bình hàng tháng cho một căn hộ 3 phòng ngủ ở Mexico hiện khoảng 1.147 USD, gấp 3 lần mức lương trung bình hàng tháng của người dân (khoảng 450 USD). Gần 1/3 cư dân TP Mexico đã phải chuyển nhà trong thời kỳ đại dịch, với lý do hàng đầu là không đủ khả năng chi trả.
Antonio.M.Bento, Giáo sư kinh tế và chính sách công tại Đại học Southern California, cho rằng cần đánh giá đúng những tác động của DN tới các nhóm thiểu số và sự biến đổi trong đô thị, thay vì vội vàng tán dương lợi ích của xu hướng này.
