Đảo quốc xinh đẹp này chỉ cách TPHCM 2 giờ bay (gần hơn cả bay ra Hà Nội) và nhất là nếu canh được giá vé rẻ thì thậm chí nó còn rẻ hơn cả bay từ TPHCM đi một số tỉnh ở Việt Nam. Sự tiện lợi ấy khiến không ít du khách, nhất là giới trẻ chọn hình thức du lịch tự túc, thay vì book tour để đến Singapore tham quan, mua sắm, vui chơi trong vài ngày. Thậm chí, chúng tôi cũng từng chứng kiến có những bạn trẻ gia đình khá giả, sáng bay qua Singapore chơi, tối bay về. Đi như đi chợ! Đúng dịp Singapore tổ chức kỷ niệm 52 năm Ngày Quốc khánh, chúng tôi quyết định trải nghiệm du lịch… một ngày!
Những gia đình bản xứ ăn mừng Ngày Quốc khánh ở nhà hàng bên bãi biển East Coast 1. Vương quốc Anh có một câu thành ngữ rất nổi tiếng “When in Rome, do as the Romans do” có nghĩa là khi sống ở La Mã thì hãy hành động như người La Mã, tức là nhập gia tùy tục. Chỉ có một ngày, chúng tôi quyết định sẽ thử nhập gia để hòa mình vào không khí mà người bản địa kỷ niệm ngày sinh nhật của đất nước mình. Nancy, một người bạn của chúng tôi là Việt kiều Singapore, cô lấy chồng người Singapore và trở thành cư dân của Singapore được hơn chục năm, cô khuyên chúng tôi hãy đến East Coast Center ăn hải sản ở Jumbo - một nhà hàng rất nổi tiếng của dân địa phương và ngắm màn trình diễn máy bay, bắn pháo hoa sẽ diễn ra vào lúc chiều tối.
Chúng tôi có vài tiếng lang thang ở tuyến đường trung tâm Singapore - Orchard Rd trước khi đến East Coast Center. Không khí của Ngày Quốc khánh khá bình dị. Tuyến đường Orchard Rd nơi có những trung tâm thương mại, tấp nập người qua lại. Dọc theo tuyến đường, thỉnh thoảng chúng tôi bắt gặp những tấm panô lớn đặt rải rác. Đó là những câu chuyện ngắn về lịch sử, đất nước, những người có công sáng lập, khai phá vùng đất này, những vị anh hùng, danh nhân của đất nước. Một nhóm các em thiếu nhi tập trung ở một chiếc bàn nhỏ đặt bên đường, đang hí hoáy vẽ, tô màu. Những ông bố, bà mẹ đứng ngoài quan sát. Một tấm bảng thông báo ghi dòng chữ: Nét vẽ nguệch ngoạc về Singapore - hãy gửi những lời chúc tốt đẹp trong tấm thiệp mừng 52 năm Ngày Quốc khánh Singapore của chúng ta. Có hai tấm bảng bên cạnh đã được treo hàng trăm tấm thiệp, đó là những lời chúc, lời nhắn nhủ dễ thương, hình vẽ ngộ nghĩnh mà các em làm. Những tờ giấy trắng, những màu vẽ được để sẵn hoàn toàn miễn phí. Những đứa trẻ cũng rất ý thức, chúng vẽ xong là đặt lại chỗ cũ để cho những bạn nhỏ đến sau có thể tiếp tục.
Những tấm thiệp chúc mừng của trẻ em Singapore cho Ngày Quốc khánh Cách giáo dục, nuôi dưỡng tình yêu tổ quốc trong tâm hồn trẻ thơ Singapore thật nhẹ nhàng và giản dị, nhưng chúng tôi cảm nhận nó cũng không kém phần sâu sắc, ý nghĩa.
2. Anh Seglee khoảng ngoài 50 tuổi, là tài xế Uber chở chúng tôi từ trung tâm Orchard Rd đến East Coast Center rất hiếu khách. Anh kể, mình sinh ra và lớn lên ở Singapore. Thấy chúng tôi quan tâm đến những hoạt động của người dân bản địa vào Ngày Quốc khánh, anh cho biết, người già thường chỉ ở nhà xem chương trình Quốc khánh qua tivi, giới trẻ và khách du lịch sẽ tập trung ở khu Marina, ở đó sẽ có diễu hành, bắn pháo hoa, không khí rất sôi động.
“Khu mà các bạn đang đến chủ yếu dành cho những gia đình bản xứ đi ăn mừng lễ. Đó là khu vực bãi biển với những nhà hàng bán đồ hải sản rất hấp dẫn. Ở khu này, các bạn sẽ được ngắm nhìn những màn trình diễn máy bay đầy ngoạn mục. Các bạn cũng có thể chiêm ngưỡng những tiết mục bắn pháo hoa từ khu vực Marina. Ở đây không quá đông đúc và không khí rất nhẹ nhàng, lãng mạn, đó là lý do mà các gia đình chọn đến để tận hưởng ngày hôm nay”, anh Seglee nói.
Nhà hàng Jumbo nằm quay mặt ra biển, 5 giờ chiều ánh nắng vẫn còn chói chang, nhuộm vàng cả một khu vực rộng lớn. Không gian mở của nhà hàng khiến du khách có thể vừa thưởng thức món ăn, vừa ngắm những con tàu nhấp nhô ngoài khơi xa. Hàng quốc kỳ nổi bật trên hàng rào ngăn cách bãi biển với khu vực sinh hoạt của người dân, có vẻ như chúng được giăng lên để báo cho du khách biết hôm nay là ngày lễ lớn. Những đứa trẻ chạy nhảy tung tăng, hét vang những lời chúc mừng. Một số gia đình không vào nhà hàng mà chọn những bãi đất trống để trải những tấm bạt ngồi ăn uống, vui chơi.
Sau khi thưởng thức món đặc sản tôm hùm và cua của nhà hàng, chúng tôi trèo lên mỏm đá nhô ra biển ngồi đợi xem màn trình diễn máy bay và bắn pháo hoa như được giới thiệu. Mỏm đá dài cả chục mét nhanh chóng được bao bọc bởi những người dân địa phương, họ cũng như chúng tôi, chờ đợi giây phút cả bầu trời xao động, rực sáng. Cuối cùng thì màn biểu diễn máy bay đã không diễn ra, người dân cũng không lấy làm ngạc nhiên hay thất vọng.
“Thỉnh thoảng cũng có những năm họ không biểu diễn, chẳng biết vì sao”, một người dân trả lời thắc mắc của chúng tôi.
Khoảng gần 20 giờ, pháo hoa rực sáng một góc trời. Thực ra từ chỗ chúng tôi, màn pháo hoa chỉ như những chùm đèn nhấp nháy. Đám trẻ vẫn tỏ ra thích thú, chúng hò reo: “oh yeah”, nhảy nhót dưới ánh mắt tươi cười, hạnh phúc của cha mẹ chúng. Những tấm bạt được dọn dẹp sạch sẽ, không hề có rác ở những bãi đất mà các gia đình tổ chức picnic. Rõ ràng ý thức giữ gìn vệ sinh của người dân đảo quốc rất cao.
Tiếp tục đặt Uber quay về trung tâm, chúng tôi chợt thấy băn khoăn với thổ lộ của anh Seglee, lúc chở chúng tôi tới đây, khó khăn lớn nhất hiện nay của người dân ở đây là việc làm. Tỷ lệ thất nghiệp ở Singapore cao, mọi thứ tự động hóa quá nhiều khiến công việc đang ngày càng ít đi. Người lớn tuổi ở Singapore vẫn phải lao động để giải quyết các nhu cầu cuộc sống.
Chợt nhớ hồi nãy trong nhà hàng Jumbo, đa phần là người lớn tuổi làm công việc bưng bê, dọn dẹp, nhiều người trong số họ không nói được tiếng Anh…
3. Đó cũng là hình ảnh đập vào mắt chúng tôi khi bước ra khỏi cửa máy bay để đặt chân xuống sân bay Singapore. Những người đẩy xe lăn đang đứng chờ hành khách sử dụng dịch vụ này, đều là những người già khoảng từ 60 tuổi trở lên, trông khá hom hem. Thoáng có suy nghĩ trong đầu: Nhìn tội quá, sao đất nước này “bóc lột” sức lao động của người già như vậy.
Và rồi trong suốt hành trình lang thang khám phá bản địa, hình ảnh người già lao động càng trở nên phổ biến. Những xe kem lưu động toàn người già đứng bán; những người dọn dẹp vệ sinh trong công viên, nơi công cộng; những người phục vụ, bưng bê trong các quán ăn, nhà hàng; những người làm bảo vệ, gác cổng… đều là lực lượng lớn tuổi. Tất cả công việc mà người già ở Singapore làm đều là những công việc phổ thông. Rất nhiều người già ở Singapore chọn giải pháp đi làm thêm sau khi nghỉ hưu.
Anh Seglee cho biết, phúc lợi xã hội chi trả cho người già là 10 đô la Singapore/ngày (cho những trường hợp khó khăn, neo đơn, hoặc con cái không có điều kiện chăm sóc), thế nhưng họ vẫn chọn cách đi làm thêm để vận động chân tay, để tự chăm lo cho bản thân, không phiền hà tới con cái. Nhiều người sẽ làm đến khi không đi nổi nữa thì mới vô trại dưỡng lão để ở, để được chăm sóc y tế tốt hơn.
Nancy nói, người dân Singapore thấm nhuần quan điểm của vị cố Thủ tướng Lý Quang Diệu mà họ rất kính trọng, đó là nếu ai còn khả năng lao động để nuôi sống mình thì cứ lao động. Chính vì thế, người già bên Singapore hầu như không có tuổi hưu.
“Nếu di chuyển thường xuyên bằng taxi, rất có thể các bạn sẽ gặp cả tài xế 80 tuổi luôn đó. Quy định ở Singapore, chỉ cần tài xế vượt qua bài kiểm tra về thị lực là được phép hành nghề”, Nancy nói.
Một người quen của gia đình Nancy thậm chí đã 90 tuổi mà vẫn lái chiếc xe thể thao nổi tiếng Ferrari. Một gia đình khác, ông bà đều là giáo sư, có con là kỹ sư, bác sĩ cũng đi làm lao công, chỉ để vận động chân tay cho vui. Đặc biệt, giới trẻ ở Singapore không hề có mặc cảm về việc cha mẹ làm những công việc chân tay, lao động phổ thông. Và chúng tôi chợt hiểu, những người già ở sân bay đã vui vẻ chọn cho mình công việc ấy, họ không hề thấy mình đáng thương hay tội nghiệp!
Dân số Singapore hiện tại gần 5,8 triệu người, theo số liệu được cập nhật hàng ngày của trang danso.org thì người già trên 64 tuổi ở Singapore là gần 534.000 người. Nếu độ tuổi có thể được tái sử dụng lao động tối thiểu ở Singapore là 65 tuổi vào năm 2012, thì năm 2017 tăng lên là 67 tuổi và dự đoán sẽ hơn thế nữa tùy theo sự thỏa thuận của hai bên. Theo con số thống kê của Bộ Nhân lực Singapore, năm 2015, 73% người làm vệ sinh và người lao động đều trên 50 tuổi. Trong các nhà máy, hoạt động và lắp ráp máy móc, tỷ lệ người già là 66%. Người Singapore hiểu rằng, chính sách của chính phủ đã giúp cho người già linh hoạt hơn và có được nguồn thu nhập độc lập.
Rời đảo quốc với diện tích 700km², chỉ bằng một quận - huyện của TPHCM, nhưng có cảm giác nó thật sự rộng lớn, làm sao có thể khám phá hết chỉ trong một ngày. Có quá nhiều điều mà chúng tôi tận mắt nhìn thấy, dù chưa đầy 24 giờ, yêu mến, khâm phục và cả mơ ước về một sự phát triển của đất nước mình trong tương lai.
