Theo truyền thuyết được các cụ cao niên trong làng kể lại, nông dân làng Trà Quế xưa kia là những ngư dân ven sông Cổ Cò. Sau nhiều năm, việc đánh bắt thủy sản ngày càng khó khăn nên người dân nơi đây dần chuyển sang canh tác nông nghiệp.
Từ trồng nhiều loại hoa màu, những cư dân bắt đầu chuyển sang chuyên canh trồng rau vì nơi đây các loại rau đều có vị thơm ngon mà không nơi nào sánh được. Từ đó, những luống rau quế, hẹ, hành, ngò… dần nuôi sống người dân nơi đây và trở thành một vùng đất nổi tiếng khắp nơi.
Như lời những cụ cao niên trong làng kể lại, vào một lần vua triều Nguyễn ghé vùng đất Hội An, đã thưởng thức rau từ làng. Sau khi vua dùng và hỏi qua tên làng, ông đã ban cho cái tên Trà Quế thay cho tên cũ là Nhự Quế với ngụ ý rau nơi đây thơm và tinh khiết như trà.
Rồi mỗi dịp đầu năm, người dân trong làng lại chung góp nhau tổ chức lễ hội ở sân đình tổ nghề. 7 khu xóm trong làng chuẩn bị mâm cỗ đầy các sản vật thơm thảo rước đến đình đặt lên bàn cúng tổ một cách trang trọng.
Mỗi mâm lễ ngoài xôi, trái cây còn phải có một con gà trống giò ngậm bông, cắm một dao bằng tre và một bình rượu trắng. Sau khi cúng lễ, các cụ chủ tế sẽ xem từng con gà của mỗi xóm, xóm nào có gà đẹp nhất thì coi như xóm đó làm ăn phát đạt nhất.
Ngoài phần lễ còn có phần hội tổ chức cho dân trong làng thì trồng rau, thi làm bánh đầu năm. Đây cũng là một ngày vui của làng, thu hút hàng trăm người dân đến tham gia dự lễ.
Ngày hội cũng thu hút người du khách nước ngoài hiếu kỳ đến thăm quan, tìm hiểu văn hóa của địa phương. Các du khách hóa thân thành những nông dân để cuốc đất, trồng rau dưới sự hướng dẫn của dân làng.
Những năm gần đây, làng rau được quy hoạch, mở rộng quy mô, đa dạng hóa về chủng loại. Tuyến du lịch Một ngày làm nông dân Trà Quế và hoạt động trải nghiệm được nhân rộng và bước đầu có hiệu quả.
Năm 2016, UBND tỉnh Quảng Nam trao quyết định công nhận danh hiệu làng nghề truyền thống làng rau Trà Quế. Đầu năm 2020, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam phối hợp với UBND TP Hội An tổ chức khai trương điểm tham quan trải nghiệm làng rau Trà Quế. Hàng năm, làng rau Trà Quế đón hàng vạn lượt khách tham quan.
Năm 2022, nghề trồng rau Trà Quế được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận và đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, nằm ở hạng mục tri thức dân gian, nghề thủ công truyền thống.
>>> Một số hình ảnh lễ hội và du khách trải nghiệm trồng rau ở làng Trà Quế: