Dự án khu đô thị chắn dòng thoát lũ

Chặn dòng thi công 

Hiện tại, phía Bắc TP Quy Nhơn (gồm các phường Đống Đa, Nhơn Bình, Nhơn Phú và một phần của huyện Tuy Phước, Bình Định) đang có 3 dự án trong giai đoạn thi công, quy mô gần 350ha, gồm: khu đô thị mới An Phú Thịnh (Công ty CP Phát triển đầu tư xây dựng và du lịch An Phú Thịnh), khu du lịch sinh thái và biệt thự Đầm Thị Nại (Công ty CP Thị Nại Eco Bay), khu đô thị thương mại Bắc sông Hà Thanh (Công ty TNHH Phú Hiệp). Các dự án này nằm ở hạ du 5 nhánh sông Hà Thanh (Hà Thanh 1, 2, 3, 4, 5) - vốn là dòng thoát lũ tự nhiên quan trọng nhất của TP Quy Nhơn. 

Từ đường Điện Biên Phủ kéo dài đến quốc lộ 19 mới (thuộc phường Nhơn Bình), mỗi ngày có hàng trăm phương tiện chở xà bần, đất đá đến đổ, san lấp tạo mặt bằng cho các dự án. Nhiều khu vực là đồng ruộng của người dân trước đây, nay đã được giải tỏa chuyển đổi sang làm đô thị, công trình, bến bãi. Tương tự, dọc đường Võ Nguyên Giáp (thuộc phường Đống Đa), các dự án khu đô thị của An Phú Thịnh và Ecobay đang trong quá trình san lấp tạo mặt bằng. Dự án Ecobay gần như san phẳng hàng trăm hécta cây rừng ngập mặn; nhiều đoạn, chủ đầu tư nâng mặt bằng lên cao tạo vành đai cản trở dòng chảy từ nhánh sông Hà Thanh đổ vào đầm Thị Nại. Thậm chí, tại nhánh sông Hà Thanh 3 và 4, có nhiều vị trí bị doanh nghiệp phong tỏa, chặn dòng để thi công.

Những năm qua, tại TP Quy Nhơn thường xuyên xảy ra ngập lụt nặng, gây nhiều thiệt hại. Người dân TP Quy Nhơn lo lắng, mức độ đô thị hóa vượt sức, thiếu tính toán đến hệ thống thoát lũ tự nhiên hạ du sông Hà Thanh sẽ để lại nhiều hệ lụy khôn lường. Nhất là khi vào mùa mưa, hầu hết nhánh sông Hà Thanh có thể bị tắc dòng chảy, gây ngập lụt trên diện rộng. 

Sớm cứu lấy sông để thoát lũ

Trao đổi với PV Báo SGGP, Chủ tịch UBND TP Quy Nhơn Ngô Hoàng Nam cho biết, tình trạng ngập lụt tại TP Quy Nhơn không thể “đổ” hết cho phát triển đô thị. Theo ông Nam, sông Hà Thanh có 5 cửa sông, chảy qua các phường Nhơn Bình, Nhơn Phú, Đống Đa (TP Quy Nhơn) rồi đổ ra đầm Thị Nại. Hiện nay, nhánh sông chính đang bị bồi lấp, dòng chảy hẹp lại nên gây ngập lụt diện rộng các khu dân cư phía Tây - Bắc. “Hiện chúng tôi đang ưu tiên cho dự án nạo vét, mở rộng dòng chảy chính (khoảng 300 tỷ đồng), kết hợp với các dự án kè hóa để chống lấn chiếm thì sẽ cơ bản giải quyết được bài toán ngập lụt”, ông Nam nói.

Thế nhưng, ông Hồ Đắc Chương, Chánh Văn phòng Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Bình Định, bày tỏ, quá trình phát triển một số phân khu, dự án đô thị phía Bắc Quy Nhơn, địa phương chưa thực sự quan tâm đến hạ tầng thoát lũ tự nhiên của các nhánh sông Hà Thanh. Hạ tầng đô thị san lấp cao, trong khi lòng sông thì đang bồi lấp, không đúng với quy luật thoát lũ trước kia. Sau này, nếu nạo vét khơi thông các nhánh sông Hà Thanh thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến các đô thị, công trình, dự án liền kề. 

Ông Đào Quý Tiêu, nguyên Giám đốc Sở Xây dựng Bình Định, chỉ rõ, trong vài năm trở lại đây, khu dân cư, đô thị ở phía Tây - Bắc TP Quy Nhơn và vùng phụ cận đang ngày càng mở rộng nhưng chưa đồng bộ, còn lốm đốm “da beo”, kèm theo hạ tầng giao thông nâng cao tạo thành “đê” cản trở các dòng thoát lũ tự nhiên, phần nào tạo ra áp lực lũ lớn, gây ngập lụt khu dân cư ở thượng lưu sông Hà Thanh. 

Còn theo ông Phạm Quang Anh, chuyên gia cảnh quan và quy hoạch lãnh thổ (ngụ TP Quy Nhơn), hệ thống thoát lũ TP Quy Nhơn trước đây được kết nối từ hồ chứa điều hòa Phú Hòa với 5 nhánh sông Hà Thanh đổ ra đầm Thị Nại. Tuy nhiên, khi chính quyền phát triển dự án Khu đô thị - du lịch - văn hóa - thể thao hồ Phú Hòa (có tổng vốn 5.000 tỷ đồng), nhiều diện tích hồ đã bị san lấp. Sau 6 năm, dự án đô thị này bị bỏ hoang, lại còn làm mất chức năng điều hòa, điều tiết lũ ở phía Tây - Bắc TP Quy Nhơn. 

“Hiện thượng nguồn sông Hà Thanh thì rừng núi bị cạo trọc để trồng keo tràm, bạch đàn; tại hạ du, quá trình phát triển các đô thị quá mức, thiếu đánh giá khoa học, đã phá vỡ quy luật tự nhiên. Về lâu dài, nếu không nhìn ra bất cập để chấn chỉnh thì hậu quả sẽ rất khó lường”, ông Anh cảnh báo.