Đột phá về đổi mới tư duy, hoàn thiện thể chế, huy động tối đa nguồn lực cho phát triển

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, ngay sau khi Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo (KH-CN, ĐMST) và chuyển đổi số được ban hành, Chính phủ đã khẩn trương lãnh đạo, chỉ đạo các bộ, cơ quan, địa phương tập trung xây dựng, rà soát, hoàn thiện để sớm ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, với tinh thần “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ kết quả”.

Ngày 9-1-2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 03/NQ-CP về Chương trình hành động của Chính phủ triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, bảo đảm chất lượng và thời gian theo quy định.

“Đây là chương trình hành động tổng thể, toàn diện, được thiết kế với tầm nhìn dài hạn, mục tiêu rõ ràng và các giải pháp mang tính khả thi cao, nhằm cụ thể hóa các định hướng, chủ trương lớn của Đảng thành những hành động thiết thực, sát thực tiễn”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chính phủ xác định rõ việc triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, không chỉ dừng lại ở quán triệt nhận thức, mà còn phải được thực hiện bằng những bước đi mạnh mẽ, bài bản, đồng bộ, thống nhất, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành và toàn xã hội.

Trong đó, các nhiệm vụ trọng tâm như hoàn thiện thể chế, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, xây dựng hạ tầng số hiện đại, thúc đẩy nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ tiên tiến và đẩy mạnh ĐMST được đưa vào chương trình hành động, với lộ trình cụ thể và trách nhiệm rõ ràng.

Chương trình hành động của Chính phủ đã đề ra 41 nhóm chỉ tiêu (gồm 35 nhóm chỉ tiêu cụ thể đến năm 2030 và 6 nhóm chỉ tiêu cụ thể đến năm 2045) và 7 nhóm nhiệm vụ với 140 nhiệm vụ cụ thể.

Trong đó, nhóm đầu tiên là nâng cao nhận thức, đột phá về đổi mới tư duy, xác định quyết tâm chính trị mạnh mẽ, quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo, tạo xung lực mới, khí thế mới trong toàn xã hội về phát triển KH-CN, ĐMST và chuyển đổi số, với 13 nhiệm vụ cụ thể.

Việc quán triệt và triển khai hiệu quả nhóm nội dung này là nhiệm vụ rất quan trọng và cấp thiết, đòi hỏi chúng ta phải thực sự chuyển biến mạnh mẽ từ tư duy, nhận thức đến hành động trong toàn xã hội, đặc biệt là vai trò tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên.

Chỉ khi từng tổ chức, mọi cá nhân đều nhận thức rõ vai trò của KH-CN, ĐMST và chuyển đổi số, chúng ta mới có thể tạo ra những bước tiến đột phá, xây dựng nền kinh tế vững mạnh, hiện đại, hội nhập quốc tế sâu rộng, tạo nền tảng vững chắc, giúp nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức, phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới

- Thủ tướng nhấn mạnh.

Nhóm thứ 2 là khẩn trương, quyết liệt hoàn thiện thể chế; xóa bỏ mọi tư tưởng, quan niệm, rào cản đang cản trở sự phát triển; đưa thể chế thành một lợi thế cạnh tranh trong phát triển KH-CN, ĐMST và chuyển đổi số (với 28 nhiệm vụ cụ thể).

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, đây là nhóm nhiệm vụ đặc biệt quan trọng nhằm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời, hiệu quả chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước trong phát triển KH-CN, ĐMST và chuyển đổi số, như đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo là phải bảo đảm thông thoáng, kiến tạo phát triển với tư duy đổi mới “vừa quản lý chặt chẽ, vừa kiến tạo phát triển, huy động tối đa các nguồn lực cho phát triển, tạo không gian phát triển mới”, tạo khung khổ pháp lý để huy động, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển.

Về tăng cường đầu tư hạ tầng cho KH-CN, ĐMST và chuyển đổi số (với 34 nhiệm vụ cụ thể), Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, đây là một chiến lược mang tính nền tảng, trong đó hạ tầng đóng vai trò là yếu tố cốt lõi để tạo đà bứt phá cho đất nước; đầu tư cần được thực hiện một cách đồng bộ, liên kết mạnh mẽ giữa các ngành, lĩnh vực ưu tiên phát triển hạ tầng số với phương châm “hạ tầng số phải luôn đi trước một bước”, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nền kinh tế số, xã hội số.

Đây chính là nền tảng để thúc đẩy phát triển các ngành, lĩnh vực then chốt của nền kinh tế như: công nghiệp chế biến, chế tạo, nông nghiệp công nghệ cao, du lịch, dịch vụ... góp phần nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh quốc gia và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

Nhóm nhiệm vụ phát triển, trọng dụng nhân lực chất lượng cao, nhân tài đáp ứng yêu cầu phát triển KH-CN, ĐMST và chuyển đổi số (với 12 nhiệm vụ cụ thể). Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, mục tiêu là xây dựng một đội ngũ nhân lực hùng hậu, vừa đủ về số lượng, vừa đạt chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của kỷ nguyên số.

Đặc biệt, nguồn nhân lực này cần được đào tạo bài bản, chuyên sâu, phù hợp với đặc thù của từng ngành, lĩnh vực, sẵn sàng thích ứng với những thay đổi nhanh chóng của KH-CN, góp phần đưa Việt Nam trở thành quốc gia hùng cường, sánh vai các cường quốc trên thế giới.

Về đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng KH-CN, ĐMST trong hoạt động của các cơ quan Nhà nước, nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia, hiệu lực quản lý Nhà nước, bảo đảm quốc phòng và an ninh (với 27 nhiệm vụ cụ thể), Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, đây không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là đòn bẩy then chốt để nâng tầm hiệu quả quản lý Nhà nước, quản trị quốc gia.

Việc ứng dụng công nghệ tiên tiến vào hoạt động của các cơ quan Nhà nước sẽ tạo nên bước chuyển mình mạnh mẽ, góp phần kiến tạo một Chính phủ số tinh gọn, hiệu quả, phục vụ nhân dân tốt hơn.

Chuyển đổi số sẽ là “chìa khóa vàng” để tối ưu hóa quy trình quản lý, nâng cao năng lực điều hành, dự báo và ra quyết định chính xác, kịp thời trên mọi lĩnh vực, từ kinh tế - xã hội đến quốc phòng - an ninh.

Trong bối cảnh an ninh mạng ngày càng phức tạp, việc ứng dụng KH-CN bảo vệ chủ quyền trên không gian mạng, phòng chống tội phạm công nghệ cao càng trở nên cấp thiết. Đây chính là nền tảng để xây dựng một xã hội số an toàn, văn minh, hiện đại, bảo vệ vững chắc chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ

- Thủ tướng khẳng định.

Về nhóm nhiệm vụ thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động KH-CN, ĐMST và chuyển đổi số trong doanh nghiệp (với 16 nhiệm vụ cụ thể), Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, trong tiến trình hình thành và phát triển nền kinh tế số, doanh nghiệp chính là “đầu tàu”, lực lượng nòng cốt của hệ sinh thái KH-CN, ĐMST.

Nhận thức rõ vai trò then chốt này, Chính phủ đã và đang triển khai nhiều chính sách “mở đường” cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, hộ kinh doanh, tiếp cận và làm chủ công nghệ số, ứng dụng KH-CN vào hoạt động sản xuất kinh doanh; các doanh nghiệp lớn phải đóng vai trò dẫn dắt, tiên phong.

"Các chính sách này sẽ thổi luồng sinh khí mới, tạo động lực mạnh mẽ cho doanh nghiệp tự tin chuyển mình, nâng cao năng lực cạnh tranh, sáng tạo ra các sản phẩm, dịch vụ mới, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế”, Thủ tướng khẳng định.

Nhóm nhiệm vụ tăng cường hợp tác quốc tế trong phát triển KH-CN, ĐMST và chuyển đổi số (với 9 nhiệm vụ cụ thể). Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, hợp tác quốc tế là nhân tố quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển KH-CN, ĐMST và chuyển đổi số, giúp Việt Nam hội nhập sâu rộng với thế giới, nhanh chóng nắm bắt và ứng dụng những tiến bộ công nghệ tiên tiến.

Chính phủ đặt mục tiêu xây dựng các chiến lược hợp tác quốc tế toàn diện, nâng cao vị thế của Việt Nam trong các tổ chức và diễn đàn quốc tế.

Trong đó, một số nhiệm vụ trọng tâm xây dựng chương trình, kế hoạch triển khai ngoại giao kinh tế gắn với thu hút đầu tư KH-CN, ĐMST và chuyển đổi số, đa dạng hóa sản phẩm, đa dạng hóa chuỗi cung ứng, đa dạng hóa thị trường KH-CN, ĐMST và chuyển đổi số; xây dựng đề án Việt Nam chủ động tham gia các tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế, đóng góp vào việc xây dựng các quy tắc và tiêu chuẩn quốc tế…