Dự thảo tờ trình của Bộ KH-ĐT về chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng vừa được đưa ra lấy ý kiến có một chính sách do địa phương đề xuất mới. Đó là xây dựng khu thương mại tự do Đà Nẵng - khu chức năng được thành lập để thực hiện các mục tiêu thu hút đầu tư, phát triển hoạt động sản xuất, dịch vụ hậu cần cảng, logistics, thương mại - dịch vụ, kinh doanh hàng miễn thuế.
Theo đề xuất, khu thương mại tự do Đà Nẵng có ranh giới địa lý xác định, ngăn cách với khu vực bên ngoài bằng hàng rào cứng. Mức ưu đãi, thời gian miễn, giảm tiền thuê đất đối với dự án đầu tư xây dựng, kinh doanh kết cấu hạ tầng các khu chức năng thuộc khu thương mại tự do Đà Nẵng; ưu đãi, thời hạn ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp được áp dụng tương tự dự án trong khu kinh tế. Hàng hóa, dịch vụ được mua bán, cung ứng giữa nội địa và nước ngoài với khu thương mại tự do Đà Nẵng được áp dụng tương tự quy định pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với khu phi thuế quan. Doanh nghiệp có dự án đầu tư trong khu thương mại tự do Đà Nẵng được áp dụng quy định về chế độ ưu tiên trong việc thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu…
Qua nghiên cứu mô hình khu thương mại tự do trên thế giới, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, nhận xét, quy mô diện tích khu thương mại tự do Đà Nẵng theo đề xuất của địa phương là tương đối khiêm tốn và “nếu chỉ xác định gắn với cảng Liên Chiểu thì chưa thật sự hợp lý”. Do vậy, ông kiến nghị mạnh dạn mở rộng khu thương mại này để đảm bảo diện tích cho các doanh nghiệp đầu tư sản xuất - kinh doanh.
Trên thực tế, theo dự kiến hiện nay, khu thương mại tự do Đà Nẵng nằm khá sâu trong nội địa, chỉ “gần” mà không thực sự “gắn” vào cảng Liên Chiểu. Tại sao lại chỉ gần cảng, vì nếu như trong tương lai Đà Nẵng mong muốn phát triển các dự án công nghệ cao (như sản xuất chip bán dẫn) thì gắn với sân bay có thể thuận lợi hơn nhiều, nếu như không thể gắn với cả hai? Đây là câu hỏi không phải không có cơ sở. Trong khi đó, việc xây dựng khu bán hàng miễn thuế trong trung tâm thương mại tự do này được coi là không thật sự cần thiết, bởi các đối tượng được mua hàng miễn thuế có thể mua hàng ở bất kỳ đâu và sẽ được hoàn thuế khi xuất cảnh.
Một khi đã xây dựng cơ chế đặc thù thì tầm nhìn xa là hết sức quan trọng để không bỏ lỡ một cơ hội có thay đổi đột phá.
