Bảo tồn, phát huy giá trị sông Sài Gòn
Phát biểu khai mạc hội thảo, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi cho biết, TPHCM đang khẩn trương thực hiện 3 quy hoạch, gồm quy hoạch thành phố thời kỳ 2021-2030 tầm nhìn đến năm 2050; rà soát điều chỉnh quy hoạch chung TPHCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 và xây dựng quy hoạch chung TP Thủ Đức cùng thời kỳ với quy hoạch chung TPHCM. Đây là 3 quy hoạch rất quan trọng cho sự phát triển của TP trong thời gian tới. Do vậy, việc nghiên cứu để bảo tồn, phát huy giá trị của sông Sài Gòn trong quy hoạch chung TPHCM và TP Thủ Đức rất quan trọng, nên việc TPHCM phối hợp với hai tổ chức IPR và AVSE Global nghiên cứu sâu sông Sài Gòn là việc rất kịp thời và rất có ý nghĩa.
Theo đồng chí Phan Văn Mãi, trong các góp ý xây dựng quy hoạch, cần lưu ý việc bảo tồn các giá trị của sông Sài Gòn. Bảo tồn, phát triển các giá trị này trong bối cảnh TPHCM chịu nhiều tác động, thách thức của biến đổi khí hậu, bên cạnh việc bảo tồn nhưng cũng khai thác hợp lý trong quá trình phát triển.
Ý kiến của các chuyên gia tham gia hội thảo khẳng định, hành lang sông Sài Gòn với 5 đặc trưng độc đáo chính là xương sống tinh thần và thiên nhiên của TPHCM. Đó là những đặc trưng về giá trị lịch sử đặc biệt đối với Việt Nam, là bản sắc sông nước gắn kết tình cảm vùng Nam bộ; là đường ranh giới vật lý kết nối các tỉnh Bình Phước, Tây Ninh, Bình Dương; là tài sản độc đáo với hệ sinh thái đa dạng sinh học đẳng cấp thế giới; đồng thời cũng là thách thức lũ lụt khiến TPHCM nằm trong số những địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.
Tiềm năng kinh tế dọc hành lang sông Sài Gòn bao gồm kinh tế dịch vụ địa phương, bao gồm các hoạt động như du lịch sông nước, văn hóa và giải trí, kinh tế đêm; kinh tế dịch vụ dẫn dắt vùng như thương mại, dịch vụ kinh doanh, logistics; kinh tế xanh và số hướng đến tương lai với các giải pháp kỹ thuật số nhằm tăng hiệu suất và tối ưu nguồn tài nguyên cho các doanh nghiệp và thành phố; phát triển hạ tầng giao thông, kinh tế và bất động sản.
Đại diện cho AVSE Global và IPR, bà Nguyễn Thu Trà, Giám đốc Dự án Quy hoạch chiến lược phát triển hành lang sông Sài Gòn (AVSE Global), nhấn mạnh, sông Sài Gòn có một sứ mệnh cao cả, là dòng chảy tạo cơ hội chuyển mình của TPHCM. Quy hoạch và phát triển sông Sài Gòn thực sự phải là điểm nhấn, là xương sống trong nội dung điều chỉnh quy hoạch chung TPHCM, nhằm đạt được tầm nhìn phát triển của thành phố. Đánh giá đúng tầm quan trọng của dòng sông chính là một trong những chìa khóa mở ra các cơ hội phát triển cho thành phố trong 30 năm tới.
Các chuyên gia đề xuất phát triển hành lang sông Sài Gòn với 4 phân khu: Phân khu 1, kết nối bản sắc, qua huyện Củ Chi, Bến Cát từ thị xã Thủ Dầu Một đến ranh giới TPHCM và tỉnh Tây Ninh. Phân khu 2, từ đường sắt đến cầu Thủ Dầu Một với giao diện trù phú bao trùm. Phân khu 3, Thanh Đa trải nghiệm hạnh phúc, gồm bán đảo Thanh Đa và vùng phụ cận. Phân khu 4, Trung tâm cánh cửa tương lai, chạy từ ngã ba sông Đồng Nai/Nhà Bè đến cầu Quốc lộ 52.
Chuyên gia Pháp góp ý đối với khu vực Thanh Đa - một trong số các bán đảo đẹp do dòng sông Sài Gòn tạo nên, cần được bảo tồn, ngăn chặn xe cơ giới, hạn chế xây dựng đường sá, để nước ra vô tự nhiên...
Đánh thức sông Sài Gòn về mọi mặt
Theo KTS Trần Trí Dũng, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị TPHCM, với nghiên cứu của AVSE Global và IPR, lần đầu tiên thành phố có nghiên cứu toàn diện về sông Sài Gòn, có nhiều ý tưởng tốt. Thời gian tới TPHCM nên lồng ghép các ý tưởng này vào công tác quản lý, xây dựng, trước hết là khu vực trung tâm. Đồng quan điểm, KTS Trần Trọng Hanh, Chủ nhiệm quy hoạch TPHCM giai đoạn 2021-2030, cho rằng, nghiên cứu này thực chất là “tầm nhìn hành lang sông Sài Gòn”, với nhiều ý tưởng, “menu rất nhiều món ngon”.
Trong khi đó, đại diện liên danh tư vấn điều chỉnh quy hoạch chung TPHCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 thống nhất với quan điểm tất cả những ý tưởng hay nhất, hấp dẫn nhất của TPHCM cần được tập trung dọc sông Sài Gòn, biến nơi đây thành tuyến mặt tiền của toàn thành phố với nhiều tiện ích, giá trị mang tính cộng đồng.
Tuy nhiên, liên danh tư vấn cho rằng việc phân chia sông thành nhiều đoạn, mỗi đoạn đảm nhiệm một chủ đề không phải là tối ưu, mà sẽ làm mất tính nhất quán và sức mạnh tổng thể của toàn tuyến. Chẳng hạn, kết nối bản sắc không thể là câu chuyện của riêng Củ Chi, hạnh phúc không thể là chủ đề riêng của khu Thanh Đa, mà phải xuyên suốt toàn tuyến…
Theo Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Xuân Cường, hiện nay TPHCM đang thực hiện rất nhiều quy hoạch, trong các quy hoạch TP luôn lấy sông Sài Gòn làm nòng cốt để đánh thức tiềm năng của dòng sông về mọi mặt. “Từ các ý tưởng tại hội thảo, Sở QH-KT tiếp thu, tổng hợp để các đơn vị tư vấn quy hoạch cập nhật chuyên sâu hơn để làm nổi bật sông Sài Gòn. Những ý tưởng, khuyến nghị hôm nay TP sẽ tiếp thu để cập nhật chuyên sâu vào các đồ án quy hoạch mấu chốt sau này đảm bảo tính khả thi”, đồng chí Bùi Xuân Cường nhấn mạnh.
