Ngày 28-7, tại TPHCM, Ban Kinh tế Trung ương, Thành ủy TPHCM và Đại học Quốc gia TPHCM phối hợp tổ chức hội thảo khoa học quốc gia "Chủ trương và chính sách công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045".
Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: VIỆT DŨNG Chủ trì hội thảo gồm các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: TS Trần Tuấn Anh, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án; GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Nguyễn Văn Nên, Bí thư Thành ủy TPHCM; PGS.TS Vũ Hải Quân, Ủy viên Trung ương Đảng, Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM.
Hội thảo thu hút hơn 300 đại biểu là lãnh đạo các bộ ngành, một số địa phương; đại biểu quốc tế, các lãnh sự quán, các nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp... tham dự.
Công nghiệp hóa cần vượt qua bẫy gia công lắp ráp
Phát biểu định hướng tại hội thảo, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh, công nghiệp hóa là phương thức phát triển đất nước. Quá trình công nghiệp hóa đã kế thừa lý luận ngày càng rõ hơn từ mục tiêu, bước đi đến nhiệm vụ.
Giám đốc Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng phát biểu. Ảnh: VIỆT DŨNG Theo đồng chí, trong suốt quá trình thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện đất nước những năm qua, Đảng và Nhà nước đã hết sức quan tâm và ban hành nhiều chủ trương, đường lối thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) đất nước. Trên thực tế, qua 35 năm đổi mới vẫn tiếp tục đặt ra nhiều vấn đề về lý luận và thực tiễn về mô hình; chính sách CNH, HĐH cần phải được tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện.
Đồng chí nêu ra trong bối cảnh quốc tế có nhiều biến động với sự cạnh tranh ảnh hưởng của các cường quốc, cùng với đó những xu thế lớn, vấn đề toàn cầu hóa, tự do hóa thương mại và hội nhập quốc tế diễn ra nhanh chóng, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - kỹ thuật và đổi mới sáng tạo đã hình thành và thúc đẩy cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư mang tính đột phá, tác động sâu rộng và đa chiều.
Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh và Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên trao đổi tại hội thảo. Ảnh: VIỆT DŨNG Bên cạnh đó, những yêu cầu về bảo đảm an toàn môi trường gắn với những cam kết của cộng đồng quốc tế, các vấn đề về an ninh phi truyền thống,... đang đặt ra vấn đề cần phải thay đổi căn bản tư duy về CNH, HĐH, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh hơn và bền vững hơn, đáp ứng yêu cầu nâng cao đời sống, hạnh phúc của nhân dân, tăng cường vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, đạt được các mục tiêu đề ra trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng.
Tuy nhiên, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng nhìn nhận, thời gian qua, quá trình công nghiệp hóa của Việt Nam chủ yếu dựa vào khai thác nguồn tài nguyên, sử dụng nhiều vốn và sử dụng nhiều lao động không qua đào tạo. Năng suất lao động thấp so với một số nền kinh tế trong khu vực, phần lớn gia công lắp ráp, nguyên liệu chủ yếu là nhập khẩu.
“Chúng ta chưa kiểm soát đồng bộ về yếu tố công nghệ, môi trường và lao động kỹ năng trong quá trình phê duyệt các dự án phát triển”, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng cho biết và đánh giá, quy mô, năng lực của nền công nghiệp quốc gia trên thực tế còn nhỏ.
Các đại biểu thảo luận tại hội thảo. Ảnh: VIỆT DŨNG Nếu tiếp tục tình trạng này, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng dự báo, Việt Nam sẽ không tránh khỏi nguy cơ rơi vào bẫy gia công lắp ráp và trở thành nước gia công lắp ráp cho các nước khác. Do đó, Việt Nam cần vượt qua bẫy gia công lắp ráp. Các khu vực doanh nghiệp trong nước không chỉ chú trọng chế tạo linh kiện, mà phải nắm bắt cơ hội phát triển các dịch vụ tích hợp vào các sản phẩm cũng như các dịch vụ khác.
Theo đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, chính sách của Việt Nam rất đúng và không thiếu nhưng các giải pháp thì không cụ thể, không bố trí, cân đối phân bổ nguồn lực rõ ràng. Điều này, dẫn đến đầu tư dàn trải, không hiệu quả. Những yếu kém trong khu vực doanh nghiệp, cải cách còn chậm, nhất là các dự án lớn. Cùng với đó là tình trạng lãng phí, tiêu cực vẫn còn trong một số lĩnh vực đầu tư, các dự án lớn…
Động lực quan trọng là khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo
Phát biểu kết luận, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh nêu lên một số vấn đề cần thiết, quan trọng đặt ra trong tiến trình CNH, HĐH đất nước. Đặc biệt về cách thức Việt Nam nhanh chóng tiếp cận, tham gia và tận dụng tốt nhất những cơ hội, thành tựu của cách mạng công nghiệp lần thứ tư để bứt phá, tăng tốc phát triển nhanh nhưng bền vững, nhằm rút ngắn khoảng cách với các nước phát triển…
Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh phát biểu kết luận hội thảo. Ảnh: VIỆT DŨNG Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh, CNH, HĐH cần dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo gắn với yêu cầu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững và bao trùm. Trong đó, đặt con người vào vị trí trung tâm, xác định rõ nhân dân là đối tượng phục vụ, thụ hưởng.
Đồng thời khẳng định rõ CNH, HĐH cũng là sự nghiệp toàn dân, lấy hiệu quả kinh tế - xã hội làm tiêu chuẩn cơ bản để xác định phương án phát triển, lựa chọn dự án đầu tư và công nghệ. Cùng với đó, bảo đảm gắn kết chặt chẽ, đồng bộ tiến trình CNH, HĐH với đô thị hóa, xây dựng nông thôn mới, chuyển đổi số quốc gia và đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế.
Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh, cần thực hiện mô hình CNH, HĐH giai đoạn tới trên cơ sở xác lập lộ trình và bước đi cụ thể, có trọng tâm, trọng điểm để tạo ra các đột phá phát triển và các cực tăng trưởng kinh tế.
Các đại biểu dự hội thảo. Ảnh: VIỆT DŨNG Theo đồng chí Trần Tuấn Anh, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo có vai trò là nền tảng, động lực quan trọng hàng đầu của CNH, HĐH, cùng với nguồn nhân lực chất lượng cao là những nhân tố đột phá chiến lược trong thực hiện mô hình CNH, HĐH trong giai đoạn tới. Đây được coi là chìa khóa để Việt Nam nắm bắt các cơ hội và vượt qua các thách thức thời đại. Đồng thời tận dụng tốt cơ hội của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư để có sự bứt phá, vượt lên trong một số ngành và lĩnh vực.
Theo đồng chí Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, bên cạnh việc tiếp tục kiên trì các giải pháp duy trì, phát triển những động lực tăng trưởng hiện có, cần đặc biệt chú trọng đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Cùng với đó thúc đẩy tự động hóa, số hóa và thông minh hóa các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế và đời sống xã hội thông qua ứng dụng khoa học, công nghệ, nhất là công nghệ thông tin, công nghệ số và các công nghệ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Việc xây dựng và hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách nhất là một số cơ chế chính sách đặc thù, vượt trội để tạo điều kiện để thúc đẩy một số ngành, lĩnh vực trong khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, trong ứng dụng, chuyển giao công nghệ là hết sức cần thiết.
Đại biểu trao đổi tại hội thảo. Ảnh: VIỆT DŨNG Đồng thời, cần chú trọng đổi mới quản trị quốc gia theo hướng tăng cường trao đổi và học hỏi, nhất là về công nghệ và chính sách; khuyến khích và tạo mọi thuận lợi cho đổi mới sáng tạo. Phát huy tinh thần khởi nghiệp quốc gia, khơi dậy mạnh mẽ khát vọng, ý chí tự cường và sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong thực hiện CNH, HĐH.
Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh thêm, yêu cầu thực hiện CNH, HĐH của Việt Nam phải đặt trong bối cảnh mới, trong chuỗi sản xuất, kinh doanh toàn cầu đã thay đổi. Cùng với đó, yêu cầu về nâng cao năng lực cạnh tranh ngày càng cao, đòi hỏi cần phải chuyển đổi tư duy phát triển, giảm dần sự phụ thuộc vào nguồn lực bên ngoài sang chủ động phát triển nội lực, đẩy mạnh sáng tạo, vươn lên làm chủ công nghệ.
Như vậy, hướng tiếp cận CNH, HĐH trong giai đoạn tới phải chú trọng nâng cao nội lực của nền kinh tế, hình thành năng lực sản xuất mới có tính tự chủ và khả năng thích ứng, chống chịu cao. Đồng thời tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị công nghiệp toàn cầu thông qua đẩy mạnh học tập, cải tiến, làm chủ về công nghệ nhất là các công nghệ lõi, công nghệ nguồn, công nghệ số, công nghệ vật liệu cơ bản.
Cùng với đó, chú trọng phát triển công nghiệp hỗ trợ; ưu tiên phát triển lực lượng doanh nghiệp công nghiệp trong nước lớn mạnh, đổi mới thu hút FDI theo hướng có chọn lọc, chất lượng cao và bảo đảm yêu cầu về liên kết với doanh nghiệp trong nước. Đặc biệt chú trọng khai thác có hiệu quả thị trường trong nước; bảo đảm quốc phòng, an ninh kinh tế và giải quyết tốt các vấn đề phát sinh về xã hội trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Cuối cùng, phát huy tối đa nguồn lực con người là trung tâm, chủ thể, nguồn lực chủ yếu và mục tiêu của quá trình CNH, HĐH đất nước. Trong đó, đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho các ngành công nghiệp ưu tiên, công nghiệp mũi nhọn, các ngành công nghiệp mới có tính chiến lược theo từng giai đoạn.
Đồng chí Trần Tuấn Anh tin tưởng, các nội dung trao đổi tại hội thảo khoa học này sẽ góp phần đề xuất những quan điểm mới, nhiệm vụ trọng tâm, giải pháp đột phá, kiến nghị phù hợp về chủ trương, chính sách CNH, HĐH đất nước giai đoạn đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045.
| Điều phối buổi thảo luận, TS Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Tổ trưởng Tổ Biên tập xây dựng Đề án đã đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận về định hướng CNH, HĐH dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trong đó, các đại biểu tập trung làm rõ làm thế nào để nâng cao khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của Việt Nam.
Đồng chí cho biết, trong 20 năm qua, số bằng độc quyền sáng chế cấp cho người Việt Nam chỉ chiếm 4,62%, tỷ lệ rất thấp. Bên cạnh đó, đồng chí thông tin, trong quá trình xây dựng đề án, Tổ biên tập đã đặt hàng và nhận được hai báo cáo có giá trị của TPHCM. Trong đó, tư tưởng tiếp cận đề án trong thời gian tới có nêu chuyển từ tư duy dàn trải sang thực hiện CNH tập trung để xây dựng, phát triển một số lĩnh vực tăng trưởng.
Tại hội thảo, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận, đưa ra những vấn đề lý luận và thực tiễn mới đặt ra từ quá trình CNH, HĐH đất nước nói chung và Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói riêng. Cùng với đó là những chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, các khuyến nghị đề xuất về chủ trương, các nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh quá trình CNH, HĐH trong bối cảnh và điều kiện mới...
Các đại biểu đã thống nhất cho rằng mô hình CNH, HĐH đất nước trong thời gian tới cần phải thay đổi để phù hợp với bối cảnh mới, với mô hình mới. Trong đó cần thực hiện mô hình CNH, HĐH giai đoạn tới trên cơ sở xác lập lộ trình và bước đi cụ thể, có trọng tâm, trọng điểm để tạo ra các đột phá phát triển và các cực tăng trưởng kinh tế. Hội thảo cũng xác định, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo có vai trò là nền tảng, động lực quan trọng hàng đầu của CNH, HĐH. Cùng với nguồn nhân lực chất lượng cao là những nhân tố đột phá chiến lược trong thực hiện mô hình CNH, HĐH trong giai đoạn tới. |
THU HƯỜNG - VĂN MINH
Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: VIỆT DŨNG 
Giám đốc Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng phát biểu. Ảnh: VIỆT DŨNG 
Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh và Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên trao đổi tại hội thảo. Ảnh: VIỆT DŨNG 
Các đại biểu thảo luận tại hội thảo. Ảnh: VIỆT DŨNG 
Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh phát biểu kết luận hội thảo. Ảnh: VIỆT DŨNG 
Các đại biểu dự hội thảo. Ảnh: VIỆT DŨNG 
Đại biểu trao đổi tại hội thảo. Ảnh: VIỆT DŨNG 
