Doanh nghiệp khoa học công nghệ vẫn gặp khó

Đây là dịp nhìn lại các vấn đề trong hoạt động của doanh nghiệp KH-CN trong năm qua; trong đó nổi lên việc rất khó khăn để có thể tiếp cận các chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước. Số tiền các doanh nghiệp KH-CN được miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền thuê đất và vay vốn tín dụng ưu đãi còn khá khiêm tốn… 

Bình quân doanh thu đạt 114,3 tỷ đồng/doanh nghiệp

Ông Trần Xuân Đích, Phó cục trưởng Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp KH-CN, cho biết: Tính đến tháng 8-2017, cả nước có 303 doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận doanh nghiệp KH-CN, tăng 69 đơn vị so với tháng 6-2016. Bên cạnh đó, nhiều hồ sơ đăng ký chứng nhận được các sở KH-CN tiếp nhận và đang trong quá trình thẩm định, họp hội đồng đánh giá. Doanh nghiệp KH-CN được cấp giấy chứng nhận tập trung ở cả 7 lĩnh vực công nghệ theo quy định tại Thông tư số 06/2008 của liên bộ KH-CN, Tài chính và Nội vụ; trong đó chủ yếu là công nghệ sinh học (47,5%), công nghệ tự động hóa (25%), công nghệ vật liệu mới (15%).

Về hoạt động, trong 303 doanh nghiệp KH-CN đã được cấp giấy chứng nhận có 1 doanh nghiệp giải thể, 12 doanh nghiệp ngừng hoạt động, 3 doanh nghiệp đã thu hồi giấy chứng nhận (do chuyển hoạt động sản xuất, kinh doanh sang địa bàn khác, hoặc không còn hoạt động trong lĩnh vực đăng ký doanh nghiệp KH-CN). Đến tháng 8-2017, có 126 doanh nghiệp báo cáo đầy đủ về tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh của năm 2016 (bao gồm số liệu về doanh thu, lợi nhuận và các thông tin khác về ưu đãi). Trong đó, tổng doanh thu năm 2016 của các doanh nghiệp KH-CN đạt 14.402,22 tỷ đồng, tăng 16,32% so với năm 2015, trung bình doanh thu mỗi doanh nghiệp KH-CN đạt 114,3 tỷ đồng; tổng lợi nhuận sau thuế đạt 1.289,91 tỷ đồng, tăng 2,35%. So với tổng sản phẩm trong nước năm 2016 là 4.502.733 tỷ đồng, doanh nghiệp KH-CN đã đóng góp 0,03% GDP cả nước. 

Với việc ứng dụng các kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ vào hoạt động sản xuất, kinh doanh, doanh nghiệp KH-CN không chỉ mang đến các sản phẩm mới chất lượng cao, có sức cạnh tranh với hàng ngoại nhập, mà còn tạo ra làn sóng khuyến khích việc nghiên cứu, ứng dụng KH-CN vào sản xuất, kinh doanh. Vấn đề xây dựng thương hiệu, đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ được doanh nghiệp KH-CN chú trọng trong việc xây dựng phương án thương mại hóa các sản phẩm KH-CN.

Khó tiếp cận ưu đãi

Tiến sĩ Đào Quang Thủy, Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp KH-CN, cho biết: “Thực trạng hoạt động của doanh nghiệp KH-CN cho thấy, bên cạnh những doanh nghiệp có tiềm lực kinh tế mạnh, có khả năng thương mại hóa thành công các kết quả nghiên cứu, thì còn rất nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc đưa các sản phẩm của mình ra thị trường. Bởi trong thực tế, quá trình thương mại hóa các kết quả KH-CN gặp nhiều rào cản, như quy định về công nhận sản phẩm mới, tâm lý e ngại từ người tiêu dùng, khó thương mại hóa các sản phẩm hướng tới những đối tượng thu nhập thấp, vấn đề bảo hộ bản quyền sở hữu trí tuệ…”. 

Theo ông Chu Bá Long, Phòng Quản lý công nghệ và thị trường công nghệ (Sở KH-CN TPHCM), việc chứng nhận doanh nghiệp KH-CN cần gắn liền với việc xác nhận danh mục sản phẩm hàng hóa hình thành từ kết quả nghiên cứu KH-CN, làm cơ sở để xem xét ưu đãi về Thuế Thu nhập doanh nghiệp khi tỷ lệ doanh thu từ việc sản xuất, kinh doanh các sản phẩm hàng hóa hình thành từ kết quả KH-CN trên tổng doanh thu của doanh nghiệp đáp ứng điều kiện quy định. Tuy nhiên, kết quả KH-CN thông thường chỉ giải quyết vấn đề cho một phần của sản phẩm thương mại, không giải quyết trọn vẹn cho cả sản phẩm. 

“Trong 6 chính sách hỗ trợ, ưu đãi cho doanh nghiệp KH-CN, một số chính sách chưa được cụ thể hóa trong quá trình thực hiện, như chính sách được ưu tiên sử dụng các trang thiết bị phục vụ trong phòng thí nghiệm trọng điểm, hoặc được hưởng ưu đãi về giá cho thuê đất tại các khu công nghiệp, khu chế xuất. Ngay cả chính sách ưu đãi về Thuế Thu nhập doanh nghiệp - một trong những chính sách hấp dẫn và cụ thể nhất, các điều kiện được hưởng ưu đãi đã được xác định cụ thể tại Thông tư liên tịch số 06 và Thông tư liên tịch số 17, nhưng trong thực tế triển khai vẫn còn nhiều vướng mắc chưa giải quyết được”, ông Chu Bá Long chỉ ra thêm những khó khăn mà doanh nghiệp KH-CN đang gặp phải. 

Về những vấn đề trên, Thứ trưởng Bộ KH-CN Trần Văn Tùng cho rằng giải pháp trước mắt là tăng cường hoạt động tuyên truyền, phổ biến thông tin về doanh nghiệp KH-CN; tăng cường trách nhiệm và sự phối hợp của các bộ, ngành và địa phương đối với việc phát triển doanh nghiệp KH-CN. Song song đó, Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp KH-CN chủ động rà soát, tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp KH-CN trong phạm vi quy định của Nghị định 80/2007; sớm giải quyết những khó khăn trong thủ tục giao quyền sở hữu, quyền sử dụng kết quả KH-CN làm cơ sở cho việc thành lập doanh nghiệp KH-CN. Thứ trưởng Trần Văn Tùng cũng giao cục này làm đầu mối, trong 3 tháng tới nghiên cứu thành lập Câu lạc bộ Doanh nghiệp KH-CN. Đây sẽ là nơi trao đổi kinh nghiệm, giới thiệu và chuyển giao mô hình sản xuất để tăng sức mạnh cho doanh nghiệp KH-CN.