Theo đó, một thực tế khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại là không dự đoán được sự thay đổi trong quy định pháp luật của trung ương. 10 năm trước, vào năm 2013, tỷ lệ doanh nghiệp dự đoán được là khoảng 14,29%, nhưng vài năm gần đây, tỷ lệ chưa đến 5%.
Tình hình diễn ra tương tự với khả năng dự đoán việc thực hiện của tỉnh đối với các quy định pháp luật trung ương. Tỷ lệ dự đoán được khoảng trên 6%. Trong số này, doanh nghiệp nhỏ và vừa không dự đoán được chiếm đa số.
Đáng lưu ý là tỷ lệ doanh nghiệp cho rằng “công việc đạt kết quả mong đợi khi trả chi phí không chính thức” đang giảm dần. 10 năm trước, tỷ lệ tin vào “mất tiền được việc” là trên 63%; vài năm gần đây, tỷ lệ này còn khoảng 55,2%.
Theo ông Nguyễn Minh Đức, chuyên gia Ban Pháp chế (VCCI), rủi ro pháp lý cao sẽ đồng nghĩa với hoạt động đầu tư kinh doanh trở nên khó khăn. Đặc biệt, doanh nghiệp tư nhân trong nước nhạy cảm với rủi ro pháp lý hơn rất nhiều so với các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; bởi lẽ các doanh nghiệp nhà nước thường có lợi thế trong mối quan hệ với cơ quan nhà nước cả trong quá trình xây dựng và thực thi pháp luật; còn các doanh nghiệp FDI cũng thường được bảo hộ theo các cam kết bảo hộ đầu tư của Việt Nam...
Năm 2022, theo tổng hợp của VCCI, có 636 văn bản quy phạm pháp luật được ban hành, trong đó có 15 luật, pháp lệnh; 131 nghị định, 28 quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 462 thông tư. Số văn bản giảm so với những năm trước, nhưng việc chồng chéo, khó dự báo vẫn tiếp tục là trở ngại lớn đối với doanh nghiệp. Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam nhận định, tình trạng "con gà quả trứng" trong quy định pháp luật còn rất nhiều, doanh nghiệp không biết làm gì trước, làm gì sau.
"Riêng lĩnh vực đầu tư bất động sản đã chịu sự điều chỉnh của ít nhất 12 luật, các luật lại đưa ra những ý kiến xử lý không đồng nhất", ông Hiệp nói. Một ví dụ khá điển hình, theo ông là quy định dự án phải được chấp thuận chủ trương đầu tư rồi mới tiến hành làm quy hoạch và xin phê duyệt theo Luật Quy hoạch đô thị. Trong khi đó, Luật Đầu tư 2020 lại quy định dự án muốn được chấp thuận chủ trương đầu tư thì phải có quy hoạch chi tiết được phê duyệt.
