Phong trào “Tegelwippen” do công ty sáng tạo Frank Lee nghĩ ra, nhằm khuyến khích việc xanh hóa và khôi phục lại thiên nhiên hoang dã ở các không gian đô thị bằng cách biến những dải bê tông xám thành cỏ, cây cối và các luống rau trước sân nhà.
Từ khi khởi động vào năm 2021, sáng kiến môi trường độc đáo này trở thành cuộc thi đua khắp Hà Lan những năm qua, như một cách sáng tạo để tạo ra sự thay đổi tích cực, góp phần giải quyết một trong những thách thức ngày càng gia tăng trong bối cảnh cuộc khủng hoảng khí hậu đang diễn ra.
Một trong những mục tiêu quan trọng của phong trào “lật gạch” này là giảm ngập lụt - một trong những thách thức ngày càng gia tăng do biến đổi khí hậu gây ra.
Việc thay thế gạch lát bằng đất và cây xanh giúp tăng khả năng thấm nước, giảm tình trạng ngập úng đô thị; hạ nhiệt đô thị (vì cây xanh và không gian tự nhiên giúp giảm hiệu ứng đảo nhiệt đô thị, đặc biệt trong những đợt nắng nóng); tăng đa dạng sinh học (vì những khu vực thay thế gạch lát bằng cây cối, cỏ, hoặc hoa tạo điều kiện sống cho nhiều loài động thực vật).
Năm 2022, phong trào này đã giúp loại bỏ hàng triệu viên gạch lát tại các thành phố lớn như Amsterdam, Rotterdam và Utrecht. Trong năm 2024, với sự tham gia của gần 200 thành phố, người dân Hà Lan đã tạo một kỷ lục mới khi thay thế 5,5 triệu viên gạch lát bằng cây xanh.
Hàng năm, cuộc thi “lật gạch” kéo dài nhiều tháng trên toàn quốc. Trong thời gian diễn ra cuộc thi, người dân Hà Lan được khuyến khích thay thế các phiến đá lát trong vườn bằng cây xanh và cây cảnh, sau đó báo cáo hoạt động của mình bằng ảnh làm bằng chứng. Những tấm bê tông được tháo dỡ sẽ được chính quyền địa phương vận chuyển miễn phí bằng “taxi gạch” và xe này cũng chở cả cây trồng miễn phí.
Năm nay, TP Venlo giành được giải thưởng “ngói vàng” danh giá dành cho số lượng ngói được dỡ lên nhiều nhất - tổng cộng là 414.395 viên. Việc chuyển từ màu xám sang màu xanh lá cây cũng khiến tâm lý người dân hạnh phúc hơn. Những người không có vườn có thể yêu cầu chính quyền địa phương cấp phép xây dựng một khu vườn mặt tiền - một dải cây xanh nằm giữa vỉa hè và mặt tiền nhà. “Tegelwippen” được ví như môn thể thao tầm quốc gia, một môn dùng sức để “đánh bay” những viên gạch lát đường.
Tegelwippen không những đã góp phần tạo động lực, nâng cao nhận thức cho người dân và chính quyền địa phương để chung tay cải thiện môi trường sống, mà còn thể hiện cách tiếp cận sáng tạo, đơn giản nhưng hiệu quả trong việc ứng phó với các thách thức môi trường ở đô thị.
Cách người dân Hà Lan tự nguyện gỡ bỏ các viên gạch bê tông khô cứng trong sân nhà hay vỉa hè, cách chính quyền địa phương hoặc các tổ chức môi trường hỗ trợ người dân giờ đã được các nước khác học hỏi như một sáng kiến cải thiện đô thị bền vững.
