Định vị thương hiệu hoạt hình Việt

Thay đổi cách nhìn về hoạt hình Việt

Với nhiều nước, hoạt hình vốn được coi là một mũi nhọn của ngành công nghiệp điện ảnh đem lại giá trị hàng tỷ USD. Song tại Việt Nam, lâu nay sân chơi này vẫn được mặc định thuộc về các hãng phim nhà nước. Vài chục phim hoạt hình ngắn được sản xuất theo các dự án đặt hàng mỗi năm của các hãng trở nên mờ nhạt, bé nhỏ trước sự hiện hữu của nhiều kênh hoạt hình nước ngoài, của YouTube… Những “lão làng” của ngành cũng không ít lần cảm thán về tình trạng lay lắt của các hãng phim hoạt hình trong nước khi mà đã quá lâu không có bộ phim nào ghi được dấu ấn với khán giả.

Song nhận định trên đã dần thay đổi khi “phát lộ dòng chảy ngầm” của hoạt hình Việt đang được nhiều bạn trẻ có đam mê, giàu sáng tạo âm thầm nuôi dưỡng. Khả năng gia công hoạt hình của các bạn trẻ Việt Nam đã được nhiều hãng phim hàng đầu thế giới từ Mỹ, Nhật Bản “chọn mặt gửi vàng” và hơn thế, nhiều sản phẩm sáng tạo lấy cảm hứng từ lịch sử, văn hóa Việt Nam đã ra đời, thu hút hàng triệu lượt xem trên các nền tảng số.

Giám đốc điều hành Tạ Mạnh Hoàng, người sáng lập của Sconnect - “cha đẻ” của nhân vật Wolfoo, chia sẻ, khoảng năm 2015, nhiều siêu phẩm hoạt hình thế giới như Inside Out và Minions… làm mưa làm gió trong các phòng vé trên toàn thế giới đã tiếp thêm quyết tâm cho ê kíp sáng tạo dấn thân vào lĩnh vực này.

Mọi thứ đều rất mới mẻ, lạ lẫm, thị trường trong nước chưa có những doanh nghiệp thành công để có thể học hỏi, song với tâm niệm - cứ đi rồi sẽ thấy đường, cả ê kíp tự mày mò, nghiên cứu, học mẫu, cải tiến và sáng tạo. Sconnect bắt đầu từ nội dung ngắn trên những nền tảng số phổ biến, bởi đó là những sản phẩm tiếp cận rất nhanh với thị hiếu người xem và dễ điều chỉnh. Những nhân vật đầu tiên là hoạt hình 2D, Stopmotion (hoạt hình đất nặn) đã ra đời, khởi đầu cho những bộ phim hoạt hình dài tập đầu tiên của Việt Nam.

Táo bạo hơn, thay vì bắt đầu với khán giả Việt, ngay từ ban đầu, Sconnect đã xác định rõ mục tiêu chinh phục thị trường Mỹ, bởi đây là thị trường khó tính, đầy thách thức nhưng cũng vô cùng tiềm năng. Trong giai đoạn từ 2016-2018, dựa trên các kết quả nghiên cứu và tìm hiểu thị trường Mỹ, Sconnect đã sáng tạo và phát triển rất nhiều bộ nhân vật hoạt hình. Năm 2018, series phim hoạt hình Wolfoo với phiên bản gốc tiếng Anh đã nhanh chóng chinh phục hàng triệu trẻ em trên khắp thế giới và trở thành ngôi sao sáng trong làng sáng tạo nội dung số.

Đến nay, Wolfoo được dịch sang 17 ngôn ngữ khác nhau như Pháp, Nga, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Nhật Bản… và nhanh chóng trở thành series hoạt hình trẻ em được yêu thích tại nhiều quốc gia. Wolfoo đến với thị trường Trung Quốc có chậm hơn nhiều nước khác, song bà Brie Yan, Giám đốc Tiếp thị toàn cầu của Leadjoy - đối tác chiến lược của Sconnect, thừa nhận rằng: “Trẻ em Trung Quốc rất thích series hoạt hình Wolfoo”.

Nhiều phiên bản khác nhau, phiên bản ngắn trên các nền tảng mạng xã hội đã có 3.700 tập; các tập series dài để chiếu trên truyền hình, OTT và IPTV, Sconnect cũng đã bắt tay sản xuất các phiên bản chiếu rạp có độ dài từ 90-100 phút. Tháng 10-2023, Wolfoo và Hòn đảo kỳ bí - dự án phim chiếu rạp được “thai nghén” trong 3 năm chính thức công chiếu trên hệ thống rạp chiếu phim toàn quốc khiến cả ê kíp như vỡ òa vì xúc động.

Ông Tạ Mạnh Hoàng chia sẻ, Wolfoo và Hòn đảo kỳ bí đã đạt thành tựu ngoài mong đợi, nằm trong tốp 3 doanh thu phòng vé sau 1 tuần, kết quả doanh thu vượt 500% so với kế hoạch ban đầu. Hơn nữa, đây không chỉ là kết quả khích lệ rất lớn cho đội ngũ sản xuất, sáng tạo mà còn là mốc son để mở rộng sang lĩnh vực phim hoạt hình chiếu rạp.

Tôi rất mừng vì Việt Nam có một sản phẩm hoạt hình được nhiều khán giả quốc tế đón nhận. Sản phẩm Wolfoo thể hiện rất rõ ý thức trách nhiệm với xã hội, với thế hệ sau này. Nếu các bạn chỉ chạy theo xu hướng thị trường, nếu vì lợi ích kinh doanh thì các bạn đã không đầu tư nhiều chất xám để phát triển một sản phẩm giáo dục như vậy

PGS-TS Nguyễn Quang Ninh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu ứng dụng phát triển giáo dục

Xây dựng chiến lược dài hạn

Sức ảnh hưởng, lan tỏa của series phim hoạt hình Wolfoo tới mức luôn bị hiểu lầm là phim Mỹ. Thậm chí ngay cả khi đã đoạt được 3 nút kim cương mà vẫn nhiều ông bố bà mẹ có con nhỏ hâm mộ Wolfoo cũng bất ngờ khi biết đó là phim hoạt hình “make in Vietnam”.

Vui vì sản phẩm của mình đã có thể đứng ngang hàng với những sản phẩm của nước ngoài, tuy nhiên nhóm sáng tạo cũng cho rằng, cần nghiêm túc nhìn nhận vấn đề khi chưa thể tận dụng, khai thác được những giá trị văn hóa Việt Nam, đem bản sắc đất nước mình đến với bạn bè quốc tế thông qua các tác phẩm hoạt hình. Hoạt hình Việt Nam phải dành cho người Việt Nam trước khi chinh phục thị trường nước ngoài, và giá trị văn hóa chính là gốc rễ để tạo nên thương hiệu phát triển bền vững - đó là nhận định của nhóm sáng tạo.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Sconnect và đối tác là Alpha Studio Vietnam đã cùng hợp tác để phát triển sản phẩm hoạt hình, lấy ý tưởng giá trị đời sống và văn hóa Việt Nam, chứa đựng những câu chuyện gần gũi nhất, truyền tải những giá trị bản sắc của người Việt.

Trong đó, dự án phim hoạt hình Trạng Quỳnh thời nhí nhố đã ra đời tháng 8-2023 với những hình ảnh 3D sống động, tái hiện khung cảnh làng quê xưa nhưng bằng một phiên bản hoàn toàn mới lạ, lồng ghép các giá trị nhân văn, giáo dục. NSND Phạm Minh Trí - một trong những “lão tướng” của nền hoạt hình Việt Nam, nhận định, dự án hoạt hình dài tập này như cánh buồm căng lên đón gió, chờ cơ hội vươn xa.

Luôn nuôi dưỡng khát vọng đưa hoạt hình Việt ra thế giới, ông Tạ Mạnh Hoàng nhận định, công nghiệp điện ảnh Việt Nam, đặc biệt là lĩnh vực hoạt hình, có tiềm năng lớn để phát triển, có thể trở thành ngành công nghiệp tỷ đô. Việt Nam có một đội ngũ nghệ sĩ và đội ngũ sản xuất đa dạng, cung cấp nguồn nhân lực sáng tạo cho ngành công nghiệp này. Các trường đào tạo, học viện cũng bắt đầu quan tâm, đào tạo các ngành học cho hoạt hình.

Thế mạnh của Việt Nam trong hoạt hình có thể kể đến khả năng chuyển đổi các câu chuyện truyền thống thành sản phẩm hoạt hình hiện đại. Đồng thời, chi phí sản xuất ở Việt Nam cũng thấp hơn so với nhiều quốc gia khác, tạo điều kiện thuận lợi cho sự đầu tư và phát triển ngành công nghiệp hoạt hình, đưa hoạt hình trở thành văn hóa như các nước Nhật Bản, Hàn Quốc…

Song đó là về lý thuyết, còn trên thực tế, để tạo dấu ấn trong thị trường hoạt hình thế giới đã phát triển lớn mạnh, thực sự rất khó khăn. Con đường đó không chỉ có hoa hồng mà còn được vun góp từ rất nhiều bài học kinh nghiệm phải trả giá bằng mồ hôi, tiền bạc, bằng thất bại, mất mát…

Ông Tạ Mạnh Hoàng tin rằng, đã đến lúc các doanh nghiệp, tổ chức trong thị trường sáng tạo nội dung nói chung và lĩnh vực hoạt hình nói riêng phải suy nghĩ về một chiến lược dài hạn để phát triển hoạt hình. Hướng tới mục tiêu đưa ngành hoạt hình của Việt Nam lớn mạnh hơn nữa, hợp tác và xây dựng các dự án nhằm thu hút nhân tài trong và ngoài nước; quy tụ những người đam mê hoạt hình Việt để cùng nhau xây dựng đội ngũ lớn mạnh, hợp lực để cùng phát triển ngành hoạt hình Việt vươn ra quốc tế.