Định vị thương hiệu du lịch cộng đồng tại Việt Nam

Xây dựng mô hình du lịch cộng đồng bền vững

Du lịch cộng đồng là một mô hình phát triển du lịch nổi bật trong những năm gần đây, đặc biệt tại Việt Nam, nơi có sự đa dạng về cảnh quan thiên nhiên, văn hóa truyền thống và di sản phong phú của các dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, để du lịch cộng đồng trở thành một ngành phát triển bền vững, không chỉ cần những tiềm năng tự nhiên mà còn đòi hỏi một chiến lược phát triển toàn diện, từ việc bảo tồn văn hóa, bảo vệ môi trường, đến việc cải thiện chất lượng cuộc sống cho cộng đồng địa phương.

Đề án phát triển du lịch cộng đồng tại Việt Nam đặt ra mục tiêu phát triển một mô hình du lịch bền vững, phù hợp với chiến lược phát triển du lịch quốc gia và các yêu cầu về an ninh quốc phòng, trật tự xã hội. Đặc biệt, Đề án nhấn mạnh đến việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số, gắn với sự phát triển của du lịch cộng đồng. Một trong những mục tiêu quan trọng là nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân địa phương thông qua việc phát huy các lợi thế tự nhiên, văn hóa và di tích lịch sử, đồng thời tạo ra các cơ hội việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cho các khu vực còn khó khăn.

Một trong những điểm nổi bật của Đề án là phát triển các sản phẩm du lịch cộng đồng gắn liền với các đặc trưng văn hóa và nghề truyền thống của từng địa phương. Để đảm bảo du lịch phát triển bền vững, các sản phẩm này không chỉ phục vụ du khách mà còn tạo cơ hội việc làm và nâng cao thu nhập cho cộng đồng dân cư. Đồng thời, Đề án cũng đề ra kế hoạch xây dựng các làng nghề du lịch cộng đồng chuyên nghiệp, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, và phát triển các mô hình du lịch gắn với bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, đặc biệt tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Trong khi đó, các sản phẩm du lịch sinh thái và du lịch dựa vào cộng đồng cũng sẽ được phát triển, nhằm kết nối du khách với cộng đồng và tài nguyên thiên nhiên, như các hoạt động trekking, thể thao dưới nước hay tham quan các điểm di tích văn hóa địa phương. Điều này không chỉ mang lại trải nghiệm độc đáo cho du khách mà còn góp phần bảo vệ và phát huy giá trị tài nguyên tự nhiên, môi trường.

Nằm cách thành phố Hà Giang khoảng 45km về phía Bắc, Làng Văn hóa du lịch cộng đồng thôn Nặm Đăm, xã Quản Bạ, huyện Quản Bạ (Hà Giang) là một trong những mô hình thành công trong phát triển du lịch cộng đồng. Thôn có hơn 60 hộ dân phần lớn là đồng bào dân tộc Dao, với gần 300 khẩu, trong đó 26 hộ làm du lịch cộng đồng. Mức thu bình quân của các hộ làm du lịch cộng đồng đạt hơn 45 triệu đồng/hộ/năm, có những hộ mạnh, thu từ trên 300 triệu đồng đến ngót tỷ đồng.

Với cảnh quan thiên nhiên đẹp, cộng với những giá trị truyền thống được gìn giữ khá tốt, đến đây du khách được hòa mình trong không gian của những ngôi nhà trình tường đặc trưng, những người dân mặc trang phục dân tộc Dao, mộc mạc và hết sức thân thiện. Bảo tồn truyền thống và phát triển du lịch đã trở thành hướng đi bền vững cho Nặm Đăm.

7 nhóm giải pháp

Để các mô hình du lịch cộng đồng phát triển, việc đầu tư cơ sở hạ tầng và phát triển hệ thống quản lý du lịch là điều kiện tiên quyết. Đề án cũng yêu cầu phát triển các công trình hạ tầng như giao thông, điện, nước sạch và các tiện ích công cộng, đồng thời ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và quảng bá du lịch. Một phần quan trọng trong chiến lược này là xây dựng một hệ thống cơ sở dữ liệu về các điểm du lịch cộng đồng, giúp kết nối các điểm đến và quản lý hiệu quả các hoạt động du lịch.

Bảo vệ môi trường và phát triển du lịch bền vững là yếu tố then chốt trong Đề án. Các điểm du lịch cộng đồng sẽ được yêu cầu tuân thủ các quy định bảo vệ môi trường và nâng cao ý thức cộng đồng và du khách về việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên một cách bền vững. Đồng thời, việc phát triển các sản phẩm du lịch sinh thái và thân thiện với môi trường sẽ góp phần bảo vệ các tài nguyên tự nhiên và nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường. Việc này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho du khách và giúp cộng đồng tận dụng tốt tài nguyên thiên nhiên trong các hoạt động du lịch như trekking, câu cá, hay tắm khoáng.

Đề án cũng khuyến khích việc quảng bá sản phẩm du lịch cộng đồng đến các thị trường quốc tế và nội địa, đặc biệt là từ các khu vực ASEAN, Đông Bắc Á, Tây Âu, và Australia... Điều này sẽ giúp tăng trưởng lượng khách và nâng cao giá trị các sản phẩm du lịch địa phương.

Một yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch cộng đồng là đào tạo kỹ năng cho người dân tại các điểm du lịch. Theo kế hoạch, ít nhất 30% chủ cơ sở du lịch sẽ được đào tạo về quản lý du lịch và nghiệp vụ phục vụ khách. Đào tạo kỹ năng không chỉ giúp người dân cải thiện chất lượng dịch vụ, mà còn trang bị cho họ những kiến thức cần thiết để bảo vệ môi trường, giữ gìn văn hóa và nâng cao năng lực quản lý các hoạt động du lịch.