“Kim Long cảnh đẹp như tiên. Ai mà đến đấy thì quên đường về…”. Câu ca dao trên được người dân Tân Trào truyền miệng từ bao đời nay, không chỉ nói về một vùng đất có phong cảnh đẹp như tranh vẽ nằm bên dòng sông Đáy hiền hòa, thơ mộng, mà nơi đây còn là một địa danh cách mạng của dân tộc ta, nơi khởi nguồn làm nên chiến tích vẻ vang trong cuộc trường chinh lập nước từ cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 lịch sử…
Nhân dân Hà Nội nổi dậy đánh chiếm Bắc bộ phủ (19-8-1945). Ảnh: Vũ Năng An
Kim Long theo tên đặt của người dân Tân Trào có nghĩa là rồng vàng. Ngôi làng cổ Kim Long xưa, nay được đổi tên là làng Tân Lập (một nền độc lập mới) thuộc xã Tân Trào, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang. Ngày 4-6-1945, tại một hội nghị Trung ương Đảng, Bác Hồ đã quyết định chọn ngôi làng cổ Kim Long làm trung tâm vùng giải phóng. Ngôi làng với “mái đình Hồng Thái, cây đa Tân Trào” ấy, đã ghi dấu những sự kiện lịch sử trong cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 của dân tộc ta.
Đình Tân Trào nơi chúng tôi đến tham quan có một địa thế rất đẹp. Chu Thị Kim Dung, cô hướng dẫn viên du lịch của Khu di tích lịch sử Tân Trào, dẫn chúng tôi đi trên con đường tráng nhựa duy nhất chạy xuyên từ xã Thanh La, qua Hồng Thái rồi vào cánh đồng Tân Trào. Chung quanh xã Tân Trào là rừng tre, rừng nứa xanh tươi. Núi Nà Lừa chỉ cách đầu làng Tân Trào non 2 cây số. Nhìn ra xa là đỉnh núi Hồng màu lam già in bật trên nền trời cao lồng lộng.
Từ chân núi Hồng có một con suối nhỏ trong trẻo mang tên Khuôn Pén chảy về tới cánh đồng và ra tới trước đình làng Tân Trào thì lượn thành một vòng cung mềm mại. Nhìn từ xa, đình Tân Trào như được bao bọc bởi những dải lụa màu xanh thẳm của non-nước-mây-trời. Đình Tân Trào còn có một giá trị lịch sử đặc biệt mà nhiều ngôi đình cổ ở Việt Nam không có được, đó là vào những ngày 16 và 17-8-1945, Bác Hồ và Trung ương Đảng đã triệu tập Quốc dân Đại hội, phát động phong trào giải phóng dân tộc và thành lập Mặt trận Việt Minh để đánh Pháp, đuổi Nhật, lập nên một chính phủ cách mạng của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Du khách tham quan đình Tân Trào. Ảnh: HOÀI NAM
Câu chuyện Bác Hồ bên dòng suối Khuôn Pén trong giờ phút lịch sử tại Đại hội Quốc dân cách nay hơn 60 năm, hầu như người dân Tân Trào nào cũng đều nhớ. Chuyện xảy ra vào sáng 17-8-1945, sau 1 ngày Quốc dân Đại hội được khai mạc dưới mái đình Tân Trào.
Hôm đó, trời mưa, đường lầy lội nên Bác phải đi chân đất từ lán Nà Lừa tới đình. Khi tới nơi, Bác đã xuống dòng suối Khuôn Pén để rửa chân. Sau đó, Bác đi lên và đứng cạnh tảng đá phía trước cửa đình và đọc lời tuyên thệ. Vì Bác rất am hiểu phong tục tập quán của nhân dân nơi đây, hòn đá phía trước đình thường để mâm xôi lên đó để cúng tế nên Bác không đứng lên hòn đá, mà đứng cạnh đó.
Nội dung của lời tuyên thệ: “Chúng tôi là người do Quốc dân Đại hội bầu vào Ủy ban Dân tộc giải phóng để lãnh đạo cuộc cách mạng của nhân dân ta. Trước lá cờ thiêng liêng của Tổ quốc, chúng tôi nguyện kiên quyết lãnh đạo nhân dân tiến lên; ra sức chống quân thù giành độc lập cho Tổ quốc. Dù hy sinh đến giọt máu cuối cùng, quyết không lùi bước! Xin thề! Xin thề! Xin thề!”. Giọng Bác trang nghiêm, lời thề ngắn gọn, hùng hồn, thể hiện khí phách chiến đấu kiên cường, bất khuất của dân tộc ta. Và mái đình Tân Trào đã chứng kiến lời thề của Bác và chứng kiến những ngày sôi sục của cuộc tổng khởi nghĩa Tháng Tám lịch sử.
Mái đình Tân Trào không chỉ ghi dấu những sự kiện lịch sử trong thời kỳ cách mạng, mà còn ghi dấu những sự kiện sâu sắc trong thời kỳ hòa bình. Vào ngày 20-3-1961, Bác Hồ đã về thăm lại quê hương cách mạng Tân Trào, thăm lại mái đình Tân Trào-nơi mở đầu cho một cuộc cách mạng vĩ đại của dân tộc ta. Và Bác Hồ đã đặt cho Quốc dân Đại hội được diễn ra tại ngôi đình Tân Trào tháng 8 năm 1945 là Hội nghị Diên Hồng lần thứ hai trong lịch sử nước ta đứng lên đánh đuổi giặc ngoại xâm.
Hoài Nam
