Ông Vũ Hồng Thanh cho biết, Thường trực Ủy ban Kinh tế đánh giá, những kết quả tích cực trong thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của nửa nhiệm kỳ vừa qua là đáng trân trọng, tuy nhiên, vẫn tồn tại một số hạn chế, khó khăn và thách thức. Trong đó, đáng lưu ý là thu ngân sách nhà nước (NSNN) thường xuyên vượt so với dự toán.
Kết quả này, theo Thường trực Ủy ban Kinh tế, phản ánh chất lượng xây dựng dự toán thấp, làm bó hẹp không gian tài khóa và ảnh hưởng đến dự toán thu của năm tiếp theo. Đây là vấn đề tồn tại trong nhiều năm nhưng chưa được khắc phục. Cơ quan của Quốc hội đề nghị Chính phủ rút kinh nghiệm và có giải pháp để nâng cao chất lượng xây dựng dự toán thu NSNN hàng năm.
 |
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu nhận định, việc điều chỉnh chỉ tiêu tín dụng được thực hiện quá chậm là bất cập trong công tác điều hành |
Một hạn chế khác, theo Ủy ban Kinh tế, là việc quá chú trọng kiềm chế lạm phát đã khiến lãi suất “neo” cao, đặc biệt là cuối năm 2022, đầu năm 2023 trong bối cảnh doanh nghiệp khó khăn. Việc điều chỉnh chỉ tiêu tín dụng được thực hiện quá chậm là những bất cập trong công tác điều hành cần rút kinh nghiệm. Cũng có ý kiến cho rằng số vốn đầu tư công chậm giải ngân tồn đọng gửi tại các tổ chức tín dụng và tổng phương tiện thanh toán chỉ tăng thấp, lạm phát thấp, lãi suất cao là những nghịch lý, thể hiện sự bất cập trong công tác điều hành chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ.
"Tín dụng tăng trưởng thấp, nợ xấu tăng cao do khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp và nền kinh tế còn yếu (dư nợ tín dụng đến ngày 21-9-2023 chỉ tăng 5,91% trong khi cùng kỳ năm 2022 tăng 10,83%)" - Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh lưu ý.
Phát biểu tiếp thu, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng thừa nhận, các báo cáo thẩm tra đã đánh giá toàn diện, chỉ rõ mặt được, mặt cần lưu ý để Ngân hàng Nhà nước điều hành tốt hơn chính sách tiền tệ năm 2024 và những năm tiếp theo của nhiệm kỳ.
 |
Đại biểu tham dự phiên họp |
Tuy nhiên, nữ Thống đốc cung cấp thêm thông tin, vốn tín dụng tới ngày 21-9 chỉ tăng 5,33%, nhưng tới hết tháng 9 tăng gần 7%. Với sự điều hành quyết liệt của Chính phủ, các bộ ngành trong xúc tiến thương mại, tăng xuất khẩu, tăng khai thác thị trường trong nước, dự báo tín dụng từ nay tới cuối năm tín dụng sẽ tăng mạnh. Việc điều hành chính sách tiền tệ của NHNN theo tinh thần bám sát yêu cầu của Quốc hội trên cục diện tổng thể của nền kinh tế, là phải giảm lãi suất, đảm bảo ổn định tiền tệ, ngoại hối và hoạt động hệ thống ngân hàng.
Theo Thống đốc, những tháng cuối 2022, khi nhiều nước có mặt bằng lãi suất cao, xét thấy năm 2022 có thể kiểm soát lạm phát theo mục tiêu của Quốc hội nên những tháng đầu năm, NHNN vẫn giữ nguyên lãi suất điều hành. Nhưng tới tháng 10, sự kiện rút tiền hàng loạt của SCB xảy ra, NHNN tập trung ưu tiên đảm bảo an toàn hệ thống, ngăn ngừa nguy cơ đổ vỡ như sự đổ vỡ của các ngân hàng trên thế giới, nên mọi biện pháp lúc này ưu tiên ngăn ngừa nguy cơ đổ vỡ hệ thống.
Vì vậy tại thời điểm đó NHNN chưa điều chỉnh tăng trưởng tín dụng, vì lúc đó các ngân hàng phải tập trung đáp ứng khả năng yêu cầu chi trả cho người dân. Do tác động tâm lý, nhiều người dân đi rút tiền gửi từ ngân hàng nhỏ. Tới tháng 11, thanh khoản cải thiện dần và đầu tháng 12, NHNN điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng.
Khi thị trường xuất hiện hiện tượng rút tiền hàng loạt, thì tâm lý kỳ vọng của thị trường tiền tệ, ngoại hối rất căng thẳng, thậm chí tâm lý nhà đầu tư nước ngoài, tỷ giá đã có lúc tăng 10%. Lúc đó, để ổn định tỷ giá chỉ có thể dùng biện pháp như can thiệp ngoại tệ, điều chỉnh tăng lãi suất và hạn chế thanh khoản. NHNN đã phải thực hiện cả 3 biện pháp này, tức là vừa can thiệp, vừa tăng lãi suất 2 lần vào tháng 9 và 10, đồng thời chưa điều chỉnh tín dụng. Việc này đã giúp ổn định tỷ giá trở lại, cả năm 2022 tăng trên 3%.
Về nhận định “lạm phát thấp, lãi suất cao là nghịch lý, thể hiện bất cập trong điều hành chính sách tài khoá, tiền tệ”, Thống đốc NHNN cũng đề nghị cân nhắc, bởi ý kiến này chỉ nhìn ở góc độ lạm phát và lãi suất. Song điều hành lãi suất, các công cụ chính sách tiền tệ phải căn cứ vào nhiều mục tiêu: lạm phát, dự báo xu hướng lạm phát thế giới, trong nước và yêu cầu ổn định tỷ giá, an toàn hệ thống. Những nhiệm vụ này không thể hy sinh nhiệm vụ nào, mà phải đảm bảo hài hoà, linh hoạt trong điều hành.
“Chúng ta phải đánh giá xu hướng, chứ không phải chỉ nhìn thấy lạm phát thời gian qua thấp, mà nới lỏng chính sách lãi suất, tiền tệ”, nữ Thống đốc nêu quan điểm.
Liên quan tới xử lý ngân hàng yếu kém, theo Thống đốc NHNN, đây là việc khó, cần thời gian. Từ đầu nhiệm kỳ Chính phủ, Thủ tướng đã chỉ đạo xử lý rất quyết liệt. NHNN đã trình xin cấp có thẩm quyền chủ trương cấp có thẩm quyền các ngân hàng yếu kém.
“Trong điều kiện bình thường xử lý ngân hàng yếu kém đã khó, trong bối cảnh khó khăn của kinh tế thế giới và trong nước ở giai đoạn nửa nhiệm kỳ, việc cơ cấu lại và xử lý các ngân hàng yếu kém đang trong giai đoạn hoàn tất”, bà Nguyễn Thị Hồng trần tình.
