Ngay khi Bỉ vừa tuyên bố đóng cửa vì dịch Covid-19, một người bạn gốc Việt ở Brussels than thở: “Con tớ năm nay tốt nghiệp đại học, chắc chắn đầu ra ảnh hưởng rồi”. Nỗi lo này có cơ sở bởi phần lớn trường học, phòng thí nghiệm, công ty, xí nghiệp, công sở từ nay cho tới hè đều quyết định không nhận sinh viên thực tập. Tranh luận của ngành giáo dục có nên tổ chức thi cuối năm học hay không cũng chưa đến hồi kết.
Sau hai tháng ngồi nhà, bọn trẻ đã phát ngán, nhất là lứa tuổi tiểu học và trung học. Tùy trường và tùy vùng, lượng bài vở học qua mạng, qua tài liệu thầy cô trực tiếp mang đến bỏ vào hòm thư từng nhà, hoặc quá nhiều hoặc quá ít. Ít bài quá cha mẹ kêu “thế này chữ thầy trả thầy mất thôi” nhưng nhiều bài quá càng kêu. Trên diễn đàn cha mẹ học sinh khối lớp 4 tiểu học dồn dập than thở: “Thầy cô cứ làm như cha mẹ ở nhà thì rảnh việc hay sao ấy. Chưa download xong toán đã thấy cả chục tệp gửi kèm bài ngôn ngữ. Rồi thầy thể dục nhắc phải chăm vận động cơ thể, cô đạo đức yêu cầu viết thông điệp, thầy hội họa nhắn phải vẽ vời... Ngày nào cũng dồn dập thế này căng thẳng quá”.
Việc bao giờ mở cửa lại trường, khối nào được đi học... trở thành mối quan tâm hàng ngày. Hai tuần trước khi thông tin đang bàn thảo, Hội đồng An ninh còn chưa tuyên bố chính thức đã rò rỉ mốc thời điểm mở cửa trường trên tờ Le Soir. Nhưng rồi thông tin chính thức cũng chẳng khác thông tin chưa chính thức là mấy. Không phải thứ hai đầu tuần mà thứ sáu ngày 15-5 trường học mới bắt đầu mở cửa đón một vài nhóm học sinh khối lớp một, hai, sáu của cấp tiểu học và trung học.
Đây là ngày thử nghiệm (chỉ học nửa ngày) trước khi mở cửa cả tuần từ 18-5. Và sau tuần đầu tiên sẽ đánh giá, cân nhắc tiếp. Vì sao? Bộ trưởng Bộ Giáo dục Ben Weyts của vùng Flanders lên nhiều chương trình và kênh truyền thông giải thích: “Bốn khối lớp một, hai, sáu của cấp tiểu học và trung học được chọn đi học trở lại trước bởi lý do: lớp một, hai tiểu học đang giai đoạn tiếp thu những kiến thức và kỹ năng cơ bản về tập đọc và tập làm tính. Học sinh lớn hơn đã có kỹ năng này vững hơn, có thể học qua mạng. Riêng lớp sáu hệ tiểu học đang giai đoạn quan trọng để chuyển cấp. Lớp sáu hệ trung học cũng vậy, các em đang trong năm học thiết yếu để quyết định liệu sẽ học tiếp lên cao đẳng và đại học hay bước ngay vào thị trường lao động”.
Sau ngày thử nghiệm 15-5, các khối lớp một và hai sẽ chỉ đi học bốn ngày/tuần, lớp sáu học hai ngày/tuần. Riêng lớp sáu hệ trung học thời gian đến trường một hay hai ngày/tuần còn phụ thuộc từng phân nhánh học cơ bản hay học chuyên về kỹ thuật, nghệ thuật, học nghề. Các giãn cách ở lớp phải được tuân thủ, xịt cồn khử trùng trước khi ra, vào lớp. Tăng cường kê bàn ghế cho lớp học ngoài trời nếu thời tiết thuận lợi.
Tôi có ba đứa con ở ba cấp mẫu giáo, tiểu học và trung học, ngày 15-5 này mở lại trường đều không thuộc diện đi học. Bài vở vẫn tiếp tục học online hoặc chia giờ để từng học sinh đến lớp nhận bài mang về nhà. Nhà trường bắt đầu gửi thăm dò ý kiến để điều chỉnh cách thức học từ xa. Việc nới lỏng quá sớm ở Nhật, Singapore dẫn đến đỉnh dịch có dấu hiệu quay trở lại đang được giới truyền thông ở Bỉ cảnh báo, yêu cầu cân nhắc. “Được” đi học hay “phải” đi học vẫn còn là quá sớm để quyết định cách nói phù hợp.
