Theo Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh, dự thảo luật được thiết kế theo hướng tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người nước ngoài, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài trong việc thực hiện thủ tục nhập hoặc trở lại quốc tịch Việt Nam.
Một nội dung đáng chú ý là việc bổ sung "cơ chế đặc biệt về nhập quốc tịch" nhằm thu hút và trọng dụng các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành là người Việt Nam ở nước ngoài, thể chế hóa Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Dự thảo sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến việc nhập quốc tịch Việt Nam, áp dụng cho những người có cha mẹ hoặc ông bà là công dân Việt Nam, cũng như các nhà đầu tư, nhà khoa học, chuyên gia nước ngoài. Đối với việc trở lại quốc tịch Việt Nam, tất cả trường hợp đã mất quốc tịch Việt Nam nếu có đơn xin đều có thể được xem xét; người trở lại quốc tịch Việt Nam có thể được giữ quốc tịch nước ngoài nếu đáp ứng điều kiện do Chính phủ quy định và được Chủ tịch nước cho phép.
Bên cạnh đó, dự luật bổ sung yêu cầu: công dân Việt Nam có đồng thời quốc tịch nước ngoài muốn tham gia cơ quan dân cử, và thực hiện nghĩa vụ quân sự, công an... phải chỉ có quốc tịch Việt Nam và thường trú tại Việt Nam, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cơ bản nhất trí với các sửa đổi, đồng thời lưu ý cần cân nhắc kỹ các ngoại lệ để đảm bảo chặt chẽ.
Về các trường hợp được trở lại quốc tịch Việt Nam, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhất trí với đề xuất của Chính phủ, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn và khuyến khích nhiều hơn những người đã mất quốc tịch Việt Nam được trở lại quốc tịch Việt Nam, góp phần hạn chế tình trạng không quốc tịch của người Việt Nam ở nước ngoài.
Tổng kết nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, việc sửa đổi cần phân tích kỹ lưỡng, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa cá nhân xin nhập/trở lại quốc tịch và lợi ích của Nhà nước Việt Nam.
Dự án Luật dự kiến được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 9.
