Bộ Công thương vừa hoàn thiện dự thảo tờ trình Chính phủ về việc ban hành nghị định thay thế cho Nghị định 83/2014 và các nghị định liên quan kinh doanh xăng dầu đã ban hành.
Theo Bộ Công thương, hiện nay, giá xăng dầu liên bộ Công thương - Tài chính công bố hàng tuần là mức giá tối đa (giá trần) để các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu căn cứ thực hiện, được tính toán dựa trên công thức giá xăng dầu cơ sở.
Theo đó, doanh nghiệp không được phép bán vượt mức giá trần này. Như vậy, Nhà nước đã can thiệp quá sâu vào quyết định giá của doanh nghiệp.
Do đó, trong dự thảo mới, Bộ Công thương đề xuất giảm hẳn sự can thiệp của cơ quan Nhà nước vào việc quyết định giá bán của nhà kinh doanh theo hướng Nhà nước chỉ công bố các yếu tố hình thành giá (giá xăng dầu thế giới bình quân 15 ngày và một số chi phí cố định như tỷ giá ngoại tệ, tỷ lệ chi phí kinh doanh và lợi nhuận của doanh nghiệp, các loại thuế...) và để doanh nghiệp dựa trên các yếu tố này sẽ tự quyết định giá bán tối đa.
Sau khi công bố, doanh nghiệp thông báo giá bán cho cơ quan Nhà nước để giám sát. Giá bán lẻ tới người tiêu dùng không được cao hơn mức tối đa này. Đây là điểm mới của chính sách liên quan hoạt động kinh doanh và giá xăng dầu.
Đại diện Bộ Công thương cho rằng, cách tính này không chỉ giảm sự can thiệp quá sâu của Nhà nước vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, mà còn buộc các doanh nghiệp phải cạnh tranh về chi phí để chiếm lĩnh thị trường, các doanh nghiệp hoàn toàn có quyền bán thấp hơn giá bán tối đa.
Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, về điều hành giá xăng dầu, bộ đề xuất chính sách đổi mới theo hướng chỉ đưa ra công thức tính giá xăng dầu. Dựa trên công thức đó, doanh nghiệp tự tính toán trên cơ sở các chi phí thực tế để đưa ra mức giá phù hợp nhưng không vượt mức trần cho phép.
Về mức trần cho phép, liên bộ Công thương - Tài chính sẽ tính toán cụ thể.
Thứ trưởng Bộ Công thương cho rằng, chính sách này sẽ vừa đảm bảo bình ổn vừa định hướng thị trường, đảm bảo hài hòa giữa các bên: Doanh nghiệp xăng dầu và người tiêu dùng. Tiêu chí của chính sách mới này phải đảm bảo mục tiêu cuối cùng là cân đối được cung cầu xăng dầu, đảm bảo an ninh năng lượng và quá trình điều hành giá phải tiệm cận thị trường, nhưng vẫn có điều tiết của cơ quan Nhà nước.
Trong dự thảo mới này, Bộ Công thương cũng đề xuất thêm 2 chính sách mới, gồm: 1 - siết quản lý với các doanh nghiệp đầu mối theo hướng quy định doanh nghiệp đầu mối phải đảm bảo tổng nguồn xăng dầu tối thiểu trong năm; 2 - quy định các thương nhân phân phối xăng dầu chỉ được mua xăng dầu từ các đầu mối, không được mua bán lẫn nhau.
Theo cơ quan soạn thảo, sở dĩ nêu ra các đề xuất này là để tránh tái diễn tình trạng các thương nhân mua bán lòng vòng lẫn nhau, khiến nguồn cung bị rối loạn, dẫn đến đứt gãy nguồn cung như năm 2022.
Đồng thời, quy định mới này cũng siết lại tình trạng nhiều thương nhân đầu mối được cấp giấy phép nhưng sau đó không thực hiện đúng hạn mức nhập khẩu xăng dầu mà Bộ trưởng Bộ Công thương đã phân giao, có thể gây xáo trộn nguồn cung.
