Trong phiên họp chiều 8-1, Thứ trưởng Bộ KH-ĐT Trần Quốc Phương trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) tờ trình về bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách Trung ương giai đoạn 2021-2025 cho một số dự án đầu tư công và EVN. Trong đó, Chính phủ đề xuất ngân sách Trung ương cấp hơn 2.526 tỷ đồng cho EVN từ nguồn dự phòng kế hoạch đầu tư công trung hạn, để đưa điện ra Côn Đảo.
Tờ trình nêu rõ, tháng 6-2023, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án với tổng mức đầu tư khoảng 4.950 tỷ đồng, trong đó vốn hỗ trợ từ ngân sách Trung ương khoảng 2.526 tỷ đồng, còn lại từ vốn tự có của EVN. Tháng 11-2023, Chính phủ đã báo cáo UBTVQH cho phép báo cáo Quốc hội phân bổ hơn 2.526 tỷ đồng trong tổng số vốn 37.303 tỷ đồng cho dự án cấp điện từ lưới điện quốc gia cho huyện Côn Đảo (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu).
Tuy nhiên, theo thông báo kết luận của UBTVQH tại phiên họp thứ 28 (tháng 12-2023), UBTVQH đề nghị Chính phủ hoàn thiện thủ tục đầu tư, giải trình bổ sung tính hợp lý, cơ sở chọn phương án cấp điện để xác định căn cứ giao dự toán hơn 2.526 tỷ đồng cho EVN hay Bộ Công thương thực hiện dự án này.
Ông Trần Quốc Phương giải trình, do nhu cầu tiêu thụ điện tại Côn Đảo ngày một tăng cao; nguồn điện chạy bằng dầu diesel tại chỗ không đáp ứng đủ; một số tổ máy phát điện diesel liên tiếp xảy ra các sự cố, thiếu hụt nguồn điện cung ứng cho các dự án đang được thu hút đầu tư nhằm phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng trên địa bàn huyện Côn Đảo. Mặt khác, theo báo cáo của EVN, do giá thành sản xuất điện cao, trong khi giá bán điện phải thực hiện theo giá bán ở đất liền nên càng phát điện nhiều càng lỗ và khoản lỗ lũy kế mỗi năm lớn dần.
Vì vậy, yêu cầu về đảm bảo cấp điện ổn định và an toàn cho lưới điện trên đảo, nhằm đáp ứng các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của huyện Côn Đảo, góp phần bảo đảm an ninh quốc phòng và bảo đảm chủ quyền biển đảo quốc gia là cần thiết.
Thừa nhận việc hoàn thiện thủ tục đầu tư dự án này là chậm, do quá trình lựa chọn phương án cấp điện cần nhiều thời gian, phải đo đạc, khảo sát, tính toán lựa chọn phương án tối ưu nhất, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, sau khi cân nhắc, tính toán các phương án và tiêu chí như: đảm bảo đáp ứng nhu cầu phụ tải tăng trưởng của Côn Đảo, hướng tới giảm phát thải carbon về 0 vào năm 2040 và bảo vệ môi trường, sinh thái Vườn Quốc gia Côn Đảo…, phương án cấp điện lưới quốc gia ra huyện đảo được thống nhất lựa chọn.
Do đây là dự án có tính chất đặc thù, vừa dùng vốn ngân sách và vốn tự có của EVN, nên để sử dụng hiệu quả nguồn vốn này nhằm đảm bảo cung cấp điện ổn định và an toàn cho lưới điện huyện Côn Đảo, cũng như góp phần bảo đảm an ninh - quốc phòng, Chính phủ đề xuất cấp có thẩm quyền giao kế hoạch vốn ngân sách Trung ương dự án này cho EVN.
“Theo Điều 82 Luật Đầu tư công thì Bộ Công thương là cơ quan tổ chức lập kế hoạch đầu tư công, đăng ký và giao kế hoạch đầu tư công đối với dự án. Tuy nhiên, EVN không phải là đơn vị trực thuộc Bộ Công thương nên Bộ Công thương không thể phân bổ, giao vốn cho EVN”, ông Phương giải thích.
Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đồng ý phân bổ hơn 2.526 tỷ đồng trong tổng số trên 37.303 tỷ đồng cho EVN để thực hiện dự án cấp điện từ lưới điện quốc gia cho huyện Côn Đảo.
“Chính phủ chịu trách nhiệm và cam kết việc lựa chọn phương án cấp điện từ lưới điện quốc gia tối ưu nhất đảm bảo tính hiệu quả, tiết kiệm nguồn lực đầu tư, giá thành và chi phí hợp lý”, báo cáo thẩm tra nêu rõ. Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị giao Bộ Công thương là cơ quan quản lý ngành, có trách nhiệm thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi dự án và các báo cáo, nội dung liên quan đến dự án theo đúng quy định pháp luật về xây dựng và các pháp luật có liên quan; thực hiện kiểm tra, giám sát, thanh tra bảo đảm không để xảy ra việc trục lợi chính sách, lợi ích nhóm, thất thoát, lãng phí.
