Có luật riêng về trật tự, an toàn giao thông
Tờ trình cho rằng, qua tổng kết 10 năm thi hành Luật Giao thông đường bộ (GTĐB) năm 2008 cho thấy Luật có phạm vi điều chỉnh gồm cả hai lĩnh vực là bảo đảm trật tự, an toàn GTĐB và xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, quản lý vận tải đường bộ.
Tuy nhiên, bảo đảm trật tự, an toàn GTĐB thuộc lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; còn xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, vận tải đường bộ lại thuộc lĩnh vực kinh tế - kỹ thuật. Hai lĩnh vực này có mục tiêu và đối tượng điều chỉnh khác nhau (bảo đảm trật tự, an toàn giao thông với mục tiêu là bảo đảm an toàn tính mạng, sức khỏe cho người tham gia giao thông, bảo đảm an ninh con người; còn xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông là phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an toàn kỹ thuật công trình giao thông).
Tờ trình cũng cho rằng, trật tự, an toàn GTĐB đang diễn biến rất phức tạp, vi phạm xảy ra phổ biến là ý thức chấp hành pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đáng báo động.
Qua thống kê cho thấy, trong hơn 10 năm qua, tai nạn giao thông ở Việt Nam đã làm chết trên 100.000 người, bị thương trên 330.000 người. Nhiều vụ tai nạn giao thông thảm khốc xuất phát từ nguyên nhân lái xe sử dụng chất ma túy, vi phạm nồng độ cồn…
Đường bộ là nơi diễn ra nhiều vấn đề phức tạp về hoạt động của tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật như trộm, cướp, gây rối trật tự công cộng, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu… Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, nhiều quốc gia trên thế giới đã ban hành luật riêng về trật tự, an toàn giao thông, tách bạch với luật về xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông.
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm nhấn mạnh, Chính phủ quyết định trình Quốc hội dự án Luật này cùng với dự án Luật GTĐB (sửa đổi) đã được thảo luận, cân nhắc, đánh giá thận trọng, kỹ lưỡng trên cơ sở xuất phát từ yêu cầu thực tiễn khách quan. Quá trình xây dựng dự án Luật Bảo đảm trật tự, an toàn GTĐB đã nhận được sự đồng thuận cao của các bộ, ngành, các thành viên Chính phủ.
Với việc xây dựng độc lập Luật GTĐB (sửa đổi) và Luật Bảo đảm trật tự, an toàn GTĐB sẽ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong từng lĩnh vực là bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn GTĐB và xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, vận tải đường bộ.
Chia giấy phép lái xe thành 11 hạng
Thẩm tra dự án Luật Bảo đảm trật tự, an toàn GTĐB, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Võ Trọng Việt cho biết, Ủy ban cơ bản nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật nêu trong tờ trình của Chính phủ và cho rằng, việc xây dựng, ban hành Luật này nhằm triển khai chỉ đạo của Ban Bí thư, nội luật hóa các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, khắc phục những tồn tại, bất cập trong quản lý về trật tự an toàn GTĐB.
Thực tế cho thấy, tình hình trật tự an toàn GTĐB còn nhiều diễn biến phức tạp, trong đó tai nạn GTĐB chiếm hơn 95% trong tổng số vụ, số người chết, số người bị thương do tai nạn giao thông nói chung, để lại hậu quả rất lớn cho xã hội; công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm còn chồng chéo, gây phiền hà và làm giảm niềm tin trong nhân dân… đòi hỏi phải xây dựng Luật Bảo đảm trật tự an toàn GTĐB để giải quyết yêu cầu thực tiễn đặt ra hiện nay. Ủy ban đề nghị tiếp tục rà soát, không để chồng chéo, trùng lặp với dự thảo Luật GTĐB (sửa đổi).
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Võ Trọng Việt. Ảnh: QUANG PHÚC Cũng theo báo cáo thẩm tra đa số ý kiến nhất trí với phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật; có ý kiến đề nghị chuyển các quy định về an toàn kỹ thuật, bảo vệ môi trường phương tiện GTĐB và cơ quan đăng kiểm từ Luật GTĐB (sửa đổi) sang điều chỉnh ở Luật này; ý kiến khác đề nghị cân nhắc việc quy định đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe trong dự thảo Luật này.
Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội nhất trí với đa số ý kiến trên và cho rằng, việc quản lý tốt hoạt động đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe cũng là một biện pháp phòng ngừa, làm giảm tai nạn giao thông và phòng ngừa vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện GTĐB. Vì vậy, khi tách ra thành hai luật thì nội dung trên thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Bảo đảm trật tự an toàn GTĐB là phù hợp.
Về các hạng giấy phép lái xe, nhiều ý kiến nhất trí với dự thảo Luật; có ý kiến cho rằng dự thảo Luật chia giấy phép lái xe thành 11 hạng khác nhau thay vì 15 hạng như hiện nay, trong đó có 11 loại giấy phép lái xe bị thay đổi, sẽ làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lái xe.
Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cho rằng, dự thảo Luật quy định 11 hạng giấy phép lái xe là thống nhất với Công ước viên 1968 về GTĐB, đồng thời tại điều khoản chuyển tiếp quy định các loại giấy phép lái xe đã cấp theo Luật GTĐB năm 2008 còn thời hạn thì vẫn có hiệu lực, trường hợp cấp lại thì cấp theo quy định mới của Luật này), nên không làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người đã được cấp giấy phép lái xe.
Cần thảo luận rõ giao trách nhiệm quản lý đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe
Về quản lý đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe, một số ý kiến cho rằng đào tạo, sát hạch lái xe để hoàn thiện kiến thức, kỹ năng, ý thức của người lái xe, nhằm xây dựng trạng thái GTĐB an toàn, là nội dung của bảo đảm trật tự an toàn GTĐB, nên giao cho Bộ Công an quản lý nhà nước là phù hợp.
Bộ Công an sẽ thống nhất quản lý về cả phương tiện và người tham gia giao thông xuyên suốt từ khâu đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe và sau khi được cấp. Qua đó sẽ siết chặt kỹ luật, kỷ cương trong công tác đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe và chấp hành pháp luật của người lái xe. Việc chuyển đổi này chỉ thay đổi về quyền quản lý, còn các cơ sở đào tạo lái xe, trung tâm sát hạch lái xe đã được xã hội hóa vẫn tiếp tục hoạt động, không có sự thay đổi về vị trí, tổ chức, nhiệm vụ.
Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng việc thay đổi thẩm quyền quản lý đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe từ Bộ GTVT sang Bộ Công an là chưa phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 17-NQ/TW năm 2007 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy Nhà nước và gây lãng phí (Bộ Công an phải đầu tư về con người, phương tiện, cơ sở đào tạo, cơ sở sát hạch, cơ sở vật chất bảo đảm, trong khi Bộ GTVT đã có và đang thực hiện ổn định).
Về vấn đề này, Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cho rằng, trách nhiệm quản lý về đào tạo, sát hạch, cấp giấp phép lái xe thuộc thẩm quyền phân công của Chính phủ, cần có sự nghiên kỹ lưỡng để bảo đảm tính khả thi, thuận lợi cho người dân và cải cách thủ tục hành chính.
Do đó, Ủy ban đề nghị Quốc hội thảo luận rõ về trách nhiệm quản lý nhà nước về trật tự an toàn GTĐB, nhất là trách nhiệm quản lý đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe.
