Ngày 14-8, Thanh tra Chính phủ có thông báo kết luận thanh tra về công tác quản lý, sử dụng đất, đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường; hoạt động khai thác cát, đất, đá, sỏi và quản lý đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh Gia Lai. Giai đoạn thanh tra từ ngày 1-1-2016 đến ngày 31-12-2020.
Theo đó, đối với nội dung quản lý, sử dụng đất đai, đất có nguồn gốc từ các công trình, lâm trường, cơ quan thanh tra xác định UBND tỉnh Gia Lai đã ban hành nhiều văn bản chậm, không toàn diện, có nội dung còn chưa thực hiện theo quy định dẫn đến mất quyền lợi của người sử dụng đất khi bị thu hồi đất, nguy cơ thất thoát ngân sách nhà nước khi chuyển mục đích đất trồng lúa sang mục đích phi nông nghiệp.
Cụ thể, UBND tỉnh Gia Lai chưa quy định: mức đất và chế độ quản lý việc xây dựng phần mộ, tượng đài, bia tưởng niệm trong nghĩa trang; mức thu tiền bảo vệ phát triển đất trồng lúa trên địa bàn; chậm ban hành quy định về bồi thường khi nhà nước thu hồi đất mà gây thiệt hại đối với vật nuôi là thủy sản. Cá biệt, có nội dung quy định, hướng dẫn không phù hợp, cần phải hủy bỏ.
Việc xây dựng ban hành bảng giá đất giai đoạn 2020-2024, hệ số điều chỉnh giá đất hàng năm, tỷ lệ phần trăm hằng năm giai đoạn 2016-2020 còn vi phạm về trình tự, chưa sát giá thị trường.
Thanh tra Chính phủ cũng xác định diện tích rừng tự nhiên năm 2017 giảm nhiều so với năm 2014 (giảm hơn 12.000ha); việc rà soát quy hoạch 3 loại rừng năm 2017 có nhiều sai sót, thiếu chính xác, lỏng lẻo trong quản lý; việc đưa vào quy hoạch 3 loại rừng đối với diện tích hơn 139.000ha còn thiếu căn cứ.
Tình trạng khai thác, phá rừng trên địa bàn tỉnh Gia Lai còn diễn biến phức tạp, với diện tích bị phá là gần 10.000ha.
Còn 71/165 vụ việc tạm đình chỉ điều tra hoặc xử lý hành chính, cần phải được giám sát công tác điều tra, truy tố để tránh bỏ lọt tội phạm.
Bên cạnh đó, trong quản lý sử dụng quỹ đất bàn giao về địa phương, đất công ích còn cho thuê không qua đấu giá (ở TP Pleiku, thị xã An Khê, thị xã Ayun Pa). Cơ quan thanh tra cũng xác định, trong giai đoạn trên có 24 cuộc đấu giá quyền sử dụng đất vi phạm về trình tự, thủ tục, còn tình trạng chậm nộp tiền trúng đấu giá.
Trong quản lý sử dụng đất của doanh nghiệp cổ phần hóa còn để vi phạm diễn ra thời gian dài, như giao đất trái thẩm quyền; giao sai đối tượng quản lý đất; không có quyết định cho thuê đất, không ký hợp đồng thuê đất để làm căn cứ tính thu tiền thuê đất, làm lãng phí nguồn tài nguyên đất.
Thanh tra Chính phủ cũng nêu, trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính của người sử dụng đất ở địa phương này, cơ quan chức năng chưa có biện pháp đôn đốc thu nộp về ngân sách đối với số tiền sử dụng đất là hơn 29 tỷ đồng, tiền thuê đất là hơn 30 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, cơ quan thanh tra còn kết luận có 8 dự án khoáng sản trên địa bàn tỉnh Gia Lai có vi phạm, điều này gây lãng phí tài nguyên khoáng sản; địa phương này cũng chưa có biện pháp thu tiền đối với các đơn vị nợ tiền cấp quyền khai thác khoáng sản với số tiền hơn 15 tỷ đồng.
Đặc biệt, trong quản lý nguồn vốn đầu tư, địa phương này còn để nhà thầu chiếm dụng vốn tạm ứng quá hạn kéo dài với số tiền hơn 50 tỷ đồng. Quỹ phát triển đất tỉnh Gia Lai cho các chủ đầu tư kéo dài thời gian thu hồi vốn ứng nhiều lần, không có cơ sở, đến nay còn phải thu hồi vốn ứng quá hạn với số tiền hơn 136 tỷ đồng…
Quá trình thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm của tập thể, cá nhân lãnh đạo UBND tỉnh Gia Lai giai đoạn 2016-2020 và giai đoạn có liên quan về những thiếu sót, tồn tại, vi phạm liên quan đến trách nhiệm quản lý, điều hành.
Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai căn cứ vào nội dung thanh tra tiến hành giao các cơ quan chức năng xử lý số tiền vi phạm bị phát hiện qua thanh tra là hơn 409 tỷ đồng. Đồng thời, rà soát lại việc xây dựng và ban hành bảng giá đất, hệ số điều chỉnh giá đất, kế hoạch sử dụng đất trên địa bàn.
Khẩn trương khắc phục tình trạng buông lỏng quản lý đất của doanh nghiệp cổ phần hóa, việc sử dụng đất có nguồn gốc nông lâm trường; trong đó tập trung xử lý triệt để người dân lấn chiếm đất đai nông lâm trường trái pháp luật.
Hủy bỏ và thu hồi giấy phép khai thác khoáng sản đã cấp cho Công ty TNHH MTV Trang Đức và Công ty kinh doanh hàng xuất khẩu Quang Đức (2 mỏ cát và 1 mỏ đá), đưa khu vực mỏ này vào danh mục đấu giá quyền khai thác khoáng sản.
Chấm dứt hoạt động với dự án trồng cao su trên đất rừng do Công ty cổ phần Tập đoàn Đức Long Gia Lai làm chủ đầu tư do không thực hiện nghĩa vụ tài chính, không thực hiện dự án và 18 dự án không đầu tư, chậm tiến độ kéo dài nhiều năm, hết thời hạn đầu tư theo quy định.
Đối với 5 dự án điện gió, đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo kiểm tra, rà soát việc dự án chuyển nhượng cổ phần khi chưa hoàn tất thủ tục đất đai; chủ đầu tư sử dụng lao động nước ngoài nhưng không báo cơ quan chức năng…; quá trình xử lý nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì UBND tỉnh chuyển hồ sơ sang cơ quan chức năng xử lý…
Trong 7 nội dung kiến nghị xử lý các vi phạm liên quan, cơ quan thanh tra cung cấp thông tin đến Bộ Công an để xem xét, xử lý theo quy định đối với các vi phạm trong lựa chọn nhà đầu tư, quản lý sử dụng đất và quá trình triển khai thực hiện một số dự án trên địa bàn.
Thanh tra Chính phủ cũng đề nghị Bộ Công an chỉ đạo công an địa phương phối hợp với Cục thuế tỉnh Gia Lai để điều tra xử lý nghiêm các hành vi kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản có dấu hiệu trốn thuế nhằm răn đe, ngăn chặn và truy thu thuế cho ngân sách nhà nước, nhất là các trường hợp chuyển nhượng quyền sử dụng đất có nguồn gốc là đất trúng đấu giá.
