Ngày 1-8, Bộ Tư pháp tổ chức phiên họp thẩm định dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).
Tại phiên họp, các ý kiến thống nhất nhận định, qua 16 năm triển khai thi hành Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (Luật số 27/2008/QH12, sửa đổi, bổ sung vào năm 2014, 2016 và năm 2022), chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế như: đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt còn hẹp so với thông lệ quốc tế; một số quy định về đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế, mô tả mặt hàng tại biểu thuế chưa rõ ràng, đồng bộ với pháp luật chuyên ngành… Vì vậy, việc sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt là cần thiết.
Tuy nhiên, theo Bộ KH-ĐT, việc sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ ảnh hưởng tới nhiều ngành hàng, doanh nghiệp; do vậy cần đánh giá tác động và xây dựng lộ trình thực hiện phù hợp, tránh gây “sốc” cho hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như việc làm của người lao động. Bộ KH-ĐT đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo (Bộ Tài chính) bổ sung định nghĩa, quy chuẩn đối với một số ngành hàng mới được đưa vào chịu thuế tiêu thụ đặc biệt như kinh doanh golf, massage, karaoke…
Về mặt hàng điều hoà nhiệt độ, cơ quan chủ trì soạn thảo cần tham vấn thêm ý kiến của các bộ, ngành có liên quan để xem xét giữ lại hay bỏ mặt hàng này ra khỏi danh sách đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, nhất là đối với mặt hàng điều hoà nhiệt độ công suất dưới 18.000 BTU vì đây là mặt hàng bình dân, hiện đang được sử dụng phổ biến. Trường hợp tiếp tục đề xuất áp thuế tiêu thụ đặc biệt, đề nghị cơ quan chủ trì bổ sung đánh giá mức độ phát thải khi sử dụng mặt hàng này, qua đó đề xuất phương án giảm thuế suất xuống mức phù hợp.
Ngoài ra, theo quy định của Luật Doanh nghiệp, doanh nghiệp sau sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, chuyển đổi sở hữu, chuyển đổi doanh nghiệp phải kế thừa các quyền và nghĩa vụ của các doanh nghiệp trước đó. Để đảm bảo quyền và lợi ích của nhà đầu tư và doanh nghiệp, cơ quan soạn thảo cần giữ nguyên quy định hiện hành về việc hoàn thuế trong trường hợp sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, chuyển đổi sở hữu, chuyển đổi doanh nghiệp.
Đối với sản phẩm thuốc lá mới, đại diện Bộ Y tế khuyến nghị nên loại sản phẩm này khỏi đối tượng điều chỉnh của dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) do Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá số 2012 chưa quy định khái niệm về các sản phẩm nicotine và thuốc lá mới. Đồng thời, Bộ Y tế cũng đang kiến nghị Chính phủ, Quốc hội ban hành quy định cấm các sản phẩm thuốc lá mới để bảo vệ sức khoẻ người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ. Vì thế, nếu đưa các sản phẩm này vào Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) có thể gây ra hiểu nhầm cho người dân, doanh nghiệp và xung đột giữa các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan. Đại diện Bộ Y tế dự họp nhất trí việc giữ nguyên mức thuế suất 75% và bổ sung mức thuế tuyệt đối đối với mặt hàng thuốc lá theo lộ trình tại phương án 2 do Bộ Tài chính đề xuất để nhanh chóng giảm tỷ lệ hút thuốc và tăng tỷ trọng thuế trên giá bán lẻ.
Vẫn theo đại diện Bộ Y tế, cơ quan chủ trì soạn thảo cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung theo lộ trình các loại đồ uống có đường khác để phù hợp với định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới và Tiêu chuẩn Việt Nam. Cùng với đó, cân nhắc việc chia hàm lượng đường trong các loại đồ uống theo các mức độ khác nhau, hàm lượng đường càng cao thì tỷ lệ thuế càng cao thay vì chỉ quy định 1 mức từ 5g/100ml trở lên như dự thảo Luật hiện nay; qua đó nhanh chóng đạt được mục tiêu giảm sản xuất, tiêu thụ sản phẩm có lượng đường cao, hướng tới nâng cao chất lượng sức khỏe của người dân.
Dự họp, đại diện Hiệp hội thuốc lá Việt Nam cho rằng, nếu mức thuế áp dụng với thuốc lá điếu tăng đột ngột và lớn như dự thảo Luật (từ năm 2026 là 2.000-5.000 đồng/bao và 10.000 đồng/bao vào năm 2030) sẽ ảnh hưởng lớn tới ngành thuốc lá ở nhiều khía cạnh như: giá bán xuất xưởng, giá bán lẻ, gói chi tiêu của người tiêu dùng, an sinh xã hội, việc làm của người dân trồng thuốc lá và người lao động trong cơ sở phân phối thuốc lá.
Với mức thuế tiêu thụ đặc biệt ở mức cao như vậy cũng sẽ khiến người sử dụng chuyển sang sử dụng thuốc lá lậu và các loại hình thuốc lá khác. Vì vậy, để hạn chế các tiêu cực xảy ra, đề xuất phương án tính thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá là 1.000 đồng/bao từ năm 2026-2028 và 3.000 đồng/bao vào năm 2030.
