Thảo luận về dự thảo luật, đại biểu (ĐB) Đỗ Ngọc Thịnh (Khánh Hòa) đề nghị bổ sung biển số xe vào danh mục tài sản đấu giá theo quy định của pháp luật, vì đó là tài sản phải bán thông qua đấu giá theo Nghị quyết số 73 của Quốc hội về thí điểm đấu giá biển số xe ô tô (nghị quyết này chỉ được thực hiện thí điểm trong 3 năm).
ĐB cho rằng việc đấu giá biển số xe trong thời gian vừa qua đang được thực hiện với những kết quả nhất định. Do đó, sau khi nghị quyết này hết hiệu lực thì biển số xe cũng cần được đấu giá theo quy định của pháp luật, nếu đưa ngay vào dự thảo luật sửa đổi lần này thì sẽ đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ của pháp luật. Đây cũng là đề xuất của ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp).
Tại phiên thảo luận, quy định người không được đăng ký tham gia đấu giá nhận được sự tranh luận sôi nổi của các ĐB, đề nghị cân nhắc kỹ.
Dự thảo quy định những người không được đăng ký tham gia đấu giá, gồm: “cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột, công ty mẹ, công ty con, các doanh nghiệp mà cá nhân, tổ chức hoặc nhóm cá nhân, tổ chức có khả năng chi phối hoạt động thông qua sở hữu, thâu tóm cổ phần, phần vốn góp hoặc thông qua việc ra quyết định của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp khi đăng ký tham gia đấu giá trong cùng một tài sản”. ĐB Lã Thanh Tân (Hải Phòng) đề nghị cân nhắc bổ sung quy định này.
ĐB Lã Thanh Tân cho rằng, dự thảo luật bổ sung quy định những người không được đăng ký tham gia đấu giá, tuy nhiên trên thực tế rất khó thực hiện. “Bởi khi tổ chức cuộc đấu giá, tổ chức đấu giá chuyên nghiệp không thể biết hết quan hệ trong gia đình trong số những người tham gia đấu giá là cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh chị em ruột… và không có điều kiện để xác minh các thông tin nói trên”, ĐB phân tích.
Mặt khác, việc sở hữu tài sản chung của vợ chồng đã được quy định tại Luật Hôn nhân và gia đình, cha mẹ với con, anh chị em ruột đều có năng lực hành vi dân sự riêng, độc lập với nhau về tài sản. Do đó, cần cân nhắc việc đưa nội dung này vào dự thảo luật; nếu đưa nội dung này vào dự thảo Luật Đấu giá tài sản cần có cơ chế để thực hiện, đảm bảo tính khả thi trong thực tế, cũng như đảm bảo quyền của cá nhân khi tham gia đấu giá.
ĐB Trần Văn Tuấn (Bắc Giang) cũng cho rằng, quy định các trường hợp không được đăng ký tham gia đấu giá phải phù hợp với quy định liên quan và thực tế. Việc quy định thêm các đối tượng không được đăng ký tham gia đấu giá gồm "công ty mẹ, công ty con, các doanh nghiệp mà cá nhân, tổ chức hoặc nhóm cá nhân, tổ chức có khả năng chi phối hoạt động thông qua sở hữu, thâu tóm cổ phần, phần vốn góp hoặc thông qua việc ra quyết định của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp khi đăng ký tham gia đấu giá trong cùng một tài sản” là phù hợp.
Qua đó sẽ giúp tránh được tình trạng thông đồng dìm giá, “quân xanh, quân đỏ”, tiêu cực trong hoạt động đấu giá tài sản. Còn việc bổ sung nhóm đối tượng không được đăng ký tham gia đấu giá là “cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột" là không nên, vì quy định này không phù hợp cả về mặt pháp lý và thực tế.
ĐB Trần Văn Tuấn cho rằng, nếu quy định không cho cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột đăng ký tham gia đấu giá trong cùng một tài sản là hạn chế quyền sở hữu tài sản của công dân, không phù hợp với hiến pháp và các quy định pháp luật liên quan, không phù hợp đối với trường hợp Nhà nước đấu giá quyền sử dụng đất ở để giao đất cho cá nhân, tổ chức có thu tiền sử dụng đất.
Thực tế, nếu cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột đều có quyền đăng ký tham gia đấu giá nhiều lô đất khác nhau cùng với nhiều khách hàng khác không có quan hệ huyết thống. Quan hệ hôn nhân cũng không ảnh hưởng đến tính khách quan của cuộc đấu giá và không phải là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thông đồng, dìm giá.
“Đó là chưa kể, nếu quy định cấm như dự thảo nêu nhưng không kiểm soát được, sẽ dẫn đến tình trạng sau khi đấu giá xong mới phát hiện người tham gia đấu giá có quan hệ hôn nhân, huyết thống... thì phải hủy kết quả trúng đấu giá để đấu giá lại. Điều này cũng sẽ tạo ra một hệ lụy rất lớn, gây tốn kém, lãng phí do việc phải tổ chức đấu giá lại; Tổ chức đấu giá tài sản phải đối diện với việc có tranh chấp khiếu kiện phức tạp”, ĐB Tuấn phân tích.
Cùng quan điểm, ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cũng cho rằng quy định này là không phù hợp. Theo ĐB này, có những trường hợp cha, mẹ, con cái, anh chị em trong một gia đình quyết tâm hùn tiền đấu giá để mua, giữ lại một tài sản nào đó mà luật không cho phép là ảnh hưởng đến quyền lợi của họ.
Đại biểu (ĐB) Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) cho rằng, hiện nay đang bỏ trống các hành vi bị nghiêm cấm đối với tổ chức đấu giá tài sản. ĐB đề nghị bổ sung các hành vi bị nghiêm cấm đối với tổ chức đấu giá tài sản, cụ thể là hành vi gây áp lực, đe dọa hoặc thực hiện hành vi trái pháp luật, trái đạo đức xã hội để giành lợi thế cho mình hoặc cho tổ chức mình trong hành nghề đấu giá; nhận, đòi hỏi tiền hoặc lợi ích khác từ người đăng ký tham gia đấu giá ngoài tiền bán hồ sơ tham gia đấu giá, tiền đặt trước và chi phí khác đã được xác định, thỏa thuận; nhận, đòi hỏi tiền hoặc lợi ích khác từ người thứ ba để thực hiện, không thực hiện việc đấu giá tài sản hoặc thực hiện việc đấu giá tài sản không đúng quy định.
Cũng về các hành vi bị nghiêm cấm, theo ĐB Nguyễn Thị Hồng Hạnh (TPHCM), dự thảo có quy định tổ chức hành nghề đấu giá tài sản không được sử dụng tiền đặt trước của người tham gia đấu giá vào bất kỳ mục đích nào khác. ĐB cho rằng, đây cũng là một hành vi bị nghiêm cấm, do đó đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc chuyển nội dung này vào các hành vi bị nghiêm cấm cho phù hợp, đảm bảo tính thống nhất và tránh các hành vi bị nghiêm cấm là quy định rải rác ở các điều luật khác nhau.
Còn theo ĐB Nguyễn Tạo (Lâm Đồng), cần quy định cụ thể việc đấu giá đối với một số loại tài sản đặc thù như quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư, tài sản thi hành án dân sự, quyền sử dụng tần số vô tuyến điện, quyền khai thác khoáng sản… ĐB cho rằng, những quy định này được đưa ra trong bối cảnh pháp luật về đấu giá tài sản thời gian qua theo luật hiện hành còn nhiều bất cập, chưa chặt chẽ, chưa phù hợp với thực tiễn, gây khó khăn, vướng mắc cho tổ chức đấu giá cũng như người có tài sản đấu giá và các cá nhân, tổ chức có liên quan.
Cụ thể như, quy định về thời hạn bán, tiếp nhận hồ sơ tham gia đấu giá còn chưa thực sự hợp lý; chế tài xử lý chưa đủ mạnh đối với hành vi vi phạm pháp luật. Việc áp dụng quy định chung về đấu giá tài sản với một số loại tài sản đặc thù như tài sản thi hành án dân sự còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Vì vậy, ĐB Nguyễn Tạo cho rằng, cần đưa các tài sản đặc thù này vào dự thảo luật với những quy định cụ thể, rõ ràng, chặt chẽ để đảm bảo tính khả thi khi triển khai thi hành luật. Đối với nội dung về tài sản đặc thù, Chính phủ cần có quy định chi tiết khi triển khai thi hành luật.
Góp ý về hành vi bị nghiêm cấm, ĐB Đỗ Thị Việt Hà (Bắc Giang) cũng đề nghị làm rõ hơn hành vi cố ý cung cấp thông tin không chính xác hoặc giả mạo hồ sơ tham gia lựa chọn tổ chức hành nghề đấu giá tài sản. ĐB cho rằng, nên cân nhắc thêm việc quy định hành vi này là “cố ý” hay chỉ cần quy định hành vi “cung cấp thông tin…”, vì để xác định thế nào là hành vi cố ý là khó, nên cần phải có quy định cụ thể thế nào là “cố ý” để tạo cơ sở pháp lý thống nhất trong quá trình thực thi. “Theo tôi trong trường hợp này không cần quy định “cố ý”, chỉ cần quy định có hành vi “cung cấp thông tin…”, ĐB nêu.
Đồng thời ĐB Đỗ Thị Việt Hà đề nghị bổ sung thêm nội hàm của hành vi này không chỉ cung cấp thông tin không chính xác mà còn cung cấp thông tin không trung thực, không đầy đủ. Trên thực tế, đã có tình trạng tổ chức đấu giá không trung thực, không đầy đủ trong việc kê khai thông tin trong hồ sơ theo hướng có lợi cho tổ chức mình, và người có tài sản cũng không, chưa thực hiện hết trách nhiệm trong việc xem xét, xác minh hồ sơ dẫn đến việc lựa chọn tổ chức đấu giá không phù hợp.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu giải trình nêu rõ, các cơ quan sẽ tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu, quy định rõ hơn các vấn đề đại biểu nêu để bảo đảm ngăn chặn hành vi thông đồng, móc nối, biến tướng làm ảnh hưởng đến kết quả cuộc đấu giá.
