ĐBQH băn khoăn việc khó xử lý cán bộ về hưu

Tờ trình của Chính phủ nêu rõ, qua tổng hợp, ý kiến các bộ, ngành, địa phương đều nhất trí với việc bổ sung quy định về xử lý kỷ luật đối với CBCC, viên chức sau khi nghỉ việc, nghỉ hưu mới phát hiện có hành vi vi phạm trong thời gian công tác. Một số ý kiến đề nghị cân nhắc về tính pháp lý vì đối tượng này không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật; hệ quả pháp lý của việc xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm tại thời điểm có hành vi vi phạm, theo đó những văn bản, quyết định của những người này ký còn hiệu lực hay không...

Về vấn đề này, Chính phủ nhận thấy dự thảo Luật đã bổ sung quy định xử lý kỷ luật đối với CBCC, viên chức đã nghỉ việc hoặc nghỉ hưu tại Điều 84 Luật CBCC (áp dụng quy định của Luật CBCC đối với các đối tượng khác). Quy định như vậy là phù hợp với phạm vi điều chỉnh của Luật, đúng với tính chất của đối tượng CBCC, viên chức đã nghỉ hưu là “đối tượng khác” so với CBCC. Do đây là hình thức xử lý kỷ luật mới, đối tượng áp dụng tương đối rộng nên quá trình thực hiện có thể phát sinh một số vấn đề pháp lý khác nhau đối với các đối tượng khác nhau. Vì vậy, những nội dung này Chính phủ báo cáo Quốc hội cho phép quy định chi tiết ở Nghị định.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Pháp luật tán thành với Chính phủ về việc bổ sung trong dự thảo Luật quy định nguyên tắc xử lý kỷ luật đối với CBCC sau khi nghỉ việc, nghỉ hưu nếu phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật trong thời gian công tác để thể chế hóa yêu cầu trong nghị quyết Trung ương, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn. Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị tách nội dung này (hiện đang được bổ sung vào Điều 84) thành điều riêng để thể hiện rõ hơn vấn đề này và nghiên cứu quy định về các hình thức xử lý kỷ luật phải bảo đảm hệ quả pháp lý gắn trực tiếp với quyền lợi cá nhân về vật chất, tinh thần mà người có hành vi vi phạm đã được hưởng trong thời gian công tác hoặc nghỉ hưu để có tính răn đe, thuyết phục cao hơn. Đồng thời, phải làm rõ được nguyên tắc xác định thẩm quyền xử lý, trình tự, thủ tục xử lý kỷ luật bảo đảm tính khả thi và thống nhất trong quá trình thực hiện.

Khi thảo luận về nội dung này, rất nhiều ĐBQH băn khoăn về tính khả thi, cơ sở pháp lý để thực hiện. ĐB Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông) đề nghị nên bỏ hình thức cách chức “nguyên” lãnh đạo mà lâu nay vẫn đang áp dụng, vì thực tế không hề có chức danh này vì “không có ai bổ nhiệm cả”, mà đã không có thì không thể cách chức được. “Vì vậy, đề nghị có hình thức kỷ luật thiết thực hơn, ví dụ một lãnh đạo trong thời gian đảm nhiệm chức vụ mà vi phạm thì nên phạt tiền, tính từ thời điểm vi phạm đến khi nghỉ hưu”- ĐB Nguyễn Trường Giang đề xuất. Với đề xuất trừ tiền lương hưu của người vi phạm, Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi nêu câu hỏi: “Sao lại trừ tiền lương hưu của người ta? Nếu vị quan chức đó vi phạm, phải đi tù thì cắt lương hưu vì đã mất quyền công dân, nhưng khi họ trở về thì phải trả lại lương hưu cho họ”.

ĐB Giàng Páo Mỷ (Lai Châu) cho rằng, vừa qua trên địa bàn tỉnh Lai Châu có nguyên Giám đốc Sở Nội vụ, nguyên Giám đốc Sở Y tế với một loạt sai phạm, nhưng cũng không xử lý được vì họ đã "hạ cánh an toàn". Lúc đó chủ xử lý họ về mặt Đảng, chi bộ, nơi họ sinh sống, chứ không giải quyết được gì. Bên cạnh đó, những công chức, cán bộ này cũng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, chỉ ở mức khiển trách, cảnh cáo, hoặc là kiểm điểm sâu sắc. “Vì vậy, cần phải có quy định rõ hơn về xử lý đối với đảng viên, ai là người ra quyết định khiển trách, cảnh cáo... Bên cạnh đó, cần có những hình thức xử phạt cụ thể để có sự răn đe cho những người sau, tránh trường hợp cán bộ trước như thế, cán bộ  sau cũng có thể làm được, thậm chí làm quá hơn”, ĐB Giàng Páo Mỷ nói.

Ông Vũ Huy Hoàng bị cách chức Bí thư Ban cán sự Đảng Bộ Công thương và xóa tư cách nguyên Bộ trưởng Bộ Công thương.

 ĐB Hoàng Văn Hùng (Thái Nguyên) cũng nói: "Thời gian qua, khi các Bộ trưởng vi phạm thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội có Nghị quyết không công nhận tư cách Bộ trưởng (ví dụ Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có Nghị quyết về việc xử lý kỷ luật với ông Vũ Huy Hoàng, nguyên Bộ trưởng Bộ Công thương. Ông Hoàng bị xóa tư cách nguyên Bộ trưởng Bộ Công thương do đã có những vi phạm về công tác cán bộ khi giữ chức vụ Bộ trưởng nhiệm kỳ 2011-2016). Còn ở địa phương thì hạ lương, hạ ngạch, khiển trách, cảnh cáo. “Nhưng về hưu rồi thì ai ra quyết định cảnh cáo, ai ra quyết định khiển trách? Rõ ràng, cơ sở pháp lý không ổn, cần phải cân nhắc, phân tích rõ. Phải xem xét kỹ lưỡng, chặt chẽ nếu không thì sẽ không có tác dụng răn đe. Đơn cử nếu anh vi phạm giai đoạn làm lãnh đạo thì bị truy thu phần phụ cấp trách nhiệm”, ĐB Hoàng Văn Hùng nêu ý kiến.

Theo các ĐB, vấn đề này nếu không làm rõ cơ sở pháp lý, xử lý thì Luật ra đời không xử lý được, không mang tính răn đe.