Ngày 23-2, nhân ngày Thầy thuốc Việt Nam 27-2, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức tọa đàm “Ngành y vượt khó”.
Có mặt tại tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên thay mặt lãnh đạo Bộ Y tế trân trọng cảm ơn và gửi lời tri ân tới tất cả thầy thuốc trong cả nước trong thời gian vừa qua đã không quản ngại khó khăn để thực hiện tốt công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân.
Đặc biệt, trong công cuộc phòng chống dịch Covid-19, cán bộ, công nhân viên chức ngành y tế đã không quản ngại khó khăn với tinh thần chống dịch như chống giặc; lấy người bệnh là trên hết, trước hết, sẵn sàng hy sinh cả tính mạng của mình để tham gia làm tốt công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân cũng như cứu sống người bệnh.
“Với tinh thần như vậy, dù đứng trước nhiều khó khăn, thách thức đặt ra trước mắt, chúng ta quyết tâm thực hiện tốt nhiệm vụ chăm sóc bảo vệ sức khỏe nhân dân và thực hiện tốt lời dạy của Bác Hồ: Lương y phải như từ mẫu”, Thứ trưởng nhấn mạnh.
Cũng theo Thứ trưởng, ngành y hiện vẫn đang đứng trước nhiều khó khăn, nhất là vấn đề thiếu thuốc, vật tư y tế ở các cơ sở y tế trên cả nước. Vừa qua, Quốc hội đã có Nghị quyết 80 cho phép gia hạn đăng ký tuổi thuốc đến hết năm 2024.
Trong khoảng thời gian này, Bộ Y tế đã yêu cầu Cục Quản lý dược rà soát và ban hành các danh mục thuốc đảm bảo theo đúng quy định của Nghị quyết 80 của Quốc hội. Trước mắt, Cục Quản lý Dược đã ban hành đợt 1 gần 10.000 giấy đăng ký lưu hành thuốc.
Về trang thiết bị y tế, Bộ Y tế đã dự thảo nghị định sửa đổi Nghị định 98 (về quản lý trang thiết bị y tế) của Chính phủ và đang trình Chính phủ xem xét ban hành. Khi nghị định này được ban hành, sẽ giải quyết được căn cơ nội dung liên quan việc cung ứng trang thiết bị vật tư y tế.
Mặt khác, Bộ Y tế cũng đang dự thảo nghị định sửa đổi Nghị định 146 của Chính phủ về việc thực hiện Luật Bảo hiểm y tế. Cùng với đó, Bộ Y tế cùng với Bộ Tài chính, Bộ KH-ĐT đã rà soát và ban hành các văn bản có liên quan đấu thầu, mua sắm vật tư, trang thiết bị.
Đặc biệt, Bộ Y tế đã ban hành gần 50 thông tư hướng dẫn sửa đổi, bổ sung các quy định có liên quan đến mua thuốc, trang thiết bị và nội dung khác có liên quan để đảm bảo việc cung ứng thuốc, vật tư y tế, trang thiết bị trong giai đoạn hiện nay.
Về chế độ cho nhân viên ngành y tế yên tâm công tác, vừa rồi, Bộ Y tế đã trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định 56 của Chính phủ đưa phụ cấp nghề đối với y tế cơ sở và y tế dự phòng từ 40%, 70% lên 100%.
Bộ Y tế cũng đang tập trung phối hợp Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam có hướng dẫn về việc thanh quyết toán chi phí khám chữa bệnh đối với các cơ sở y tế của năm 2021 với tổng kinh phí khoảng 4.500 tỷ đồng. Cùng với đó, bộ rà soát để hướng dẫn các cơ sở thanh toán nợ đọng bảo hiểm y tế của năm 2018, 2019, 2020, 2021.
Nợ đọng này đã được cơ quan bảo hiểm thẩm tra tại các cơ sở y tế nhưng do những nguyên nhân khách quan khác nhau mà chưa được thanh toán. Bộ Y tế và BHXH Việt Nam cũng đã thống nhất rà soát để thanh quyết toán số kinh phí này cho các cơ sở khám chữa bệnh trên cả nước. Tổng kinh phí rà soát bước đầu khoảng 2.500 tỷ đồng.
Như vậy, nếu cả giai đoạn các năm: 2018, 2019, 2020, 2021 thanh quyết toán được tất cả cho các cơ sở y tế trên toàn quốc thì tổng kinh phí khoảng 7.000 tỷ đồng.
“Tôi cho rằng đây là nguồn lực rất lớn để các cơ sở y tế tái cấu trúc trong quá trình cung ứng thuốc, vật tư cũng như đảm bảo công tác chi thường xuyên để duy trì hoạt động của các cơ sở khám”, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết.
Đồng thời, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cũng bày tỏ mong muốn có những quy định về giá khám chữa bệnh tại các đơn vị sự nghiệp công lập. Hiện tại, đối với khám bệnh, theo yêu cầu, mỗi nơi thực hiện một giá. Những thông tư này cần được xây dựng sớm hơn và xin ý kiến các bộ, ngành, Chính phủ để ban hành sớm hơn, giúp các bệnh viện công lập có cơ sở pháp quy để thực hiện đúng luật.
Tại tọa đàm, lãnh đạo các bệnh viện tuyến đầu Trung ương tiếp tục “kêu cứu” về tình trạng thiếu vật tư y tế.
Vấn đề này đã rất “nóng” trong thời gian qua và Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nghị quyết để giải quyết, nhưng đến nay, theo phản ánh của các bệnh viện vẫn còn rất nhiều khó khăn.
GS-TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện (BV) Bạch Mai cho biết, năm nay, số lượng bệnh nhân tăng đột biến ngay từ mùng 6 tháng Giêng. Sau khi đi làm ngày đầu tiên, số lượng bệnh nhân đến khám ngoại trú tại BV Bạch Mai đã là 6.000 người. Do vậy, thiết bị để phục vụ khám chữa bệnh đang thiếu trầm trọng. Hầu hết các thiết bị của BV Bạch Mai 10 năm qua thực hiện liên doanh, liên kết. Khi hết hợp đồng, các thông tư về liên doanh, liên kết cũng đã hết hiệu lực và đang chờ các thông tư mới, quy định mới nên hiện tại không thể tái ký hợp đồng, cũng như không thể ký các hợp đồng mới được. Việc đầu tư, mua sắm các thiết bị mới thì BV không có nguồn ngân sách nào. Do vậy, BV Bạch Mai đang đề xuất khẩn cấp với Bộ Y tế và Chính phủ đầu tư một nguồn ngân sách của Chính phủ để BV sớm có các thiết bị phục vụ công tác khám chữa bệnh khẩn cấp cho người bệnh.
 |
| GS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc BV Bạch Mai |
Theo Giám đốc BV Bạch Mai, các bệnh viện khó khăn một thì BV Bạch Mai khó gấp đôi, bởi vướng vào những vấn đề hết sức phức tạp về pháp lý: hiện tại việc liên doanh, liên kết đã dừng; thiết bị không có, thiếu; đặc biệt là nguồn thu thì khác với các bệnh viện khác. Toàn bộ thu của BV Bạch Mai bây giờ bằng giá của bảo hiểm y tế. Ví dụ, giá siêu âm ổ bụng cho người bệnh thì các BV thu giá dịch vụ khám theo yêu cầu 110.000-150.000 đồng, nhưng tại BV Bạch Mai hiện tại thu bằng giá của bảo hiểm y tế là 43.900 đồng. Không có một cơ chế nào để giúp cho BV Bạch Mai thu giá đúng, đủ. Do vậy, chúng tôi đã khẩn cầu, báo cáo Bộ Y tế nhanh chóng có giải pháp để tháo gỡ kho BV Bạch Mai ở thời điểm này.
GS-TS Trần Bình Giang, Giám đốc BV Hữu nghị Việt Đức, cũng cho biết, có rất nhiều khó khăn, vướng mắc cho đến nay BV không thể tự xử lý. Năm 2022, sau đại dịch, BV Hữu nghị Việt Đức đã thực hiện số lượng khám chữa bệnh, mổ, điều trị với hơn 79.000 ca mổ. Đó là khối lượng công việc rất lớn, không có nhiều bệnh viện trên thế giới có thể làm được.
Hiện tại, không chỉ BV Hữu nghị Việt Đức mà nhiều bệnh viện khác như BV Bạch Mai, BV K, BV Chợ Rẫy cũng có rất nhiều khó khăn để bảo đảm cung ứng được các điều kiện phục vụ người bệnh. Hiện tại, các bệnh viện lớn trên toàn quốc, vật tư y tế, các hóa chất xét nghiệm để phục vụ chẩn đoán, điều trị cho người bệnh gần như đã hết. Tại BV Hữu nghị Việt Đức, có những xét nghiệm đơn giản như công thức máu chỉ còn một tuần nữa là không còn hóa chất để sử dụng. “Đó là những hóa chất xét nghiệm được sử dụng trên các hệ thống máy do các công ty cung cấp hóa chất đặt tại BV làm. Tại sao phải đặt máy? Vì kể từ năm 2015, BV hầu như không có tiền cung cấp từ ngân sách nhà nước cho các hoạt động chi không thường xuyên, mua máy móc nên số lượng máy móc xét nghiệm (máy móc xét nghiệm có giá từ 250 tỷ đồng đến 300 tỷ đồng/máy) rất khó khăn”, GS-TS Trần Bình Giang nêu.
 |
| GS-TS Trần Bình Giang, Giám đốc BV Hữu nghị Việt Đức |
Những ách tắc trong việc mua hóa chất xét nghiệm của các bệnh viện chưa được giải quyết. “Tôi được biết đã có nhiều bệnh viện thông báo đến tất cả các khoa, phòng trong vòng một tuần nữa sẽ hết các hóa chất xét nghiệm và chỉ có thể thực hiện cho trường hợp cấp cứu. BV Hữu nghị Việt Đức cũng có nguy cơ rơi vào tình trạng đó. Đây là việc cấp cứu của cấp cứu, rất mong nhận được sự xử lý của các cấp lãnh đạo từ Chính phủ, Bộ Y tế để tháo gỡ sớm. Chỉ còn khoảng thời gian từ 1-2 tuần nữa, nếu như chúng ta không tháo gỡ thì các BV hầu như sẽ không hoạt động được”, Giám đốc BV Việt Đức cho hay.
Bên cạnh đó, các vật tư tiêu hao dành cho mổ xẻ cũng chỉ trong vòng 1 tháng nữa sẽ hết. Theo quy định của luật pháp, việc mua các vật tư tiêu hao phải đảm bảo các vật tư đó được phép lưu hành trên thị trường và có giấy phép. Trong khi đó, hầu hết giấy phép cho các vật tư tiêu hao hiện nay chưa được cấp, chưa được gia hạn nên BV không thể mua được dù đấu thầu hay mua. Vừa qua, với nghị quyết của Quốc hội đã tháo gỡ được vấn đề giấy phép lưu hành cũng như giấy phép về hoạt động các loại thuốc, nhưng đối với vật tư tiêu hao, đến nay vẫn chưa xử lý được. Đây là một vấn đề cấp bách cần phải xử lý.
Giám đốc BV Việt Đức cũng cho hay, nhiều vấn đề khác như tính giá dịch vụ, đấu thầu thuốc tập trung, mua thuốc theo Hiệp định CPTPP, thuốc hiếm, thuốc gây nghiện… các BV cũng không biết cách nào xử lý để có thể hoạt động.
Bên cạnh đó, những khó khăn về tài chính dẫn đến nguồn tài chính, nguồn chi thường xuyên cho cán bộ nhân viên, đặc biệt là trong 3 năm qua của BV Bạch Mai giảm trầm trọng. 10 năm trước đó, BV Bạch Mai có nguồn thu từ công tác liên doanh, liên kết và giá thu liên doanh.
Vừa qua, do vướng pháp lý nên các đề án liên doanh, liên kết dừng lại. Toàn bộ BV Bạch Mai hiện tại thu giá viện phí tất cả bằng giá bảo hiểm y tế. Trong khi, giá bảo hiểm y tế thì đã hết sức lỗi thời, giá vật tư, thiết bị lại tăng lên rất nhiều. Do vậy, chênh lệch thu chi của BV không có dù bệnh nhân rất đông. Từ đó nguồn tài chính để đãi ngộ cho cán bộ nhân viên rất thấp. Hiện tại, BV đã phải vay Quỹ phát triển sự nghiệp để chi thường xuyên cho cán bộ, nhân viên.
“Có bệnh viện nào mới thành lập, tư nhân hoặc thậm chí kể cả bệnh viện công lập là cán bộ BV Bạch Mai lại rục rịch xin sang đơn vị đó. Thực tế, tại bệnh viện, nguồn chi cho cán bộ nhân viên eo hẹp. Chúng tôi đang rất lo ngày 1-7 tới đây, bắt đầu chi theo lương mới thì nguồn chi thường xuyên của BV Bạch Mai chưa chắc đã đủ chi lương cho cán bộ nhân viên”, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho hay.
