Thông tin từ Cục Đăng kiểm Việt Nam (ĐKVN) cho biết, hiện nhiều nước trên thế giới đã thực hiện việc miễn kiểm tra an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường lần đầu tiên cho xe mới. Cụ thể, ở các quốc gia tại châu Âu và các nước như Mỹ, Nhật Bản, xe mới phải đi kiểm định lần đầu sau 3-4 năm hoạt động. Tại Việt Nam, việc miễn kiểm định lần đầu cho xe mới đã được đề cập, tuy nhiên kế hoạch bị chậm trễ do các cơ quan chức năng phải sửa đổi các quy định hiện hành. Mới đây, trong bối cảnh các trung tâm đăng kiểm đang bị quá tải, Cục ĐKVN đã đề xuất đẩy nhanh tiến độ thực hiện miễn kiểm định lần đầu cho xe mới.
Đại diện Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho biết, VAMA ủng hộ đề xuất của Cục ĐKVN về việc miễn đăng kiểm lần đầu cho ô tô mới, vì sẽ giúp người dân, lái xe, chủ xe giảm thời gian và chi phí. Theo tính toán, mức tiền mỗi chủ phương tiện được giảm khi miễn kiểm định xe lần đầu từ 250.000-570.000 đồng/xe tương ứng với từng loại xe. Chủ xe chỉ cần bỏ chi phí 40.000 đồng lệ phí cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe cơ giới, xe máy chuyên dùng; riêng xe ô tô dưới 10 chỗ ngồi, lệ phí này là 90.000 đồng/giấy.
Việc miễn kiểm định lần đầu vẫn bảo đảm các xe mới được lập hồ sơ phương tiện, sẵn sàng phục vụ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; cung cấp cho các cơ quan quản lý nhà nước như cảnh sát giao thông, cơ quan thuế, sở GTVT, tòa án, thi hành án... kiểm soát tra cứu dữ liệu, kiểm soát tải trọng, quản lý vận tải, thu phí tự động không dừng.
Ông Nguyễn Tô An, Phó Cục trưởng Cục ĐKVN, thông tin, để thực hiện miễn kiểm định lần đầu cho xe mới, Cục ĐKVN đã xây dựng và trình Bộ GTVT dự thảo sửa đổi, bổ sung Thông tư 16/2021/TT-BGTVT quy định về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Trong dự thảo này, Cục ĐKVN đưa ra phương án thực hiện miễn đăng kiểm lần đầu ô tô mới từ ngày 1-7-2023, áp dụng với các phương tiện có thời gian lưu kho tối đa 23 tháng kể từ khi xuất xưởng. Việc triển khai được chia làm 2 giai đoạn.
Ở giai đoạn 1, sau khi đăng ký xe, chủ xe không cần đưa xe đến các đơn vị đăng kiểm nhưng vẫn cần mang giấy đăng ký xe đến các đơn vị này để lập hồ sơ phương tiện, nhận giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, nhận tem kiểm định xe và nộp phí sử dụng đường bộ. Thời gian chủ phương tiện được miễn đăng kiểm bằng với chu kỳ đăng kiểm đầu tiên (ví dụ 30 tháng đối với ô tô con), tính từ ngày đến trung tâm đăng kiểm làm thủ tục.
Ở giai đoạn 2, phương tiện được miễn kiểm định lần đầu ngay từ khi xe xuất xưởng, nghĩa là phương tiện được dán tem kiểm định ngay sau khi trải qua quy trình kiểm tra các hạng mục an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo quy chuẩn của nhà máy. Thời gian được miễn vẫn bằng chu kỳ đăng kiểm đầu tiên của phương tiện so với quy định hiện hành, được tính từ khi xuất xưởng, nghĩa là thời gian lưu kho dài thì thời gian được miễn kiểm định sẽ bị rút ngắn tương ứng.
Ông Nguyễn Tô An cũng cho biết, phương án miễn kiểm định lần đầu cho xe mới cần chia làm 2 giai đoạn là do tại Nghị định 139/2018 quy định về điều kiện kinh doanh dịch vụ kiểm định bằng xe ô tô, đơn vị được cấp giấy chứng nhận kiểm định là các trung tâm đăng kiểm, không phải nhà sản xuất. Để sửa nghị định thì cần mất nhiều thời gian vì phải đề xuất, lấy ý kiến rộng rãi, đánh giá tác động và trình Chính phủ ban hành. Vì vậy, Cục ĐKVN đã đề xuất sửa trước Thông tư 16/2021/TT-BGTVT để triển khai được ngay giai đoạn 1, tạo điều kiện thuận lợi sớm nhất cho người dân trong khi chờ đề xuất sửa đổi quy định pháp luật để thực hiện giai đoạn 2.
Nhằm đóng góp ý kiến cho ngành đăng kiểm hoạt động hiệu quả, loại bỏ những thủ tục không cần thiết gây ảnh hưởng đến chi phí, thời gian của người dân, ngày 30-12-2022, Báo SGGP mở diễn đàn “Đăng kiểm phải thực chất, đừng làm đối phó”. Diễn đàn đã nhận được nhiều ý kiến ủng hộ việc miễn đăng kiểm lần đầu cho xe mới để tránh lãng phí nguồn lực. Trước đó, từ tháng 5-2022, Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) đã có văn bản đề nghị Cục ĐKVN thực hiện một số nội dung liên quan đến kiểm định xe cơ giới, trong đó, xem xét miễn kiểm tra an toàn kỹ thuật lần đầu đối với các phương tiện cơ giới đường bộ mới xuất xưởng, còn thời hạn bảo hành của nhà sản xuất. Theo Cục Cảnh sát giao thông, các phương tiện nhập khẩu, sản xuất, lắp ráp trong nước đã được kiểm tra an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường trước khi bán ra thị trường. Miễn kiểm định lần đầu sẽ giảm thiểu thời gian, chi phí đi lại, tạo thuận lợi cho người dân.
