Theo đó, rãnh gió mùa (là khu vực hội tụ của hai đới gió mùa: Đông Bắc và Tây Nam) có trục đi qua Bắc bộ là nguyên nhân trực tiếp gây ra mưa lớn diện rộng ở Bắc bộ và Bắc Trung bộ. Nhiều nơi đã mưa 400-450mm, có nhiều nơi như Tam Đảo (Vĩnh Phúc) 808mm, Xuân Khánh (Thanh Hóa) 594mm, Đại Từ (Thái Nguyên) 554mm, Quân Chu (Thái Nguyên) 692mm, Kiến Thiết (Tuyên Quang) 612mm, Tam Dương (Vĩnh Phúc) 496mm, Đông Lai (Hòa Bình) 442mm, Phúc Thọ (Hà Nội) 396mm...
Theo các chuyên gia, thông thường trong tháng 5 (tháng chuyển tiếp giữa gió mùa Đông Bắc và gió mùa Tây Nam), dưới tác động của rãnh gió mùa, các tỉnh miền Bắc vẫn thường xuyên xuất hiện các đợt mưa rào và dông. Vì thế những đợt mưa tương tự như đợt mưa vừa rồi ở Bắc bộ không phải xảy ra lần đầu tiên.
Tại khu vực Tây Bắc, Việt Bắc và một số nơi ở vùng đồng bằng Bắc bộ (trong đó có thủ đô Hà Nội) đã có tổng lượng mưa trong 2 ngày vượt lượng mưa tháng trung bình nhiều năm từ 30-50%.
Trong ngày 23-5 tại khu vực Tam Đảo (Vĩnh Phúc) có mưa to với lượng mưa đo được là 464mm/ngày. Đây là lượng mưa ngày lớn nhất ghi nhận tại Tam Đảo từ năm 1962 tới nay (lượng mưa ngày kỷ lục trước đó là 379mm ghi nhận vào ngày 25-8-2003).
"Qua đó có thể thấy đây là một đợt mưa lớn ít gặp"- Trung tâm Dự báo khí tượng - thủy văn quốc gia báo cáo. Trong quá khứ, đợt mưa lớn gần nhất trong tháng 5 có cường độ tương tự ở Bắc bộ xảy ra vào ngày 23 đến 26-5 của năm 2016. "Điều này có thể là một dấu hiệu cho thấy năm nay có khả năng sẽ là một năm có nhiều thiên tai bất thường ở nước ta"- các chuyên gia cảnh báo.
Hiện tượng La Nina được dự báo tiếp tục duy trì trong những tháng tới và chi phối mạnh đến diễn biến thiên tai trong năm 2022. Mặc dù không thể khẳng định chắc chắn La Nina sẽ gây ra thiên tai cụ thể thế nào nhưng theo phân tích thống kê, những năm La Nina thường có mưa lũ nhiều và phức tạp ở khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
