Trong năm 2024, nhiều trường đại học (ĐH) cả công lập và tư thục công bố mở rất nhiều ngành mới. Các ngành mở mới của các trường ở nhiều lĩnh vực, từ Công nghệ thông tin đến Kinh doanh và Quản lý, Sức khỏe. Việc các trường liên tục mở ngành mới được lý giải là do hai nguyên nhân: Luật Giáo dục Đại học năm 2018 cho phép các trường được tự chủ mở ngành căn cứ trên năng lực đào tạo của mình; các ĐH đang đi theo xu hướng trở thành các trường ĐH đa ngành, đa lĩnh vực.
Việc mở thêm ngành mới là điều không có gì đáng bàn cãi. Tuy nhiên hiện nay, hình như việc các trường mở ngành mới chủ yếu chỉ dựa trên một tiêu chí, đó là số lượng giảng viên có bằng tiến sĩ và thạc sĩ có liên quan đến ngành được mở. Dĩ nhiên, số lượng giảng viên là điều kiện cần để đảm bảo chất lượng nhưng chưa phải là điều kiện đủ. Để đảm bảo chất lượng đào tạo của một ngành nào đó thì cần nhiều yếu tố khác chứ không chỉ là số lượng giảng viên.
Một trong những điều kiện cần phải có là kinh nghiệm, quá trình nghiên cứu liên quan đến ngành được mở. Nếu trường mở ngành mới mà từ trước tới nay, trường có ít chuyên gia hay có quá ít các công trình nghiên cứu có liên quan với ngành mới mở thì rõ ràng khó mà đảm bảo được chất lượng đào tạo, vì khi đó việc đào tạo sẽ mang tính chất... “dò đường”.
Ngoài ra, việc đảm bảo chất lượng của một ngành học nào đó còn phụ thuộc vào sách, tài liệu học tập có liên quan đến ngành. Nếu có đủ giảng viên nhưng sinh viên phải “học chay” do không có hoặc có ít giáo trình, tài liệu học tập để tự nghiên cứu, tự khám phá thêm thì cũng thật khó mà nói chất lượng đào tạo sẽ được đảm bảo. Song song đó, hệ thống phòng thí nghiệm có liên quan đến ngành đào tạo cũng là một yếu tố rất quan trọng để đảm bảo chất lượng đào tạo.
Việc mở ngành mới nhằm đáp ứng kịp thời với nhu cầu thị trường lao động là cần thiết. Song, nếu không hội đủ những yếu cốt lõi để đảm bảo chất lượng đào tạo thì việc đào tạo sẽ khó đảm bảo được chất lượng như nhà trường và xã hội kỳ vọng.
