Đào tạo nhân lực, phát triển văn hóa xứng tầm vị thế TPHCM

* Đại biểu HUỲNH THANH NHÂN, Thành ủy viên, Giám đốc Sở Nội vụ TPHCM: 8 giải pháp nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp

Đồng chí Huỳnh Thanh Nhân - Giám đốc Sở Nội vụ TPHCM trình bày tham luận tại đại hội

Những năm qua, chính quyền TPHCM luôn quan tâm đến công tác cải cách hành chính (CCHC), cải thiện môi trường kinh doanh và môi trường đầu tư. Đánh giá một cách khách quan về kết quả đạt được có rất nhiều chỉ số đã đóng góp vào phát triển chung của TPHCM. Nổi bật là chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) và chỉ số CCHC (Par Index).

Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận người dân chưa hài lòng đối với chính quyền thành phố. Năng lực cạnh tranh có chuyển biến nhưng chưa thật sự mạnh mẽ và nổi bật. Các tiêu chí đánh giá về năng lực cạnh tranh còn xếp hạng thấp, chậm được cải thiện.

Nâng cao hoạt động hiệu quả của bộ máy chính quyền, gia tăng năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư phát triển kinh tế - xã hội của thành phố, để đưa chính quyền đến gần người dân hơn là một mục tiêu quan trọng mà chính quyền TPHCM hướng đến, xây dựng thành phố thông minh, vì cả nước, cùng cả nước, vì hạnh phúc của Nhân dân.

Do đó, giai đoạn 2020-2025, chính quyền TPHCM quyết tâm tiếp tục nâng cao chất lượng cung ứng các dịch vụ công và tạo những điều kiện tốt nhất cho người dân dễ dàng tiếp cận các dịch vụ hành chính công. TPHCM cũng sẽ tập trung thực hiện các nội dung công việc trọng tâm để hướng đến xây dựng thành phố thành đô thị thông minh, chính quyền điện tử gần dân, phục vụ dân, lấy người dân làm trung tâm, lấy sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp là thước đo hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền TPHCM.

Cụ thể có 7 nhiệm vụ, giải pháp:

Một là, định lượng hiệu quả của công tác CCHC và sự phục vụ người dân, tổ chức của các cơ quan Nhà nước trên địa bàn. Xác định rõ trách nhiệm của các cá nhân, cơ quan và người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước các cấp trong việc triển khai nhiệm vụ cải cách hành chính và đề ra các giải pháp nâng cao PCI, PAR Index.

Hai là, kiên quyết khắc phục những hạn chế, yếu kém, đề ra giải pháp cải thiện rõ nét hơn về môi trường đầu tư, kinh doanh của TPHCM theo hướng thuận lợi, minh bạch và bình đẳng giữa các thành phần kinh tế; đưa TPHCM vào nhóm các địa phương có chất lượng điều hành kinh tế - xã hội ở nhóm tốt nhất cả nước.

Ba là, chủ động cải cách thể chế, đưa TPHCM trở thành điểm đến hàng đầu trong khu vực về thu hút đầu tư, đổi mới sáng tạo, phát triển khoa học công nghệ và tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, an toàn cho người dân, doanh nghiệp và các nhà đầu tư, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

Bốn là, tập trung xây dựng chương trình chuyển đổi số, xây dựng các mô hình mới trong tổ chức bộ máy để mô hình chính quyền đô thị của TPHCM hoạt động hiệu quả.

Cùng đó ứng dụng công nghệ thông tin để cải thiện chất lượng cung ứng các dịch vụ công thiết yếu khá... nhằm nâng cao chất lượng sống tốt của TPHCM.

Năm là, đột phá trong công tác đơn giản hóa thủ tục hành chính. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để cung ứng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4. Đồng thời, ban hành chính sách khuyến khích việc sử dụng chữ ký số và thanh toán điện tử khi sử dụng dịch vụ hành chính công.

Sáu là, rà soát, sắp xếp tổ chức bộ máy các cơ quan thuộc UBND TP và các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã; đẩy mạnh cải cách tổ chức bộ máy trong từng nội bộ cơ quan đơn vị.

Bảy là, tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu trong chỉ đạo, điều hành CCHC; xử lý nghiêm các hành vi nhũng nhiễu, gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp trong thi hành công vụ.

Sau cùng, chủ động phát hiện những mô hình, giải pháp sáng tạo trong CCHC để nhân rộng bằng nhiều hình thức.

*Đại biểu LÊ HỒNG SƠN, Thành ủy viên, Giám đốc Sở GD-ĐT TPHCM: Đào tạo nhân lực trình độ quốc tế và khuyến khích đại học chia sẻ

Đồng chí Lê Hồng Sơn - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM trình bày tham luận tại đại hội

Hiện nay, nguồn nhân lực chất lượng cao không chỉ là nguồn lao động đã qua đào tạo, có bằng cấp, chứng chỉ mà phải là nguồn nhân lực trình độ quốc tế, đáp ứng yêu cầu công việc trong môi trường toàn cầu. Đại hội Đảng bộ TPHCM lần thứ X đã xác định Chương trình nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là 1 trong 7 chương trình đột phá. Đại hội XI tiếp tục cụ thể hóa hơn nữa với việc chỉ đạo xây dựng, triển khai Đề án đào tạo nhân lực trình độ quốc tế, tập trung vào 8 ngành trọng điểm, gắn chặt với nhu cầu phát triển trong thời gian tới, kết hợp với việc xây dựng mô hình “Đại học chia sẻ”, trong khoảng thời gian dài, mang tính chiến lược, giai đoạn 2020 - 2035.

Để đào tạo nguồn nhân lực trình độ quốc tế, TPHCM tập trung xây dựng nguồn nhân lực trình độ quốc tế từ giáo dục phổ thông. TPHCM đã sớm đưa mục tiêu “hội nhập” vào các cấp học phổ thông với những chương trình, đề án đưa các chuẩn quốc tế về tiếng Anh, tin học. Thành phố đã xây dựng Đề án “Giáo dục thông minh và học tập suốt đời giai đoạn 2020 - 2030”. TPHCM tiếp tục mở rộng thí điểm đưa nội dung trí tuệ nhân tạo đến với học sinh các trường phổ thông. Đặc biệt, thành phố đẩy mạnh hoạt động dạy - học trực tuyến, xây dựng môi trường học tập trực tuyến, phục vụ việc tự học của học sinh, việc học tập suốt đời của người dân và xây dựng xã hội học tập thông minh…

Cùng với đó, TPHCM triển khai Đề án “Đào tạo nhân lực trình độ quốc tế giai đoạn 2020 - 2035 và đại học chia sẻ”. Đó là cơ sở để các trường đại học được phân công xây dựng 9 đề án thành phần nhằm đào tạo nhân lực có trình độ quốc tế của 8 ngành trong điểm.

Các giải pháp là: Thành lập Hội đồng Tư vấn giáo dục đào tạo nhân lực trình độ quốc tế; Hình thành hệ sinh thái nhân lực trình độ quốc tế của 8 ngành trọng điểm; Đổi mới quản lý đào tạo, chương trình, phương pháp đào tạo; Đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và phục vụ cộng đồng; Đẩy mạnh quốc tế hóa giáo dục - đào tạo; Đẩy mạnh kiểm định chất lượng giáo dục đại học; Xây dựng cơ chế, chính sách tạo nguồn lực, động lực và môi trường cạnh tranh lành mạnh phát triển giáo dục đại học.

TPHCM chú trọng xây dựng học liệu mở, xây dựng cơ chế, chính sách hình thành mô hình đại học chia sẻ; là những bước đi ban đầu trong quá trình xây dựng Đại học chia sẻ tại thành phố. Khái niệm “Đại học chia sẻ” đã xuất hiện nhiều ở các nước có nền giáo dục tiên tiến, phát triển. Các chuyên gia, các nhà khoa học của các trường đại học tại thành phố đánh giá cao ý nghĩa và tác động của mô hình đại học chia sẻ nhưng để thực hiện ngay một cách rộng rãi sẽ gặp nhiều trở ngại. Vì vậy, Đại học Quốc gia TPHCM xây dựng và triển khai thí điểm Mô hình đại học chia sẻ để làm cơ sở phát triển trong thời gian tới.

*Đại biểu VŨ HẢI QUÂN, Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Thường trực Đại học Quốc gia TPHCM: Đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao trong việc phát triển kinh tế tri thức

Đồng chí Vũ Hải Quân, Phó Giám đốc Thường trực Đại học Quốc gia TPHCM trình bày tham luận tại đại hội

Mục tiêu phát triển định hướng đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045, được trình bày trong Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ XI nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã xác định: Không ngừng đổi mới, sáng tạo, nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh; xây dựng thành phố thông minh, phát triển nhanh, bền vững, giữ vững vai trò đầu tàu kinh tế của cả nước. Trong bốn chương trình phát triển thành phố giai đoạn 2020 - 2025 tầm nhìn đến năm 2030 thì cả bốn chương trình này đều gắn với bốn trụ cột của nền kinh tế tri thức.

Như vậy, đổi mới sáng tạo, năng suất lao động, năng lực cạnh tranh, phát triển nhanh bền vững - những nhân tố chính của nền kinh tế tri thức – đều là các mục tiêu phát triển của thành phố. Hay nói cách khác, phát triển kinh tế tri thức là một mục tiêu của thành phố trong giai đoạn 2020 - 2025. TPHCM định hướng phát triển nền kinh tế tri thức, nhất là kinh tế tri thức số và việc tham gia phát triển kinh tế tri thức ở thành phố là nhiệm vụ, là trách nhiệm của Đại học Quốc gia TPHCM.

Hiện nay, ĐHQG TPHCM có gần 3.800 cán bộ giảng dạy và nghiên cứu khoa học (hơn 1.000 tiến sĩ bao gồm 330 giáo sư, phó giáo sư; trên 2.400 thạc sĩ; đào tạo gần 72.000 sinh viên hệ đại học chính quy; hơn 7.100 học viên sau đại học thuộc các lĩnh vực).

Với vai trò của mình – là một trung tâm đào tạo đại học, sau đại học và nghiên cứu đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao, đạt trình độ tiên tiến - ĐHQG TPHCM đã xác định trách nhiệm trách nhiệm đối với sự phát triển của TPHCM, đặc biệt là những đóng góp về nguồn nhân lực, về khoa học, chuyển giao công nghệ, tư vấn và phản biện chính sách. ĐHQG TPHCM sẽ chủ động tích cực tham gia các đề án trong chương trình đột phá phát triển nhân lực, bằng các chương trình đào tạo trình độ quốc tế ở các lĩnh vực được giao như công nghệ thông tin – truyền thông, cơ khí – tự động hóa, trí tuệ nhân tạo, quản lý đô thị. Các chương trình đào tạo này sẽ được thiết kế và xây dựng theo các chuẩn mực kiểm định quốc tế, giảng dạy bằng tiếng Anh, đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao của thành phố trong việc phát triển kinh tế tri thức.

Đồng thời, thành lập và vận hành mô hình đại học chia sẻ, tạo ra nền tảng để các trường đại học trên địa bàn thành phố chia sẻ tài nguyên: tài liệu sách, giáo trình, hệ thống bài giảng… ĐHQG TPHCM cũng tạo các sản phẩm ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực giao thông, y tế, tài chính… Cùng với đào tạo, ĐHQG TPHCM sẽ chủ động nghiên cứu chuyển giao và đổi mới sáng tạo. Điểm nhấn trong chương trình này là ĐHQG TPHCM sẽ trở thành một hạt nhân trong Khu đô thị sáng tạo tương tương tác cao phía Đông.

*Đại biểu TRẦN THẾ THUẬN (Thành ủy viên khóa X, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao): Cần chính sách đặc thù phát triển văn hóa, thể thao

Đồng chí Trần Thế Thuận, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao trình bày tham luận tại đại hội

Hiện nay, ngành văn hóa và thể thao thành phố đang tập trung xây dựng Đề án “Chiến lược phát triển Ngành Văn hóa TPHCM đến năm 2035”, với mục tiêu phát triển TPHCM thành trung tâm văn hóa nghệ thuật, nghiên cứu khoa học và đào tạo nguồn nhân lực, có thị trường mỹ thuật, sân khấu - điện ảnh và nghệ thuật biểu diễn, trung tâm văn hóa giải trí phát triển mạnh đứng đầu cả nước.

Xây dựng đề án Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa TPHCM giai đoạn 2020-2030, tập trung nguồn lực tổ chức xây dựng và phát triển hiệu quả 8 lĩnh vực gồm: điện ảnh; nghệ thuật biểu diễn; quảng cáo; mỹ thuật, nhiếp ảnh, triển lãm; du lịch văn hóa; thời trang.

Phấn đấu doanh thu các ngành công nghiệp văn hóa đóng góp tích cực cho GRDP của thành phố và tạo nhiều việc làm, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của Nhân dân thành phố. Bên cạnh đó là xây dựng Đề án phát triển ngành Thể dục - Thể thao đến năm 2035; đầu tư phát triển cơ sở vật chất ngành văn hóa và thể thao.

Trong năm 2020, TPHCM đã khởi công xây dựng mới 3 công trình gồm: Rạp Xiếc và biểu diễn đa năng Phú Thọ, Bảo tàng Tôn Đức Thắng và Bảo tàng Phụ Nữ Nam Bộ.

UBND thành phố cũng đã chấp thuận chủ trương cho phép đầu tư trên 10 dự án theo hình thức xã hội hóa, đối tác công tư. Trong đó có các dự án trọng điểm như: Trung tâm biểu diễn nghệ thuật đa năng tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm, các dự án trong Khu Liên hợp thể dục thể thao quốc gia Rạch Chiếc (đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, Nhà thi đấu thể dục thể thao tổng hợp và thi đấu Futsal, sân vận động 50.000 chỗ có bố trí đường chạy điền kinh, Học viện Bóng đá…). Tuy nhiên, các dự án này hiện nay đều vướng mắc về cơ sở pháp lý để triển khai thực hiện, vì Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư được Quốc hội thông qua vào ngày 18-6-2020 quy định lĩnh vực văn hóa, thể thao không thuộc đối tượng được áp dụng thực hiện.

Để lĩnh vực văn hóa nghệ thuật, thể dục thể thao phát triển tương xứng với tầm vóc của một đô thị đặc biệt, TPHCM cần có một cơ chế, chính sách đặc thù, tạo hành lang pháp lý để có bước đột phá mới. Kiến nghị ban hành một nghị quyết chuyên đề về văn hóa nghệ thuật và một nghị quyết chuyên đề về thể dục thể thao TPHCM giai đoạn 2020-2035, trong đó có phân kỳ giai đoạn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2045.

*Đại biểu TÔ THỊ BÍCH CHÂU (Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy khóa X, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam): Giám sát những vấn đề nhân dân quan tâm, bức xúc

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội thành phố nhận thức sâu sắc ý nghĩa việc phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát, phản biện xã hội, góp phần xây dựng Đảng bộ, chính quyền thành phố trong sạch, vững mạnh; đây cũng là yêu cầu tất yếu, nguyện vọng thiết thực, là mong muốn của nhân dân thành phố đối với Đảng, gửi đến Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố lần thứ XI.

Bên cạnh những kết quả đạt được, thời gian qua trong nhận thức và tổ chức thực hiện phát huy quyền làm chủ của nhân dân, giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp thành phố vẫn chưa thực sự bài bản. Một số nơi vẫn còn lúng túng trong việc xác định đối tượng, nội dung và phương thức thực hiện. Hoạt động giám sát chủ yếu tập trung đối với hoạt động của chính quyền, chưa thực hiện giám sát đối với cấp ủy Đảng. Hoạt động phản biện xã hội có sự chuyển biến bước đầu nhưng vẫn còn hạn chế, nhất là ở cơ sở, một số nơi còn nhầm lẫn giữa nội dung phản biện xã hội với nội dung góp ý. Vẫn còn một số cơ quan chức năng chưa quan tâm giải quyết kịp thời các đề xuất, kiến nghị của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp sau giám sát, phản biện xã hội.

Những hạn chế nêu trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân chủ quan là một số cấp ủy chưa quan tâm đúng mức trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và định hướng hoạt động giám sát, phản biện xã hội. Tính chủ động và năng lực giám sát của đội ngũ cán bộ mặt trận, các tổ chức chính trị - xã hội ở một số quận, huyện, phường, xã, thị trấn chưa cao, còn hạn chế nên khó giám sát, phản biện xã hội ở những lĩnh vực đòi hỏi phải có kiến thức chuyên ngành hoặc các lĩnh vực đặc thù…

Đảng đoàn MTTQ Việt Nam thành phố đề ra nhiều giải pháp, trong đó chú trọng nâng cao nhận thức của cấp ủy và MTTQ Việt Nam TPHCM các cấp về vai trò, vị trí của MTTQ trong giám sát, phản biện xã hội, nhất là giám sát người đứng đầu, cán bộ chủ chốt các cấp thực hiện quy định nêu gương. Đồng thời cũng cần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ mặt trận. Ủy ban MTTQ các cấp cũng cần tổ chức tốt việc tiếp nhận và xử lý thông tin từ nhiều nguồn để làm căn cứ giám sát. Nội dung giám sát được lựa chọn từ những vấn đề nhân dân đang quan tâm, bức xúc.

Đảng đoàn MTTQ Việt Nam TPHCM cũng kiến nghị Thành ủy quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Đề án: “Nâng cao vai trò của MTTQ Việt Nam và nhân dân giám sát tổ chức đảng, đảng viên và hoạt động của chính quyền các cấp TPHCM giai đoạn 2020-2030”.

ĐB PHAN VĂN QUANG (Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Bến Thành TNHH MTV): Chú trọng công tác quy hoạch, rà soát bổ sung quy hoạch cán bộ

Đồng chí Phan Văn Quang, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng Công ty Bến Thành Trách nhiệm hữu hạn một thành viên trình bày tham luận tại đại hội

Tổng Công ty Bến Thành – TNHH MTV là doanh nghiệp nhà nước trực thuộc UBND TPHCM. Đảng bộ Tổng công ty là Đảng bộ cấp trên cơ sở trực thuộc Thành ủy với 19 tổ chức cơ sở đảng và gần 600 đảng viên. Với vai trò Đảng bộ cấp trên cơ sở, Đảng ủy Tổng Công ty luôn đặt công tác cán bộ là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, coi đây là nhân tố quyết định sự thành công của Tổng Công ty.

Một trong những bài học kinh nghiệm được Đại hội Đảng bộ Tổng Công ty Bến Thành nhiệm kỳ 2020-2025 rút ra là: “Công tác phát triển nguồn nhân lực cần được xem là một trong những nhân tố quan trọng hàng đầu đối với sự phát triển của mỗi doanh nghiệp. Trong đó, cần phải xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ bản lĩnh chính trị, có khả năng chuyên môn, đặc biệt là đội ngũ cán bộ quản trị - điều hành, đội ngũ đại diện vốn đáp ứng được yêu cầu phát triển và hội nhập. Các chương trình công tác về xây dựng Đảng, đoàn thể, phát triển các hoạt động kinh doanh đều phải gắn liền với chương trình phát triển nguồn nhân lực”.

Thời gian qua, Đảng ủy Tổng Công ty Bến Thành đã thực hiện nhiều giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý tại doanh nghiệp. Trong đó chú trọng thực hiện tốt công tác quy hoạch, rà soát bổ sung quy hoạch cán bộ, đảm bảo tính liên tục, kế thừa trong công tác cán bộ. Hàng năm, Đảng ủy rà soát bổ sung quy hoạch cán bộ, xem xét đưa ra khỏi quy hoạch những cán bộ không đủ tiêu chuẩn, điều kiện, đồng thời bổ sung quy hoạch những nhân tố nổi trội, những cán bộ trẻ, nữ, có triển vọng. Đến năm 2019, Đảng ủy đã hoàn thành việc rà soát, bổ sung quy hoạch cán bộ chủ chốt, quy hoạch cấp ủy giai đoạn 2020-2025. Các vị trí chủ chốt quy hoạch từ 2 đến 3 người cho 1 chức danh. Quy hoạch Ban Thường vụ, Ban Chấp hành đảm bảo số lượng từ 1,8 lần số lượng cấp ủy đương nhiệm, đảm bảo có tính liên tục, kế thừa giữa 3 độ tuổi, đảm bảo tỷ lệ cán bộ trẻ, cán bộ nữ trên 20%.

Đi đôi với quy hoạch nguồn nhân sự tại chỗ, Đảng ủy cũng luôn quan tâm thu hút nguồn nhân lực từ bên ngoài hệ thống Tổng Công ty và tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ cống hiến, phát triển. Đảng ủy Tổng Công ty luôn quan tâm lãnh đạo các đoàn thể giới thiệu đoàn viên ưu tú để tổ chức đảng xem xét, kết nạp tạo nguồn cán bộ thường xuyên và lâu dài cho toàn hệ thống. Bên cạnh đó còn tăng cường kiểm tra, giám sát cán bộ, đảng viên trong chấp hành đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và trong việc lãnh đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ sản xuất - kinh doanh.

Thực hiện các giải pháp nêu trên, trong những năm vừa qua, mặc dù có sự thay đổi lớn trong đội ngũ cán bộ chủ chốt nhưng Tổng Công ty đã kịp thời đào tạo, bổ sung từ nguồn quy hoạch nhân sự tại chỗ, đảm bảo cho Tổng Công ty và các doanh nghiệp thành viên phát triển ổn định, kinh doanh có hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu phát triển của toàn hệ thống.

Đại biểu Nguyễn Thanh Nhã, Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc TPHCM: Dẫn đầu, thúc đẩy phát triển kinh tế TPHCM và khu vực

Đồng chí Nguyễn Thanh Nhã - Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc TPHCM trình bày tham luận tại đại hội

TPHCM có một nền văn hóa khởi nghiệp mạnh mẽ, năng suất lao động cao nhất cả nước. Bên cạnh đó, TPHCM mang trong mình tinh thần tiên phong cải cách mạnh mẽ, sự linh hoạt trong quản lý cũng như khả năng nuôi dưỡng, phát triển cá nhân và doanh nghiệp start-up vượt trội so với các đô thị khác ở Việt Nam.

Những năm gần đây, TPHCM có bước tiến dài trên con đường phát triển về thương mại, dịch vụ, công nghệ và hạ tầng đô thị.

Đặc biệt tại khu vực phía Đông thành phố, hạ tầng giao thông đô thị đa phương thức có nhiều chuyển biến mạnh mẽ với sự xuất hiện hàng loạt công trình trọng điểm như: đường Mai Chí Thọ và đường hầm vượt sông Sài Gòn, vành đai 2, đường sắt đô thị Bến Thành - Suối Tiên (metro số 1)…

Nơi này cũng bước đầu hình thành những trung tâm mới về tài chính tại Thủ Thiêm (quận 2), Khu nghiên cứu khoa học - Khu công nghệ cao (quận 9 và quận Thủ Đức).

Đây là một trong những tiền đề để thành phố đưa ra ý tưởng xây dựng khu phía Đông, gồm quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức trở thành Khu đô thị sáng tạo, tương tác cao.

Khu đô thị sáng tạo được xây dựng để dẫn đầu, thúc đẩy phát triển kinh tế TPHCM và khu vực phía Nam trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, phù hợp xu hướng phát triển kinh tế tri thức của thế giới.

Với kỳ vọng thực hiện các đổi mới sáng tạo trong chiến lược phát triển của thành phố, tiếp nối truyền thống năng động, dám nghĩ, dám làm của nhân dân thành phố và phát huy nguồn nhân lực lao động chất lượng cao, UBND TP chỉ đạo xây dựng đề án “Hình thành và phát triển Khu đô thị sáng tạo, tương tác cao phía Đông thành phố”, tiến hành song song với công tác nghiên cứu lập quy hoạch không gian đô thị.

Khu vực phía Đông bao gồm quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức, với tổng diện tích tự nhiên khoảng 21.000ha (khoảng 10% diện tích thành phố) và quy mô dân số 1.013.795 người (chiếm 12% tổng dân số thành phố). Khu vực này đang sở hữu nhiều thế mạnh nổi trội của TPHCM, nhưng cũng còn tồn tại nhiều bất cập, khó khăn. Đó là quy hoạch không đồng bộ, việc lập quy hoạch không gắn với điều kiện thực hiện quy hoạch dẫn đến khó khả thi.

Tình trạng giao thông không an toàn do trộn lẫn vận tải nặng và hành khách. Giao thông chủ yếu dựa trên phương tiện cá nhân, ùn tắc giao thông vẫn thường xuyên xảy ra.

Tỷ lệ quy hoạch sử dụng đất dành cho công trình hạ tầng giao thông và giao thông công cộng thấp, quản lý quỹ đất dành cho giao thông còn nhiều bất cập. 

Tình trạng ngập lụt do biến đổi khí hậu ngày càng tăng. Hiện khu vực có khoảng 10 vị trí ngập thường xuyên do mưa lớn hoặc triều cường trong khu vực, trong đó nặng nhất thuộc quận Thủ Đức.

Từ hiện trạng này và nghiên cứu các mô hình đô thị sáng tạo trên thế giới, đề án quy hoạch Khu đô thị sáng tạo, tương tác cao phía Đông TP đã xác định các mục tiêu và một số chỉ tiêu cơ bản về quy hoạch đô thị đối cụ thể như sau:

Mục tiêu cốt lõi: Khu đô thị sáng tạo, tương tác cao sẽ trở thành hạt nhân thực hiện cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 của TPHCM và khu vực dựa trên nền tảng phát triển mũi nhọn là nền kinh tế tri thức và hợp tác phát triển. Cân bằng phát triển và môi trường thiên nhiên, hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, xã hội và quản lý nhà nước hướng đến thành lập Thành phố phía Đông.

Mục tiêu đóng góp phát triển kinh tế: Giải quyết 20.000 việc làm trình độ cử nhân, kỹ sư và chuyên gia trong giai đoạn 2020-2025; 50.000 việc làm trong giai đoạn 2025-2030 và 150.000 việc làm trong giai đoạn 3.

Các chỉ tiêu về quy hoạch đô thị thì dân số cư trú đạt 1,5 triệu người vào năm 2030; 1,9 triệu người vào năm 2040 và đạt mức 3 triệu người vào năm 2060.

Ngoài ra, giao thông công cộng đáp ứng 50% - 60% nhu cầu đi lại. 10% diện tích Khu đô thị sáng tạo, tương tác cao phía Đông thành phố sẽ là công viên, trong đó 30% diện tích công viên (tương đương 630 ha đất) sẽ trở thành hồ điều hòa để giảm rủi ro ngập.

Đặc biệt đến năm 2040 đảm bảo chống ngập tới tần suất 80% (5 năm mới xảy ra ngập 1 lần).

Ở khu vực cũng có từ 1.000-1.200ha đất công nghiệp được bố trí cho không gian sản xuất công nghệ cao và nghiên cứu phát triển.

Nhằm tổ chức triển khai thực hiện Khu đô thị sáng tạo, tương tác cao phía Đông TP thành công, đề án đề xuất các nhóm giải pháp cốt lõi cần được triển khai đồng bộ.

Đó là giải pháp về quy hoạch (gồm quy hoạch không gian đô thị, quy hoạch kinh tế - xã hội). Trong đó có việc lập, phê duyệt quy hoạch tổng thể khu vực 3 quận, tạo tiền đề cho công tác thành lập thành phố phía Đông. Đồng thời ban hành quy định quản lý và hướng dẫn thực thi trên nhiều lĩnh vực liên quan đô thị để kiến tạo thành công một đô thị sáng tạo tương tác cao.

Cùng đó là giải pháp về quản lý đất đai, tài sản đô thị; giải pháp về xây dựng cơ sở hạ tầng (hạ tầng giao thông, công viên cây xanh và hạ tầng xã hội), hạ tầng số và chuyển đổi số, trong nhóm này có đề án. Cùng với đó là giải pháp về đầu tư và thu hút đầu tư nhằm xây dựng chính sách tổng thể về tài chính đô thị dựa trên những mục tiêu quy hoạch và phát triển hạ tầng, xây dựng chiến lược đầu tư và kỳ vọng phát triển kinh tế, tài chính trong tổng thể giai đoạn 2021-2040.

Về giải pháp về quản lý thì xác định bộ máy chịu trách nhiệm và nhân sự chủ chốt cho dự án Khu đô thị sáng tạo, tương tác cao phía Đông TPHCM, có thể theo sát dự án mà không bị gián đoạn bởi nhiệm kỳ.

Ở giải pháp này có các chính sách hỗ trợ sáng tạo và thử nghiệm, tạo ra các quy chế linh hoạt để hỗ trợ phát triển công nghệ cao; kết hợp sự tham gia của cộng đồng để nhận được hỗ trợ, xây dựng cơ sở dữ liệu và tạo cơ hội kinh doanh.

Cùng với đó là giải pháp về nghiên cứu và giáo dục và giải pháp về xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp nhằm thu hút nguồn vốn tư nhân, tận dụng nguồn lực này tham gia giải quyết vấn đề của thành phố.