Đạo diễn Phi Tiến Sơn: Đào, phở và piano - dữ dội và đậm chất lãng mạn

- PHÓNG VIÊN: Cùng chung chủ đề về 60 ngày đêm bảo vệ Hà Nội của quân và dân thủ đô, trước đây đã có phim Hà Nội mùa đông năm 1946, liệu có sự giống nhau giữa hai phim?

- Đạo diễn PHI TIẾN SƠN: Hai phim đều diễn ra trong thời điểm Hà Nội bước vào cuộc chiến 60 ngày đêm anh dũng và dữ dội, bởi vậy khán giả sẽ có chung cảm nhận về bối cảnh, không gian, văn hóa, con người…

Song, phim Đào, phở và piano là câu chuyện kể về một đôi tình nhân trẻ vượt qua muôn vàn gian khó, hiểm nguy để tìm lại nhau vào ngày cuối cùng của 60 ngày đêm ấy, ngày 17-2-1947, khi quân ta di tản lên chiến khu, bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ. Chuyện phim tập trung khai thác những khoảnh khắc cuối cùng của họ - khoảnh khắc của tình yêu, yêu sự sinh tồn, yêu cái đẹp, yêu tự do... Trên nền trận chiến ác liệt giành giật từng ngôi nhà, góc phố của 60 ngày đêm ở Hà Nội, trong tương phản với sự tàn khốc và cái ác, hiển hiện hình ảnh những người dân thủ đô giản dị, yêu nước, đầy nghĩa cử, hào hoa, lãng mạn, mãnh liệt với tình yêu, với cuộc sống, quả cảm và sẵn sàng tận hiến để gìn giữ Hà Nội yêu dấu, sống chết với nghề, với niềm đam mê của riêng mình.

- Bộ phim về Hà Nội, về cuộc chiến 60 ngày đêm của quân và dân thủ đô, việc khắc họa hình ảnh các nhân vật để người xem dễ dàng nhận thấy “chất” kẻ chợ trong đó có gây khó đạo diễn?

- Rất nhiều nhân vật không có tên, nhưng đó lại không phải là nhân vật phụ. Mỗi người là một mảnh ghép nhỏ để tạo nên không khí, diện mạo, tinh thần của thủ đô những năm 1946-1947. Phim không có mâu thuẫn, xung đột, không có tình yêu tay 3 tay 4, không ai là người xấu, tất cả mọi người đều tốt với nhau và tất cả các nhân vật trong bộ phim này đều thể hiện “chất” của người Hà Nội.

Đó là chàng trai tự vệ chân chất, dù rất tha thiết cuộc sống với người vợ trẻ nhưng vẫn hiên ngang một mình chống lại cả một đội quân thiện chiến, để chứng minh dân thủ đô không sợ kẻ thù, để trả thù cho đồng bào bị sát hại. Đó là nàng tiểu thư phố cổ, lãng mạn và ngoan đạo, dám dấn thân vào cuộc chiến. Họ rất yêu nhau, tận hiến cho nhau dẫu biết cái chết sẽ ập xuống trong vài khắc giờ sau. Đó còn là ông họa sĩ già, cả đời đi tìm bản chất cái đẹp cao siêu và ông đã tìm thấy điều đó từ chính những người bên cạnh mình. Ông ngã xuống khi cố bảo vệ bức tranh ông miệt mài vẽ suốt đêm.

Đó là một chú bé đánh giày hồn nhiên trong sáng. Là ông cha xứ không muốn dính dáng đến cuộc chiến mà vẫn hiên ngang chặn trước họng súng quân địch. Hay hình ảnh vợ chồng ông bán phở, yêu nghề phở gia truyền, say sưa đem miếng ngon cho đời, rất sợ chết mà vẫn cố mang gánh phở cuối cùng lên chiến lũy. Và một ông phán Tây học, đầy nghi ngờ khả năng kháng cự của chiến lũy, nhưng vẫn phân biệt rất rõ thiện ác...

- Đào, phở và piano - cái tên hơi lạ đối với dòng phim có bối cảnh lịch sử, thưa đạo diễn?

mLà người sinh ra, lớn lên và gắn bó cả đời ở Hà Nội, tôi ấp ủ mong muốn làm một bộ phim về thủ đô, nói về những điều hay và đặc trưng của mảnh đất này từ lâu. Trong phim, những ngày cuối cùng ác liệt nhất của cuộc chiến là những ngày cận tết. Mà Hà Nội thì tết đến nhất định phải có hoa đào. Ngày xưa, hoa đào quý và hiếm, chứ không nhiều như bây giờ. Còn phở là món ăn thân thuộc với người Hà Nội. Và luôn luôn, trong không khí tĩnh lặng của Hà Nội xưa, đâu đó, trong ngôi nhà nào đó, tiếng piano réo rắt... Tất cả những điều đó khiến tôi nảy ra ý tưởng về bộ phim Đào, phở và piano - là những đặc trưng về yếu tố nhìn, thưởng thức, chơi của Hà Nội.

- Bối cảnh luôn là một trong những cản trở lớn nhất đối với phim đề tài lịch sử. Đào, phở và piano hẳn cũng phải đối mặt với khó khăn này?

- Chưa từng có bộ phim Việt Nam nào mà công việc chuẩn bị bối cảnh lại lâu và kỹ như bộ phim này. Quá trình tìm kiếm địa điểm dựng phim trường gặp khó khăn bởi có những hiệu ứng cháy nổ, đổ sập..., phải đảm bảo an toàn cho cư dân sinh sống gần đó, nhưng phải đảm bảo yên lặng để thu âm đồng bộ. Được sự hỗ trợ của Bộ Quốc phòng, đoàn làm phim đã mượn được nơi Trung đoàn E24 từng đóng quân (Đại Lải, Phúc Yên) để làm trường quay.

Sau hơn 5 tháng thi công, với đội ngũ thiết kế, sản xuất là những người dạn dày kinh nghiệm từng tham gia trong nhiều bộ phim lịch sử, chiến tranh, một phim trường khá quy mô đã hình thành. Đó là những ngôi nhà phố cổ Hà Nội thập niên 1940 với những cửa hàng tạp hóa, hiệu may, quán ăn, có cả xe tăng, toa tàu điện - mà người dân Hà Nội đã xây thành chiến lũy trong cuộc chiến bảo vệ thủ đô yêu dấu năm xưa. Bối cảnh chiến lũy là bối cảnh chính của bộ phim. Ở đó, máy quay có thể thoải mái lia 360 độ mà không phải khép góc, cắt cúp gì.