Theo đó, cùng với ngăn chặn, đẩy lùi thì phải chủ động phòng ngừa, kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những hành vi tham nhũng, tiêu cực...; đồng thời, bổ sung, làm rõ hệ thống những biểu hiện của sự suy thoái về tư tưởng chính trị và đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, “tiêu cực” sát với tình hình mới. Xung quanh những vấn đề này, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, đã có cuộc trao đổi với phóng viên Báo Sài Gòn Giải Phóng.
Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Phóng viên: Trong 3 khóa liên tiếp gần đây, ở Hội nghị Trung ương lần thứ 4 của mỗi khóa, Ban Chấp hành Trung ương đều tập trung cho công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đồng chí đánh giá như thế nào về vấn đề này?
Đồng chí NGUYỄN TRỌNG NGHĨA: Có thể khẳng định, kết quả toàn diện của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong các nhiệm kỳ vừa qua, nhất là trong nhiệm kỳ Đại hội XII, đã góp phần rất quan trọng để đất nước ta có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như ngày nay; góp phần nâng cao nhận thức, củng cố sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng và đồng thuận trong xã hội; niềm tin của nhân dân đối với Đảng được củng cố, tăng cường hơn.
Trong phát biểu khai mạc Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: 3 khóa liên tục Đại hội XI, XII, XIII đều chọn Hội nghị Trung ương 4 là hội nghị đầu mỗi khóa để bàn về công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị - điều đó hoàn toàn không phải ngẫu nhiên mà là sự kế thừa, hoàn thiện và phát triển mới; thể hiện tính kiên quyết, kiên trì của Đảng đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; vốn được xem là “then chốt”, có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển và lãnh đạo cách mạng của Đảng từ trước đến nay.
Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, được coi là vấn đề cốt yếu, liên quan đến sự tồn vong của Đảng và sự sống còn của chế độ. Một đảng có đoàn kết, trong sạch, vững mạnh thì mới có thể cầm quyền và lãnh đạo đất nước phát triển, nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp, khó dự báo; nền kinh tế đất nước phát triển nhưng chưa bền vững, còn nhiều hạn chế, yếu kém, đại dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, tác động tiêu cực đến kinh tế nước ta; mặt khác, các nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra còn tồn tại, có mặt còn gay gắt hơn. Tình hình trên sẽ tác động mạnh, nhiều chiều đến công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên. Vì vậy, phải đặc biệt coi trọng, triển khai thực hiện toàn diện với quyết tâm chính trị cao, đẩy mạnh hơn nữa công tác xây dựng Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh.
Cùng việc khẳng định tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII, Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII vừa qua đã quyết định mở rộng phạm vi, không chỉ trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng mà còn bao gồm cả trong xây dựng hệ thống chính trị. Vấn đề “mở rộng phạm vi” ở đây cần được hiểu như thế nào, thưa đồng chí?
Đại hội XIII của Đảng đã phát triển nội dung “Tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh” của Đại hội XII thành “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh”. Hội nghị Trung ương 4 vừa qua tiếp tục thảo luận và thống nhất phải gắn xây dựng, chỉnh đốn Đảng với xây dựng hệ thống chính trị theo đúng tinh thần Đại hội XIII của Đảng. Trong đó xác định rõ, cùng với ngăn chặn, đẩy lùi thì cần tích cực phòng ngừa và chủ động, kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm minh sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những hành vi tham nhũng, tiêu cực... Bởi lẽ, công tác xây dựng Đảng luôn gắn liền với xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; trong đó xây dựng, chỉnh đốn Đảng có vai trò nền tảng, vì Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị và toàn xã hội thông qua đường lối, chiến lược, qua công tác tổ chức, cán bộ và bằng kiểm tra, giám sát nhằm lãnh đạo thể chế hóa các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng thành chính sách, pháp luật. Mặt khác, khi hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, phát huy hết vai trò, trách nhiệm thì sẽ cụ thể hóa, đưa các chủ trương, đường lối của Đảng nhanh chóng đi vào cuộc sống.
Thực tế vừa qua cho thấy, trong công cuộc phòng chống dịch Covid-19, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, trong đó có sự đóng góp tích cực của hệ thống tuyên giáo, báo chí, truyền thông, sự ủng hộ của các tầng lớp nhân dân, chúng ta đã có nhiều chủ trương, biện pháp phù hợp, linh hoạt, sát diễn biến thực tế để kiểm soát có hiệu quả dịch Covid-19, qua đó góp phần làm sâu sắc hơn mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Đặc biệt, trong thời gian qua tại TPHCM, dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất - kinh doanh và đời sống sinh hoạt của người dân. Tuy nhiên, cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân TPHCM đã đoàn kết chung sức, đồng lòng, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, tập trung toàn lực để ngăn chặn, kiểm soát dịch bệnh, đồng thời, thực hiện “mục tiêu kép”, đẩy mạnh các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội và chăm lo tốt nhất tới sức khỏe người dân.
Cùng với việc tiến hành đồng bộ và quyết liệt các nhóm nhiệm vụ, giải pháp mà Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII đã đề ra, Hội nghị Trung ương 4 vừa qua đã đồng thời bổ sung, nhấn mạnh thêm 2 nhóm nhiệm vụ, giải pháp là: Xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược và người đứng đầu đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, xử lý nghiêm cán bộ sai phạm. Như vậy, chúng ta không chỉ phòng ngừa và chống các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tham nhũng, tiêu cực, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ mà còn tập trung cho công tác cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ đủ đức, đủ tài của Đảng để làm hạt nhân cho hệ thống chính trị của đất nước.
Quyết liệt, chủ động với sự giám sát của nhân dân
Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII đã quyết định bổ sung, làm rõ hệ thống những biểu hiện của sự suy thoái về tư tưởng chính trị và đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, “tiêu cực” sát với tình hình mới. Xin đồng chí cho biết những nội dung mới được bổ sung, làm rõ này?
Phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 4 vừa qua, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đề cập rất rõ vấn đề nguy cơ trong nội bộ Đảng, đó là: sự phai nhạt lý tưởng cách mạng, không kiên định con đường xã hội chủ nghĩa, mơ hồ, dao động, thiếu niềm tin; nói trái, làm trái quan điểm, đường lối của Đảng; sa sút về ý chí chiến đấu, thấy đúng không dám bảo vệ, thấy sai không dám đấu tranh. Thậm chí còn phụ họa theo những nhận thức, quan điểm sai trái, lệch lạc; không còn ý thức hết lòng vì nước, vì dân, không làm tròn bổn phận, chức trách được giao; không thực hiện đúng các nguyên tắc xây dựng Đảng và tổ chức sinh hoạt Đảng. Đó còn là lối sống ích kỷ, thực dụng, cơ hội, vụ lợi, hám danh, hám quyền lực, tham nhũng, tiêu cực; bè phái cục bộ, mất đoàn kết; quan liêu, xa dân, vô cảm trước những khó khăn, bức xúc của dân....
Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa phát biểu tại Hội nghị trực tuyến sơ kết đánh giá kết quả bước đầu công tác phòng, chống dịch trong đợt dịch thứ 4 vào ngày 17-10
Vì sao, Ban Chấp hành Trung ương quyết định ban hành Quy định mới về những điều đảng viên không được làm. Đâu là những điểm mới so với Quy định số 47 được Ban Chấp hành Trung ương khóa XI ban hành vào tháng 11-2011? Mục tiêu lớn nhất của Quy định mới này là gì, thưa đồng chí?
Qua 10 năm thực hiện Quy định số 47, tại Hội nghị Trung ương 4 vừa qua, Ban Chấp hành Trung ương đã thống nhất cho rằng, cần thiết phải ban hành Quy định mới, thay thế nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong tình hình mới. Quy định mới nhằm bảo đảm đồng bộ, thống nhất với các nghị quyết, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đã ban hành trong thời gian qua; nhất là các Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, XII và Kết luận của Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; đồng thời cập nhật những vấn đề phát sinh mới đặt ra trong thực tiễn tổ chức thực hiện, đặc biệt là biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tiêu cực của cán bộ, đảng viên. Quy định này là căn cứ, cơ sở quan trọng để xem xét, xử lý các vi phạm của cán bộ, đảng viên.
Nội dung sửa đổi, bổ sung là những vấn đề cốt lõi, quan trọng về rèn luyện tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XII và XIII của Đảng, của Hiến pháp năm 2013; những nội dung mới trong các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đã ban hành trong thời gian qua. Việc tiếp tục bổ sung, hoàn thiện thêm một số nội dung quan trọng về rèn luyện tư tưởng chính trị, giữ gìn phẩm chất, lối sống của cán bộ, đảng viên cho thấy quyết tâm nhất quán của Đảng ta trong công tác này, góp phần ngăn ngừa và khắc phục một cách mạnh mẽ hơn và quyết liệt hơn những biểu hiện suy thoái, tiêu cực, giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương của Đảng. Quy định này sẽ đảm bảo nội dung hết sức cụ thể, chặt chẽ, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện, dễ kiểm tra, giám sát và xử lý khi đảng viên vi phạm.
Rèn luyện để phụng sự Tổ quốc và nhân dân
Trong phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII vừa qua, một lần nữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh đến vấn đề nhận thức trách nhiệm, tự giác nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là những người đứng đầu. Điều này có ý nghĩa như thế nào đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng nói riêng cũng như vấn đề phát triển và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình hiện nay, thưa đồng chí?
Đây là những nội dung quan trọng về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng nói chung và công tác cán bộ nói riêng trong thời gian vừa qua. Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII và Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đặc biệt nhấn mạnh công tác tự phê bình và phê bình, nhất là đối với cán bộ chủ chốt, người đứng đầu; đồng thời chỉ rõ cần đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, giúp mỗi cán bộ, đảng viên “tự liên hệ, tự soi, tự sửa, tự gột rửa” những hạn chế, khuyết điểm của mình.
Nhiều quy định, chỉ thị, kết luận, thông báo liên quan về vấn đề này đã được Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành trong nhiệm kỳ Đại hội XII, như: Bộ Chính trị ban hành Quy định số 55-QĐ/TW (ngày 19-12-2016) về một số việc cần làm ngay để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên; Ban Chấp hành Trung ương ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW (ngày 19-5-2018) về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đầy đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ và Quy định số 08-QĐi/TW (ngày 25-10-2018) về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương. Việc nâng cao nhận thức trách nhiệm, tự giác nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là những người đứng đầu, đã góp phần quan trọng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhất là xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, có trách nhiệm và động cơ đúng đắn, tiên phong, gương mẫu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, cũng còn một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa tiên phong, gương mẫu; tự phê bình và phê bình ở nhiều nơi còn hình thức; việc thực hiện trách nhiệm nêu gương, nhất là của người đứng đầu, chưa tạo được sự lan tỏa sâu rộng.
Cần phải kiên quyết, kiên trì thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII và Kết luận Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Trong đó, việc thực hiện tốt các quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu các cấp. Nêu gương phải thực sự trở thành nội dung quan trọng trong phương thức lãnh đạo của Đảng. Mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, cần thấy rõ bổn phận, lòng tự trọng, trách nhiệm của mình để rèn luyện, phấn đấu, phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân. Bởi với vai trò của một đảng cầm quyền, lãnh đạo toàn diện đất nước thì sự vững mạnh, liêm chính của toàn Đảng cũng như mỗi một đảng viên sẽ quyết định sự “thành - bại” trong việc thực hiện các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn mà Đại hội XIII đã đề ra. Điều đó cũng sẽ quyết định vận mệnh dân tộc, đường hướng phát triển của đất nước trong tương lai!
