Công bố quốc tế liên tục tăng
Theo Ban Khoa học và Công nghệ (ĐHQG TPHCM), công bố khoa học của ĐHQG TPHCM liên tục tăng trong 5 năm gần đây. Cụ thể, năm 2020 số bài báo công bố là 1.539 bài, năm 2021 tăng lên với 1.861 bài; năm 2022 con số này tăng lên 2.345 bài và đạt 2.790 bài vào năm 2023. Đặc biệt, đến tháng 12-2024, số bài báo quốc tế đã đạt 3.120 bài. Như vậy, năm 2024, số bài báo trên các tạp chí khoa học quốc tế SCIE/SSCI/Scopus đã tăng 1.581 bài so với năm 2020. Đây cũng là năm đầu tiên số lượng bài báo công bố quốc tế vượt mốc 3.000 bài; qua đó, ĐHQG TPHCM tiếp tục dẫn đầu cả nước về số lượng công bố quốc tế. Bên cạnh đó, theo thống kê công bố khoa học của ĐHQG TPHCM giai đoạn từ năm 2020 đến tháng 12-2024 (số liệu cập nhật từ cơ sở dữ liệu Scopus ngày 18-12-2024), số lượng tạp chí quốc tế (bao gồm số bài báo SSCI/ SCIE/Scopus và số bài báo quốc tế/ tiến sĩ), tạp chí trong nước, kỷ yếu hội nghị, hội thảo quốc tế, kỷ yếu hội nghị trong nước liên tục tăng qua các năm. Cụ thể, tăng từ 2.558 bài công bố khoa học vào năm 2020, lên 4.153 bài vào tháng 12-2024 (tăng 1.595 bài so với năm 2020).
Cùng với việc duy trì và phát huy số lượng công bố khoa học, ĐHQG TPHCM còn chú trọng nâng cao chất lượng chuyên môn. Theo thống kê từ cơ sở dữ liệu Scopus, giai đoạn từ năm 2020 đến tháng 6-2024, số lượng bài báo công bố trên các tạp chí được xếp hạng Q1 và Q2 của ĐHQG TPHCM có tỷ lệ khoảng 66% và có xu hướng tăng dần theo từng năm. Nếu chỉ tính riêng số lượng bài báo công bố trên các tạp chí được xếp hạng Q1 thì tỷ lệ này đạt 40,8%. Trong lĩnh vực nghiên cứu cơ bản, các nhà khoa học của ĐHQG TPHCM tiếp tục hợp tác với nhiều đơn vị trong và ngoài nước công bố các công trình nghiên cứu trên các tạp chí uy tín với hệ số tác động của tạp chí (IF - tần suất bài viết được tạp chí trích dẫn trong một năm) rất cao (>15).
Thí điểm giao các đơn vị chủ trì, tự chủ các chương trình nghiên cứu
Để thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22-12-2024 của Bộ Chính trị về đột phá, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (gọi tắt là Nghị quyết 57), chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 57 của ĐHQG TPHCM sẽ được xây dựng theo hướng ưu tiên cho các nhóm nghiên cứu tập trung các dự án lớn, mang tính đột phá và ưu tiên các đề tài do hội đồng liên ngành đề xuất, phê duyệt thay vì tập trung vào các đề tài nghiên cứu đơn lẻ. Điều này giúp việc triển khai thực hiện Nghị quyết 57 tại ĐHQG TPHCM đạt kết quả tốt nhất. Trước hết, ĐHQG TPHCM sẽ cùng các đơn vị xây dựng chính sách thí điểm giao cho đơn vị chủ trì, tự chủ chương trình nghiên cứu có khả năng ứng dụng cao. Các dự án, chương trình nghiên cứu sẽ khoán đến sản phẩm cuối cùng, giảm gánh nặng thủ tục thanh quyết toán, đầu tư hạ tầng, nguồn nhân lực.
Áp dụng các chính sách nghiên cứu khoa học đột phá
Về dữ liệu nghiên cứu khoa học của ĐHQG TPHCM giai đoạn 2019-2025, số bài báo và số trích dẫn thông thường của ĐHQG TPHCM có bước tiến đáng kể, tác động trực tiếp đến các chỉ số liên quan đến nghiên cứu khoa học của ĐHQG TPHCM. Cụ thể, đến năm 2025 đã tăng 1.655 bài báo (26,6%) và tăng 26.502 lượt trích dẫn (55,3%).
Theo PGS-TS Lâm Quang Vinh, Trưởng Ban Khoa học và Công nghệ ĐHQG TPHCM, những kết quả tăng trưởng trên đã minh chứng cho các chính sách đúng đắn, hỗ trợ nghiên cứu khoa học tại ĐHQG TPHCM trong thời gian qua. Trong đó, xây dựng chương trình nghiên cứu trọng điểm gắn liền nhóm nghiên cứu mạnh, thí điểm xây dựng trung tâm xuất sắc; hỗ trợ kinh phí hội nghị, hội thảo có công bố proceeding thuộc danh mục Scopus, chính sách khen thưởng công bố quốc tế và các giải pháp phát triển đội ngũ nhân lực khoa học, phân bổ kinh phí theo hướng minh bạch, cạnh tranh theo kết quả đầu ra... đã có tác động tích cực, mang lại hiệu quả rõ ràng.
Cùng với đó, ĐHQG TPHCM tiếp tục khẳng định vị thế quốc tế khi được xếp vào tốp 901-950 các đại học tốt nhất thế giới, đạt vị trí 184 các đại học xuất sắc nhất châu Á, tăng 36 bậc so với năm 2023. Nếu như năm 2021, đơn vị chỉ có 1 ngành được xếp hạng quốc tế thì năm 2025 có đến 18 ngành học được xếp hạng trong tốp từ 100-500 của thế giới. Kết quả này cho thấy ĐHQG TPHCM ngày càng khẳng định vị thế quốc tế lẫn trong nước và ngày càng phát triển mạnh qua các năm.
Để phát triển vượt bậc hơn, trong năm 2025, ĐHQG TPHCM chủ trương tiếp tục đổi mới quản trị đại học theo hướng tinh gọn, hiện đại, hiệu quả, đẩy mạnh chuyển đổi số, nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học, gắn với nhu cầu phát triển của đất nước, hội nhập với khu vực và thế giới, phù hợp với chiến lược phát triển ĐHQG TPHCM. Riêng mảng hợp tác và phát triển hội nhập, ĐHQG TPHCM sẽ tăng cường hiệu quả hợp tác quốc tế nhằm thu hút nguồn lực, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, năng lực nghiên cứu khoa học và quản trị đại học; đẩy mạnh nghiên cứu phục vụ phát triển vùng, phục vụ cộng đồng thông qua các đề tài đặt hàng, đóng góp hiệu quả cho sự phát triển của địa phương, doanh nghiệp và thực hiện trách nhiệm với cộng đồng. Đặc biệt, xây dựng và công bố một số báo cáo định kỳ về kinh tế, xã hội, pháp luật và văn hóa.
Theo PGS-TS Vũ Hải Quân, Giám đốc ĐHQG TPHCM, ĐHQG TPHCM luôn theo đuổi các giá trị hướng đến sự xuất sắc để hội nhập và phát triển bền vững. ĐHQG TPHCM đặt mục tiêu đến năm 2030 phấn đấu đạt được các mục tiêu như: vào tốp 100 cơ sở giáo dục đại học hàng đầu châu Á; 200 chương trình đào tạo đại học, sau đại học được công nhận bởi các tổ chức kiểm định uy tín của quốc tế; cung ứng 140.000 cử nhân, kỹ sư, bác sĩ, thạc sĩ và tiến sĩ; công bố 35.000 bài báo khoa học trên các tạp chí uy tín của thế giới; hoàn thành xây dựng Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia; ươm mầm ít nhất 10 công ty khởi nghiệp gọi vốn thành công với quy mô 10 triệu USD/dự án; các chương trình đào tạo và nghiên cứu về công nghệ bán dẫn, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học nằm trong tốp 50 của châu Á…
