Dự thảo Luật cho phép chính quyền Thành phố Hà Nội và các chủ thể liên quan đầu tư xây dựng hệ thống trường học công lập, cơ sở giáo dục chất lượng cao, cơ sở giáo dục nhiều cấp học.
Đại biểu (ĐB) Nguyễn Thị Tuyết Nga (Quảng Bình) cho rằng, đây là quy định khác về quy định liên quan cơ sở giáo dục trong pháp luật về giáo dục. Dự thảo luật đã đưa ra mô hình chưa được sử dụng trong Luật Giáo dục, trong đó có cơ sở giáo dục chất lượng cao; chưa làm rõ tiêu chí được công nhận chất lượng cao.
ĐB Nguyễn Thị Tuyết Nga cho biết, báo cáo thẩm tra Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cũng nêu báo cáo tổng kết thi hành luật chưa đánh giá sâu về những kết quả, tồn tại, vướng mắc trong triển khai thực hiện quy định về trường chất lượng cao. Về chất lượng dịch vụ giáo dục công lập trên địa bàn Thủ đô, báo cáo đánh giá tác động cũng chưa đề cập đến các chính sách phát triển các trường chất lượng cao, cơ sở giáo dục có nhiều cấp học.
Dự thảo luật bổ sung khái niệm về cơ sở giáo dục chất lượng cao chỉ mới đề cập các tiêu chí đầu vào mà chưa rõ tiêu chí đầu ra là chân dung - nhân cách học sinh - trung tâm của quá trình giáo dục - mục tiêu giáo dục.
ĐB Nguyễn Thị Tuyết Nga nêu thực tiễn Hà Nội những năm qua, nhiều cơ sở giáo dục luôn trong tình trạng quá tải sĩ số trường lớp do tốc độ đô thị hóa nhanh, có những trường sĩ số học sinh trên 60 em/lớp. Nghĩa là Hà Nội vẫn chưa đáp ứng được đủ trường lớp công lập để thực hiện giáo dục đại trà.
“Trường chất lượng cao nếu chỉ dành cho con em những gia đình có điều kiện kinh tế thì sẽ không bảo đảm công bằng, trong khi đó chúng ta đang tiến tới phổ cập giáo dục phổ thông. Trong hệ thống giáo dục phổ thông không nên có sự phân tầng giáo dục, vì sẽ không bảo đảm công bằng”, ĐB nêu.
Mô hình chất lượng cao công lập học phí cao cũng sẽ khiến cạnh tranh thiếu công bằng với giáo dục tư nhân. Do đó, ĐB Tuyết Nga đề nghị Chính phủ cân nhắc thêm về việc phát triển mô hình cơ sở giáo dục chất lượng cao, vì hiện nay nhiều trường ở Hà Nội cũng đã áp dụng mô hình này, thu học phí cao, nhiều phụ huynh lo lắng không đủ tiền để chi trả, trong khi đó nhiều nơi vẫn thiếu trường công lập. ĐB đề nghị cần đánh giá tác động lâu dài, cần bảo đảm môi trường giáo dục công bằng, trong lành; hạnh phúc, không trái các quan điểm chung về giáo dục và nguyên tắc chung về trường công lập.
Song song với đó, đề nghị Hà Nội tập trung xây những trường chuẩn quốc gia mẫu mực, tạo sức lan tỏa cho giáo dục phổ thông cả nước; và đầu tư mạnh hơn nữa cho việc xây dựng các trường mầm non, phổ thông công lập; đáp ứng yêu cầu cho mọi trẻ em đều được đến trường phổ thông theo nguyện vọng; trẻ em con nhà nghèo phải được học ở trường công.
Về việc quy định cơ sở giáo dục mầm non phổ thông công lập của Thủ đô được thực hiện liên kết giáo dục với cơ sở giáo dục nước ngoài, dự thảo nêu Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện cho hoạt động hợp tác về giáo dục giữa cơ sở giáo dục của Việt Nam với tổ chức, cá nhân nước ngoài trên cơ sở bảo đảm mục tiêu, yêu cầu giáo dục và giao cho Chính phủ quy định chi tiết điều này.
ĐB cho rằng, hiện Chính phủ mới quy định cho phép các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông tư thục được thực hiện việc liên kết đào tạo với nước ngoài, chưa cho phép các trường công phổ thông, mầm non công lập thực hiện liên kết với giáo dục nước ngoài.
Vì vậy, việc đưa nội dung này vào quy định của luật cần quan tâm làm rõ các điều kiện cần thiết, cơ chế vận hành, quản lý giám sát… trên cơ sở không trái với quy định của pháp luật. Theo ĐB Tuyết Nga, đây là chính sách mới, cần có thí điểm và tổng kết đánh giá sâu sắc, cần cân nhắc việc áp dụng đối với tất cả cơ sở giáo dục phổ thông, mầm non công lập Hà Nội.
Có ý kiến khác với ĐB Tuyết Nga, ĐB Trần Thị Vân (Bắc Ninh) có quan điểm ngược lại. Theo ĐB Trần Thị Vân, công bằng không có nghĩa là tất cả học sinh học chung một môi trường với nhau. Yêu cầu đặt ra là Hà Nội phải phát triển khoa học, giáo dục, do đó xây dựng hệ thống cơ sở giáo dục chất lượng cao là giải pháp đột phá cho vấn đề nhân lực chất lượng cao không chỉ riêng cho Hà Nội mà cả nước. Mặt khác, hiện nay, không chỉ ở Hà Nội mà các địa phương khác đều thực hiện mô hình chất lượng giáo dục cao, trường chuyên, trường trọng điểm…
ĐB cũng tán thành việc cho phép các trường công lập ở Hà Nội được liên kết giảng dạy với các cơ sở giáo dục nước ngoài, đó là cơ hội để đáp ứng nhu cầu du học tại chỗ của người học, cũng là cơ hội để hợp tác, nâng cao chất lượng dạy và học. Tuy nhiên, ĐB đề nghị cần có quy định rõ ràng về nội dung này.
Cũng quan tâm về vấn đề này, ĐB Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) cho rằng, việc cho phép Thủ đô Hà Nội đầu tư xây dựng hệ thống cơ sở giáo dục chất lượng cao không phải là vấn đề mới, nên ủng hộ, thực tiễn thời gian qua ở Hà Nội cũng đã cho thấy mô hình này hiệu quả, được nhân dân đồng tình.
Tuy nhiên, ĐB cũng đồng tình với ý kiến các ĐB là cần tính toán việc đầu tư cho mô hình này, có định nghĩa mô hình này thật rõ ràng, về điều kiện học tập, đội ngũ hay tất cả các điều kiện này. “Ai sẽ học trường chất lượng cao, chỉ con em Hà Nội hay học sinh cả nước, cũng cần làm rõ”, ĐB Nguyễn Anh Trí nêu.
