Theo ước tính của Sở GTVT Đà Nẵng, đến tháng 12-2020, TP Đà Nẵng có hơn 1 triệu xe máy, chiếm khoảng 91% tổng số phương tiện giao thông đường bộ, đặc biệt số xe máy đã sử dụng trên 10 năm chiếm 59% và sẽ làm gia tăng mức phát thải chất gây ô nhiễm không khí nếu các xe không được bảo dưỡng theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
Từ thực tế đó, cuối tháng 2-2022, Đà Nẵng chính thức khởi động Chương trình nghiên cứu xây dựng đề án “Thí điểm kiểm soát khí thải xe máy đang lưu hành trên địa bàn thành phố”.
Chương trình gồm các hoạt động như đo kiểm khí thải và hỗ trợ bảo dưỡng đối với xe máy; tham vấn ý kiến người dân và chuyên gia, cùng các cơ quan ban ngành liên quan; đánh giá tác động kinh tế, xã hội và môi trường của việc kiểm soát khí thải xe máy và đề xuất các giải pháp kiểm soát. Qua kiểm tra khí thải trước bảo dưỡng cho khoảng 3.754 xe máy có tuổi đời trên 5 năm cho thấy hơn 25,44 % xe không đạt tiêu chuẩn.
Kết luận hội thảo, ông Võ Nguyên Chương, Phó Giám đốc Sở TN-MT TP Đà Nẵng nhìn nhận, khí thải xe mô tô, xe gắn máy đang là vấn đề phát sinh trong quản lý đô thị mà TP Đà Nẵng cần tầm soát điều này trước khi trở thành vấn nạn. Địa phương sẽ tuyên truyền vận động với mục tiêu cuối là giảm lượng khí thải, cùng với đó lồng ghép với đề án giảm thiểu phương tiện giao thông cá nhân của ngành GTVT. (Tức là vừa giảm về số lượng và vừa giảm tối đa các phương tiện giao thông không đảm bảo an toàn kỹ thuật khi tham gia giao thông).
Hội thảo là dịp để các đại biểu, các chuyên gia, các Sở, ngành, địa phương của TP Đà Nẵng đóng góp ý kiến để hoàn thiện dự thảo Chương trình, để trình UBND TP Đà Nẵng và sớm tổ chức triển khai thực hiện. Kết quả Chương trình sẽ là cơ sở khoa học để thành phố ban hành quyết định đối với xây dựng và thực thi chính sách kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn đang lưu hành; góp phần cải thiện chất lượng không khí tại địa bàn.
Tại hội thảo, một số ý kiến cho rằng, cần có phương thức vận động, khuyến khích riêng biệt đối với người lao động tự do và thu nhập thấp. Những người này thường sử dụng xe cũ, có tỷ lệ không đạt tiêu chuẩn khí thải cao. Địa phương có thể sử dụng giải pháp về mặt kỹ thuật, xã hội như hỗ trợ tiền, phí đăng ký xe mới… để khuyến khích người dân thay thế xe cũ. Các công cụ này thường ảnh hưởng đến công việc, đời sống, sinh hoạt của người dân, đặc biệt là nhóm người có thu nhập thấp, do vậy cần có những cơ chế chính sách hợp lý để đảm bảo công bằng xã hội. Bên cạnh đó, việc thí điểm sẽ một số khó khăn nhất định đối với xe không chính chủ, cách xác định xe có tuổi đời trên 5 năm,…
