Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 9777/VPCP-V.I ngày 9-10 của Văn phòng Chính phủ về việc phản ánh, kiến nghị của Công ty TNHH VIPICO và Công văn số 10269/VPCP-ĐMDN ngày 23-10 của Văn phòng Chính phủ về kiến nghị của ông Trần Chí Nghĩa - Công ty TNHH MTV VIPICO, ngày 1-11, ông Trần Văn Miên - Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng có văn bản số 8444/UBND-STP báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Quá trình tham gia đấu giá và nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất
Ngày 7-3-2016, UBNDTP Đà Nẵng ban hành Quyết định số 1228/QĐ-UBND phê duyệt phương án đấu giá quyền sử dụng đất đối với Khu đất A20 mặt tiền đường Võ Văn Kiệt, phường An Hải Tây, quận Sơn Trà. Theo đó, tại phần 3, Mục III Phương án đấu giá quyền sử dụng đất (sau đây viết tắt là QSDĐ) này thể hiện: “Nộp tiền trúng đấu giá: Tổ chức, cá nhân trúng đấu giá QSDĐ có trách nhiệm nộp tiền theo đúng thời hạn ghi trên thông báo của cơ quan Thuế. Quá thời hạn theo Thông báo của cơ quan Thuế (kể cả đợt nộp đầu tiên trong vòng 30 ngày kể từ ngày có thông báo của cơ quan Thuế), tổ chức, cá nhân trúng đấu giá không nộp đủ tiền sử dụng đất theo quy định này thì hủy kết quả đấu giá và thu hồi tiền cọc nộp ngân sách thành phố.”.
Trên cơ sở đó, ngày 24-1-2017, UBND thành phố ban hành Quyết định số 613/QĐ-UBND về việc phê duyệt giá khởi điểm để tổ chức đấu giá lô đất ký hiệu A20 mặt tiền đường Võ Văn Kiệt, với đơn giá: 36.000.000đ/m².
Ngày 23-5-2017, Hợp đồng bán đấu giá QSDĐ số 40/2017/HĐ-BĐG đối với lô đất nêu trên đã được ký kết giữa Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố và Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản thành phố (sau đây viết tắt là Trung tâm DVBĐG).
Theo đó, tại Điểm a, Khoản 5, Điều 1 của Hợp đồng có quy định: “Đối tượng trúng đấu giá QSDĐ có trách nhiệm nộp tiền sử dụng đất theo đúng thời hạn ghi trên thông báo của cơ quan Thuế, cụ thể: Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày ký thông báo của cơ quan Thuế, đối tượng trúng đấu giá phải nộp 50% tiền sử dụng đất phải nộp. Trong vòng 60 ngày tiếp theo phải nộp 50% tiền sử dụng đất còn lại. Quá thời hạn theo thông báo của cơ quan Thuế (kể cả đợt nộp đầu tiên trong vòng 30 ngày kể từ ngày ký thông báo của cơ quan Thuế), đối tượng trúng đấu giá không nộp tiền sử dụng đất theo quy định thì hủy kết quả đấu giá và thu hồi tiền cọc nộp ngân sách thành phố”.
Ngày 27-6-2017, ông Đặng Quốc Việt đại diện cho Công ty đã nộp Phiếu đăng ký đấu giá lô đất nêu trên cho Trung tâm DVBĐG, trong đó đại diện Công ty có cam kết: "Trường hợp trúng đấu giá thì sẽ thanh toán tiền mua tài sản trúng đấu giá theo thời hạn quy định. Nếu quá thời hạn theo thông báo của cơ quan Thuế (kể cả đợt nộp đầu tiên trong vòng 30 ngày kể từ ngày ký thông báo của cơ quan Thuế) mà tôi không nộp đủ tiền sử dụng đất theo quy định thì bị hủy kết quả đấu giá và thu hồi tiền đặt trước nộp ngân sách thành phố".
Ngày 27-6-2017, Trung tâm DVBĐG đã tổ chức phiên đấu giá đối với lô đất nêu trên và lập Biên bản bán đấu giá tài sản theo đúng quy định. Tại Biên bản này, 5 cá nhân, tổ chức tham gia đấu giá đều ký vào Biên bản, trong đó, tại Phần 3, Mục II của Biên bản này thể hiện như sau: “Quá thời hạn theo thông báo của cơ quan Thuế (kể cả đợt nộp đầu tiên trong vòng 30 ngày kể từ ngày ký thông báo của cơ quan Thuế), người trúng đấu giá không nộp tiền sử dụng đất theo quy định thì hủy kết quả đấu giá và thu tiền đặt cược nộp ngân sách thành phố”.
Trên cơ sở kết quả đấu giá QSDĐ nêu trên, ngày 28-7-2017, UBND TP Đà Nẵng ban hành Quyết định số 4105/QĐ-UBND công nhận kết quả đấu giá đối với Khu đất A20 mặt tiền đường Võ Văn Kiệt, phường An Hải Tây, quận Sơn Trà. Đơn vị trúng đấu giá là Công ty VIPICO với đơn giá 56.800.000 đồng/m². Theo đó, Khoản 3, Điều 2 của Quyết định có quy định trách nhiệm của công ty là nộp tiền tại Kho bạc nhà nước theo đúng thời hạn tại thông báo do cơ quan Thuế ban hành.
Ngày 21-9-2017, Cục Thuế TP Đà Nẵng ban hành Thông báo số 3224/TB-CT về việc nộp tiền thuê đất và Thông báo số 5548/TB-CT về việc thông báo nộp lệ phí trước bạ nhà đất, theo đó, tổng số tiền phải nộp cho lô đất trên là hơn 652 tỷ đồng đồng và 500 triệu đồng tiền lệ phí trước bạ.
Tiếp đó, ngày 12-10-2017, Cục Thuế TP Đà Nẵng có Thông báo số 3545/TB-CT về việc điều chỉnh nội dung thông báo nộp tiền sử dụng đất (điều chỉnh một phần nội dung Thông báo số 5548/TB-CT ngày, theo đó, nội dung điều chỉnh cụ thể: “Thời hạn nộp tiền: Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày ký Thông báo của cơ quan Thuế (đến ngày 20-10-2017), người sử dụng đất phải nộp 50% số tiền sử dụng đất theo Thông báo. Trong vòng 60 ngày tiếp theo (đến ngày 19-12-2017), người sử dụng đất phải nộp 50% số tiền sử dụng đất còn lại. Quá thời hạn theo thông báo của cơ quan Thuế mà người sử dụng đất không nộp đủ tiền sử dụng đất vào Ngân sách nhà nước (kể cả đợt nộp đầu tiên trong vòng 30 ngày kể từ ngày có thông báo của cơ quan Thuế) thì hủy kết quả đấu giá và thu hồi tiền cọc nộp ngân sách thành phố theo quy định tại Quyết định số 01/2015/QĐ-UBND ngày 15-1-2015 của UBND TP Đà Nẵng”.
Thực tế, Công ty đã không thực hiện đúng Thông báo số 3545/TB-CT nêu trên khi chỉ nộp 50% tiền sử dụng đất và tiền thuê đất vào ngân sách nhà nước (sau đây viết tắt là NSNN) thành phố đúng thời hạn (20-10-2017), số tiền còn lại Công ty đã xin gia hạn chậm nộp tiền sử dụng đất và tiền thuê đất trong vòng 90 ngày tại Công văn số 2211/2017/VPC-CV ngày 22-11-2017 gửi Cục Thuế thành phố.
Trên cơ sở đề nghị của Công ty, ngày 30-11-2017, Cục Thuế thành phố đã có Công văn số 4663/CT-QLĐ nêu rõ Công ty phải thực hiện nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất còn lại 50% trong vòng 60 ngày tiếp theo (đến 19-12-2017) vào NSNN, trường hợp công ty không nộp đủ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất vào NSNN theo đúng thời hạn ghi trên Thông báo của Cục thuế thì sẽ hủy kết quả đấu giá và thu hồi tiền đặt cọc nộp NSNN theo quy định tại Quyết định số 01/2015/QĐ-UBND ngày 15-1-2015 của UBND TP Đà Nẵng.
Như vậy, công ty báo cáo xin gia hạn nhưng không được Cục Thuế và UBND thành phố thống nhất và ngày 9-2-2018, công ty lại tiếp tục nộp đủ số tiền sử dụng đất và tiền thuê đất còn lại vào Ngân sách nhà nước qua tài khoản của Kho bạc nhà nước Đà Nẵng (chậm so với thời hạn yêu cầu của Cục Thuế là 52 ngày).
Quá trình xử lý vụ việc
Với tinh thần hỗ trợ doanh nghiệp theo Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 16-5-2016 của Chính phủ, trong quá trình giải quyết vụ việc, UBND TP Đà Nẵng tổ chức nhiều cuộc họp để thảo luận cũng như báo cáo xin ý kiến Bộ Tài chính, Thường trực HĐND thành phố, Thường trực Thành ủy.
Cũng trong thời gian này, Đoàn Kiểm toán nhà nước thuộc Kiểm toán nhà nước khu vực III đã tiến hành kiểm toán ngân sách địa phương năm 2017 của thành phố Đà Nẵngvà đã có ý kiến về vụ việc này. Đến ngày 04-9-2018, Tổng Kiểm toán nhà nước đã ban hành văn bản số 425/KTNN-TH về việc gửi Báo cáo kiểm toán cho HĐND, UBND thành phố Đà Nẵng.
Theo đó, Kiểm toán nhà nước cho rằng: “Công ty đã trúng đấu giá khu đất ký hiệu A20, diện tích 11.487m² với giá 56,8 triệu đồng/m² tương ứng với số tiền 652,461,6 triệu đồng. Công ty chậm nộp 326.230,8 triệu đồng tiền sử dụng đất, thuê đất qua đấu giá 52 ngày so với thông báo của cơ quan Thuế nhưng thành phố chưa hủy kết quả đấu giá và thu hồi tiền đặt cọc nộp ngân sách thành phố theo Quyết định số 1228/QĐ-UBND, Quyết định số 01/2015/QĐ-UBND ngày 15-1-2015 của UBND TP Đà Nẵng sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế bán đấu giá quyền sử dụng đất để giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất trên địa bàn thành phố Đà Nẵng ban hành kèm theo Quyết định số 25/2014/QĐ-UBND ngày 18-8-2014 của UBND TP Đà Nẵng và tại Điểm d, Khoản 5, Điều 68 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều, khoản của Luật Đất đai”.
Theo Phụ biểu số 03/BCKT-TNĐ, Kiểm toán nhà nước kết luận rằng: Công ty TNHH MTV VIPICO trúng đấu giá khu đất ký hiệu A20, diện tích 11.487m² với giá 56,8 triệu đồng/m² tương ứng với số tiền hơn 652 tỷ đồng. Tuy nhiên, Công ty nộp chậm tiền sử đụng đất và tiền thuê đất theo thông báo cơ quan thuế là 52 ngày, số tiền hơn 326 tỷ đồng (tiền sử dụng đất là hơn 217 tỷ đồng, tiền thuê đất là hơn 108 tỷ đồng) nên trường hợp này phải hủy kết quả đấu giá và thu hồi tiền đặt cọc nộp ngân sách thành phố theo quy định tại Quyết định số 1228/QĐ-UBND ngày 7-3-2016 về phê duyệt phương án đấu giá; quy định tại điểm d, khoản 5 Điều 68 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15-5-2014 của Chính phủ và Quy chế bán đấu giá quyền sử dụng đất ban hành tại Quyết định số 01/2015/QĐ-UBND ngày 15-1-2015 của UBND TP Đà Nẵng.
Nếu theo quy định tại khoản 1, Điều 72 Luật Đấu giá tài sản số 01/2016/ QH14 “Theo thỏa thuận giữa người có tài sản đấu giá, tổ chức đấu giá tài sản và người trúng đấu giá về việc hủy kết quả đấu giá tài sản hoặc giữa người có tài sản đấu giá và người trúng đấu giá về việc hủy giao kết hợp đồng mua bán tài sản đấu giá, hủy bỏ hợp đồng mua bán tài sản đấu giá, trừ trường hợp gây thiệt hại hoặc làm ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức” thì phương án đấu giá đối với Khu đất nêu trên được UBND thành phố phê duyệt tại Quyết định 1228/QĐ-UBND; Hợp đồng đấu giá QSDĐ số 40/2017/HĐ-BĐG quy định: “Tổ chức, cá nhân trúng đấu giá QSDĐ có trách nhiệm nộp tiền đúng thời hạn ghi trên thông báo của cơ quan Thuế. Quá thời hạn thông báo của cơ quan thuế (kể cả đợt nộp đầu tiên trong vòng 30 ngày kể từ ngày có thông báo của cơ quan thuế) tổ chức, cá nhân trúng đấu giá không nộp đủ tiền sử dụng đất theo quy định này thì hủy kết quả đấu giá và thu hồi tiền đặt cọc nộp ngân sách thành phố”.
Quy định này đã được niêm yết thông báo công khai cho người dân tham gia đấu giá biết (tại Điều 7 Hợp đồng đấu giá nêu trên quy định: Bên A yêu cầu Bên B niêm yết, thông báo bán đấu giá tài sản đúng quy định và thông tin đầy đủ về tài sản bán đấu giá theo hợp đồng). Do đó, đây là thỏa thuận giữa người có tài sản đấu giá, tổ chức đấu giá tài sản và người trúng đấu giá về việc hủy kết quả đấu giá tài sản.
“Vì vậy theo quy định tại Khoản 1, Điều 72 Luật Đấu giá tài sản năm 2016 thì thời hạn thanh toán của người trúng đấu giá trong trường hợp đấu giá thành công đã được quy định tại Phương án đấu giá và Hợp đồng đấu giá quyền sử dụng đất. Do đó, người trúng đấu giá không nộp tiền sử dụng đất theo thỏa thuận thì thuộc trường hợp hủy kết quả đấu giá và thu tiền đặt cọc nộp vào ngân sách thành phố”.
Ngày 5-10-2018, UBND thành phố tổ chức cuộc họp với các sở, ban, ngành có liên quan về việc chậm nộp tiền trúng đấu giá quyền sử dụng đất của công ty theo phản ánh của Cục Quản lý Xử lý vi phạm hành chính và Theo dõi thi hành pháp luật - Bộ Tư pháp tại Công văn số 532/QLXLVPHC&TDTHPL-THPL ngày 4-10-2018 về việc theo dõi thi hành pháp luật. Tại cuộc họp này, sau khi thảo luận, trên cơ sở kết luận của Kiểm toán nhà nước, lãnh đạo UBND thành phố và đại diện các sở, ban, ngành đã thống nhất hủy kết quả đấu giá và thu tiền đặt cọc nộp vào NSNN đối với lô đất nêu trên và trả lại tiền sử dụng đất cùng tiền thuê đất đã nộp vào ngân sách nhà nước cho công ty.
Ngoài ra, tương tự trường hợp này có 7 trường hợp khác đã trúng đấu giá QSDĐ tại các phiên đấu giá do thành phố tổ chức nhưng chậm nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất theo thông báo của cơ quan Thuế.
Tại cuộc họp ngày 5-10-2018, UBND thành phố cũng đã thống nhất hủy kết quả đấu giá đối với 7 trường hợp này. Liên quan đến vụ việc này, UBND thành phố đã ban hành Công văn số 7899/UBND-STP ngày 15-10-2018 về việc theo dõi thi hành pháp luật báo cáo Bộ Tư pháp (phúc đáp Công văn số 532/QLXLVPHC&TDTHPL-THPL).
Sau thời gian thành phố tổ chức đấu giá lô đất nêu trên, giá thị trường về đất đai tại khu vực này biến động tăng rất cao ảnh hưởng đến việc xử lý kết quả đấu giá quyền sử dụng đất, gây thiệt hại cho ngân sách thành phố.
Ngày 24-10-2018, UBND thành phố nhận được Công văn số 10269/VPCP-ĐMDN ngày 23-10-2018 của Văn phòng Chính phủ về kiến nghị của ông Trần Chí Nghĩa - Công ty TNHH MTV VIPICO và ngày 26-10-2018, UBND thành phố nhận được Công văn số 73/CV-UBTP của Công ty TNHH MTV VIPICO về việc đề nghị hỗ trợ doanh nghiệp, theo đó Công ty đề nghị UBND thành phố tạm thời chưa ban hành quyết định hủy kết quả đấu giá để chờ báo cáo xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ xem xét giải quyết trường hợp của công ty.
Ngoài ra, doanh nghiệp đã tham gia đấu giá quyền sử dụng đất đối với Khu đất A20 mặt tiền đường Võ Văn Kiệt, phường An Hải Tây, quận Sơn Trà và được UBND thành phố công nhận kết quả trúng đấu giá tại Quyết định số 4105/QĐ-UBND là Công ty Cổ phần VIPICO, không phải Công ty TNHH MTV VIPICO.
