Chiều 20-5, tiếp tục phiên xét xử sơ thẩm vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” và “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM), đại diện Viện Kiểm sát nhân dân TP Hà Nội (VKS) đã nêu quan điểm giải quyết vụ án, đề nghị các mức án với từng bị cáo.
Theo đó, VKS đề nghị phạt bị cáo Trần Ngọc Hà (cựu Chủ tịch HĐTV VEAM) 15-16 năm tù; Lâm Chí Quang (cựu Tổng Giám đốc VEAM) bị đề nghị 10-11 năm tù; Vũ Từ Công (cựu Kế toán trưởng VEAM) bị đề nghị 8-9 năm tù; Đào Quốc Việt (cựu Giám đốc Vetranco - công ty con của VEAM) bị đề nghị 13-14 năm tù cùng về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.
Bị cáo Trần Ngọc Hà. Ảnh: ĐỖ TRUNG Cùng tội trên, các bị cáo còn lại bị đề nghị từ 18 năm tù đến 24 tháng tù cho hưởng án treo.
Riêng bị cáo Nguyễn Văn Khôi (cựu Trưởng ban kiểm soát, thành viên HĐTV VEAM) bị đề nghị 20-30 tháng tù, nhưng cho hưởng án treo về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. VKS đề nghị cấp sơ thẩm tuyên các bị cáo liên đới bồi thường số tiền thiệt hại trong vụ án, được xác định hơn 380 tỷ đồng.
VKS cho rằng, các bị cáo được giao chức trách quan trọng, quản lý tài sản lớn của Nhà nước, đều có trình độ và trách nhiệm cao, hoàn toàn ý thức được hành vi của mình, dù vậy vẫn thiếu trách nhiệm, để xảy ra sai phạm.
Hành vi của các bị cáo gây thất thoát nghiêm trọng tài sản của Nhà nước, gây tác hại nặng nề với kinh tế và tiến trình phát triển chung của đất nước, ảnh hưởng tới quyền lợi người lao động và các cổ đông.
Trong vụ án, bị cáo Trần Ngọc Hà có vai trò chính, thực hiện hành vi phạm tội nhiều lần. Cơ quan công tố cho rằng, bị cáo Hà trực tiếp gây ra thiệt hại hơn 130 tỷ đồng. Tuy nhiên tại tòa, bị cáo chưa thành khẩn khai nhận hành vi phạm tội nên cần áp dụng mức hình phạt nghiêm khắc.
Các bị cáo tại phiên tòa. Ảnh: ĐỖ TRUNG Theo cáo trạng, VEAM có đại diện chủ sở hữu là Bộ Công thương (trong đó vốn Nhà nước hơn 88%). Công ty cổ phần Vận tải và Thương mại VEAM - Vetranco là công ty con của VEAM. Trong thời gian từ năm 2011 đến 2013, Vũ Từ Công, Kế toán trưởng VEAM đã tham mưu, đề xuất, soạn thảo văn bản trình Lâm Chí Quang, Tổng Giám đốc VEAM ký 5 chứng thư bảo lãnh thanh toán ngân hàng cho Vetranco vay tổng số 193 tỷ đồng.
Từ đó, Vetranco đã vay tiền tại các ngân hàng để kinh doanh với Công ty cổ phần Đầu tư Minh Quang, Công ty cổ phần Thép Minh Quang, Công ty cổ phần đầu tư Tương Lai, Công ty TNHH đầu tư thương mại và xuất nhập khẩu Hải Đăng.
Tuy nhiên, hiện các công ty này đã dừng hoạt động, không còn tài sản gì, không có khả năng trả nợ cho Vetranco.
Cáo trạng cũng cho thấy, vì Vetranco không có nguồn tiền trả nợ ngân hàng nên VEAM đã bị các ngân hàng cưỡng thu hoặc phải trả nợ thay Vetranco tổng số tiền gần 76 tỷ đồng. Bên cạnh đó, khi sử dụng nguồn tiền vay ngân hàng do VEAM bảo lãnh, Đào Quốc Việt, Giám đốc Vetranco đã cho Trần Quang Tiến, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần đầu tư Tập đoàn Đại Nam vay để hưởng lãi theo lãi suất cho vay của ngân hàng cộng với chênh lệch từ 0,8-1,25% giá trị tiền vay. Để che giấu, Việt và Tiến thỏa thuận hợp thức bằng cách lập các hợp đồng mua bán hàng hóa khống.
Đại diện VKS nêu quan điểm giải quyết vụ án và đề nghị các mức án đối với các bị cáo. Ảnh: ĐỖ TRUNG Tại phần thẩm vấn, bị cáo Trần Ngọc Hà từng khai, VEAM cổ phần hóa từ năm 2017, vốn Nhà nước nắm giữ 88,47% do Bộ Công thương đại diện. Ở doanh nghiệp có 2 hoạt động chính là đầu tư và sản xuất kinh doanh. Đối với hoạt động đầu tư, thẩm quyền thuộc về HĐTV. Pháp luật đã tách bạch thẩm quyền của HĐTV và tổng giám đốc.
Liên quan đến việc bảo lãnh trái luật cho Vetranco gây thiệt hại hơn 75 tỷ đồng, bị cáo Trần Ngọc Hà cho rằng, việc bảo lãnh thuộc thẩm quyền của tổng giám đốc và không cần báo cáo HĐTV. Bản thân HĐTV không biết việc này. “Cho đến ngày 11-9-2013, lần đầu tiên tôi được nghe về việc bảo lãnh và lập tức yêu cầu báo cáo. Ngày 17-9, tôi làm văn bản yêu cầu ngăn chặn ngay các phát sinh… Tôi cũng báo cáo là tôi không đủ điều kiện để biết việc này vì nghiệp vụ này không phát sinh trên báo cáo tài chính. Người được phân công theo dõi cũng không biết vì không ai báo cáo. Sát sườn nhất như HĐQT của Vetranco cũng không biết. Cáo trạng nói tôi buộc phải biết là không phù hợp vì đây là thẩm quyền của tổng giám đốc”, bị cáo Trần Ngọc Hà khẳng định.
Khai trước tòa, bị cáo Trần Ngọc Hà còn cho rằng, chỉ nhận trách nhiệm hành chính. Bị cáo Trần Ngọc Hà cũng phủ nhận cáo buộc về đầu tư sản xuất 2 sản phẩm là máy kéo bốn bánh hạng trung và xe ô tô tay lái bên phải không đúng quy định, gây thiệt hại cho Nhà nước 66 tỷ đồng. Bị cáo khẳng định đã thực hiện đúng và không có sai phạm.
