Chiến tranh đã đi qua nhưng những vết thương của chiến tranh vẫn còn đó. Hơn ai hết, những cựu chiến binh hiểu rõ nỗi đau mất mát của các thân nhân liệt sĩ. Nhiều người đã ngày đêm không ngừng thu thập tư liệu, thông tin, giúp các gia đình tìm kiếm hài cốt liệt sĩ về với người thân, quê hương.
Ông Trương Quý tham gia chiến đấu tại chiến trường Campuchia từ năm 1983, phụ trách thông tin tại Tiểu đoàn 14, Sư đoàn 307 (Quân khu 5). Năm 1985, trong lúc đang làm việc thì bị địch bắn pháo khiến ông và nhiều đồng đội bị thương. Sau chữa trị, ông ở lại chiến trường đến năm 1987 thì xuất ngũ về quê, tham gia công tác tại địa phương.
Từ năm 2017 đến 2022, ông Quý nhận chức vụ Chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã Hành Dũng, gắn bó sâu sắc với công tác thương binh, liệt sĩ, đền ơn đáp nghĩa.
Ông chia sẻ: “Từng tham gia chiến đấu, tôi đã chứng kiến đồng đội ngã xuống. Khi đã trở về quê nhà, nhiều đêm hình ảnh cứ hiện lên trong đầu. Câu hỏi đồng đội tôi còn ở nơi nào đó trong rừng núi hoang vu hay còn bên đất nước bạn chưa về… cứ miên man trong tâm trí. Tôi xác định trách nhiệm của cựu chiến binh trong công tác hỗ trợ và giúp đỡ thân nhân sớm quy tập hài cốt liệt sĩ về với đất mẹ quê hương”.
Từ năm 2013 đến nay, ông Quý cùng một số cựu chiến binh khác của Trung đoàn 812, Sư đoàn 309 lặn lội vào các nghĩa trang liệt sĩ ở nhiều tỉnh, thành phía Nam, Tây Nam bộ, chiến trường Campuchia để tìm hiểu thông tin về các đồng đội tại địa phương Quảng Ngãi đã hy sinh, tổ chức tìm kiếm, cất bốc, quy tập các liệt sĩ theo mong muốn của gia đình liệt sĩ.
Ông Quý cho biết: “Nhiều gia đình có nguyện vọng đưa phần mộ về với quê nhà nhưng không có điều kiện thì tôi và các đồng đội tổ chức cất bốc, quy tập để các liệt sĩ được trở về với quê hương như nguyện vọng”.
Ông Quý cho biết: “Có liệt sĩ Võ Quang Văn (1953-1980), nhập ngũ 1979, tham gia chiến trường Campuchia, sau khi mất được an táng ở Campuchia. Tôi liên hệ với các đồng đội thì các đồng đội báo tin liệt sĩ Văn có mộ được quy tập về nghĩa trang thuộc tỉnh Bình Dương. Sau nhiều lần cùng gia đình vào thăm mộ, gia đình có nguyện vọng muốn đưa về quê nhà, tôi và các đồng đội đã thực hiện cất bốc, quy tập về nghĩa trang quê nhà ở xã Hành Dũng”.
Bà Phạm Thị Thiện (68 tuổi, xã Hành Dũng), vợ liệt sĩ Võ Quang Văn, cho biết: “Vợ chồng tôi cưới nhau năm 1977, vừa có 1 bé trai 8 tháng tuổi thì chồng nhập ngũ. Như bao người vợ, tôi trông ngóng chồng trở về nhưng rồi tôi nhận được tin báo tử. Tôi nhiều lần tìm kiếm thông tin và sau nhờ có ông Quý, tôi vào thăm mộ tại tỉnh Bình Dương. Phải hàng chục năm sau khi ngày mất, chồng tôi mới được trở về quê nhà”.
Bà Nguyễn Thị Học (94 tuổi, xã Hành Dũng) có con là liệt sĩ Nguyễn Dũng cũng nhập ngũ năm 1979, hy sinh 1980, được an táng tại nghĩa trang tỉnh Bình Dương. Ông Quý tham gia hỗ trợ phần mộ liệt sĩ được trở về quê nhà.
Trong suốt hơn 10 năm qua, ông Quý và các đồng đội tìm kiếm, quy tập 8 hài cốt liệt sĩ, đưa về an táng tại nghĩa trang quê nhà như: liệt sĩ Nguyễn Danh Toang về quê hương tỉnh Bắc Ninh, liệt sĩ Lê Ngọc Hiệp về nghĩa trang Phổ Minh (thị xã Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi), liệt sĩ Nguyễn Thanh Nuôi về nghĩa trang xã Tịnh Khê (TP Quảng Ngãi), liệt sĩ Nguyễn An về nghĩa trang Hành Nhân (huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi), các liệt sĩ Nguyễn Dũng, Nguyễn Cung, Võ Quang Văn, Nguyễn Đình Long về tại nghĩa trang xã Hành Dũng (huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi).
Ông Quý cho biết: “Xã Hành Dũng có trường hợp một liệt sĩ chưa xác định được tên, hy sinh trước năm 1975, do tôi cùng các đồng chí cựu chiến binh phối hợp Ban Chỉ huy Quân sự huyện, xã lên cất bốc đem về an táng tại nghĩa trang xã nhà. Khu vực phát hiện liệt sĩ tại đỉnh núi Hông Lân, nơi từng là bệnh viện dã chiến của Quân khu V. Tôi đã đăng thông tin tìm người thân liệt sĩ hoặc các đồng đội từng làm việc tại núi Hông Lân để hỏi thăm nhưng đến nay vẫn không có thông tin”.
Sau hết nhiệm kỳ Chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã Hành Dũng, ông Quý về làm Bí thư Chi bộ thôn An Sơn (xã Hành Dũng). Ông Quý cho biết: “Đối với tôi, ngày nào còn sức khỏe, thân nhân gia đình liệt sĩ có nguyện vọng quy tập về đất quê thì hành trình đi tìm đồng đội của tôi còn tiếp tục”.
Ông Quý nhận bằng khen của Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam trong phối hợp, tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ và phong trào cựu chiến binh đi tìm đồng đội.
Ông Trần Văn Thiện, Chủ tịch UBND xã Hành Dũng, chia sẻ: “Ông Quý là một cựu chiến binh có tinh thần trách nhiệm cao trong phong trào "Cựu chiến binh gương mẫu" ở địa phương. Nhiều lần tham gia phối hợp, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ về với quê hương, gia đình. Địa phương cũng phối hợp các đơn vị tổ chức nghi lễ quy tập trang nghiêm, bày tỏ lòng biết ơn các bậc anh hùng liệt sĩ, người có công với cách mạng trong cuộc đấu tranh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, tiếp nối truyền thống đền ơn đáp nghĩa.
