Đằng sau những đêm không ngủ, người trẻ bắt đầu ngày mới như thế nào, học tập, làm việc và cả sức khỏe ra sao khi những đêm trắng không chỉ là để học bài, làm việc mà còn cả rượu bia, hút thuốc, sống ảo...

1. Đồng hồ chỉ 0 giờ, hàng loạt quán cà phê xuyên đêm cũng bắt đầu vào ca ba và chúng tôi không khỏi ngạc nhiên bởi sự náo nhiệt từ trong quán ra đến vỉa hè. Trên đường Pasteur (quận 1), từ ngã tư giao nhau với đường Lý Tự Trọng đến đường Hàn Thuyên, có hàng loạt quán cà phê xuyên đêm dạng này. 0 giờ 30 phút, tại 3 quán cà phê sát nhau là The Coffee Factory, Đen Đá và Thức, người vào ra tấp nập với các dãy xe dựng chật kín. Phía trước cửa ra vào các quán hầu như không còn chỗ trống. Ngay ở phía trước quán cà phê Đen Đá, 3-4 thanh niên ngồi trên ghế nhựa vừa hút shisha vừa trò chuyện rôm rả. Rẽ vào Thức Coffee bên cạnh, len lỏi vào tận bên trong, sau một hồi lựa chọn thức uống tại quầy phục vụ để đợi khách vơi đi, chúng tôi mới tìm được chỗ ngồi. Ở đây có khá nhiều nhóm bạn đi chung, có bạn đăm chiêu dán mắt vào điện thoại, iPad…

Đúng với slogan “Xin vui lòng không ngủ ở Thức Coffee”, hệ thống quán cà phê đầu tiên trong phong trào cà phê 24/24 giờ này là nơi trắng đêm quen thuộc của nhiều bạn trẻ. Lục tục kéo đến quán lúc sau 1 giờ, nhóm bạn của Ngọc Anh gồm 5-6 bạn sinh viên, vừa kiếm được chỗ ngồi là mỗi người một điện thoại, dán mắt vào thế giới riêng. “Mới tổ chức sinh nhật cho một thành viên trong nhóm ở nhà hàng gần đây xong, chúng tôi ghé Thức ở lại tới sáng luôn. Đi chơi về trễ, chúng tôi thường ghé mấy quán cà phê xuyên đêm như vậy, vừa có không gian trò chuyện với bạn bè mà cũng đỡ tốn tiền khách sạn, nhà nghỉ…”, Ngọc Anh nói. 

Gần 3 giờ sáng, chúng tôi có mặt tại quán Cà phê vợt chú Ba ở hẻm 330 Phan Đình Phùng, quận Phú Nhuận. Dù rất khuya nhưng vẫn có đến hàng chục bạn trẻ ngồi uống nước trên những chiếc ghế nhựa “dã chiến” men theo vỉa hè. Gần cả chục tốp bạn vừa trò chuyện rì rầm với đủ thứ đề tài. Xe máy dựng đầy vỉa hè. 

Qua các khu phố Tây Phạm Ngũ Lão; vòng xoay Hồ Con Rùa… và hàng loạt quán cà phê, mới thấy rõ đời sống muôn mặt về đêm của giới trẻ. “Cà phê sau 0 giờ là mô hình kinh doanh hút giới trẻ nhưng cũng không tránh khỏi một số điều phức tạp. Có nhiều nhóm bạn tự ý tổ chức chơi bài, hút thuốc. Thậm chí, có những khách từ quán nhậu, bar… say xỉn sẵn đến đây đòi qua đêm, rồi quậy tưng bừng… Chúng tôi phải xử lý nhiều trường hợp rất mệt mỏi”, Hân - nhân viên một quán cà phê 24/24 giờ cho biết.

2. Căn phòng vỏn vẹn 6m2 được ngăn bằng thạch cao, bố trí một chiếc máy chiếu cỡ nhỏ, một chiếc ghế đôi, ánh đèn mờ ảo, trên tường treo poster hình ảnh các nhân vật gợi cảm trong các bộ phim… là không gian trong những quán cà phê chiếu phim, rạp chiếu phim mini dành cho hai người được giới trẻ thích thú.

0 giờ 30 phút, chúng tôi tìm đến rạp chiếu phim mini T.C trên đường Quang Trung (quận Gò Vấp), nhân viên báo cả 12 phòng đều kín và nói chúng tôi chờ khoảng 30 phút sẽ có khách trả phòng. Cùng chờ với chúng tôi còn có 2 cặp khác ở độ tuổi ngoài đôi mươi. N.T.T. (sinh viên năm 2 Trường Đại học Văn Hiến) cho biết: “Cứ 2-3 tuần, em và bạn gái đi xem phim ở rạp mini một lần, giá ở đây cũng như rạp chiếu phim trong trung tâm thương mại nhưng có không gian riêng. Tụi em biết đến kiểu rạp này vì ham chơi, đi chơi quá giờ “giới nghiêm” của chủ nhà trọ nên ghé vào đây xem phim để chờ tới sáng. Em thấy mô hình này cũng hay nên sau này thỉnh thoảng tụi em lại tới xem phim, vừa có không gian dành cho nhau mà bạn gái em cũng đỡ ngại vì đây không phải nhà nghỉ”. 

Khoảng năm 2014, mô hình cà phê chiếu phim, rạp chiếu phim mini nở rộ, chuyên phục vụ giới trẻ TPHCM. Các địa chỉ rạp chiếu phim mini được giới trẻ kháo nhau chủ yếu về sự riêng tư, còn chất lượng hình ảnh hay nội dung phim thì hiếm thấy bạn nào đề cập đến. Để thu hút giới trẻ, từ mô hình rạp chiếu phim sân thượng ban đầu đã được biến tướng thành các phòng chiếu phim riêng, có cửa bấm khóa trong, không khác gì phòng trọ. Với những lời quảng cáo như “Không gian đáng yêu, lãng mạn, cho bạn thăng hoa cảm xúc”, các rạp này luôn có khách trẻ dập dìu ra vào. 

Các rạp chiếu phim này thường nằm trong các con hẻm trên đường Tạ Quang Bửu (quận 8);  3 Tháng 2, Thành Thái, Sư Vạn Hạnh (quận 10); Quang Trung (quận Gò Vấp)… Khách hàng vào ban ngày chủ yếu là lứa tuổi học sinh cấp 3 còn về khuya thì là điểm đến của sinh viên đại học. Với giá vé trung bình là 50.000 đồng/giờ cho ngày thường và 70.000 đồng/giờ cho ngày cuối tuần (tăng 20.000 đồng cho giờ tiếp theo), tương đương với vé xem phim ngoài rạp lớn nhưng có không gian riêng tư, đặc biệt là không quy định giờ đóng cửa nên là điểm đáp của nhiều bạn trẻ khi có nhu cầu đi chơi overnight (qua đêm).

3. “Nhậu sớm là người có gia đình, còn nhậu khuya là giới trẻ”, chị Thanh Thảo (quận Gò Vấp) nhận xét như vậy về thời gian biểu của giới trẻ hiện nay. Quả thật, sau 23 giờ đêm, các hàng quán từ quán bar, pub, đến các quán nhậu vỉa hè đều là những gương mặt tuổi ngoài đôi mươi. Eric Cromie, một nghiên cứu sinh người Mỹ đang nghiên cứu về ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam tại TPHCM, chia sẻ, cậu từng khá bất ngờ về hình ảnh sinh viên nằm ngủ hàng loạt trên giảng đường, trong giờ học.

 Sau thời gian dài tìm hiểu, Eric nhận ra rằng, nguyên nhân khiến sinh viên ngủ phần lớn không phải do các thầy cô giảng dạy theo kiểu “tiến sĩ gây mê” mà do chế độ sinh hoạt của các bạn trẻ. Dù giờ học bắt đầu sớm, nhưng sinh viên Việt lại có thói quen giải trí khuya, ngủ không đủ giấc dẫn đến việc ngủ gật ngay trong giờ học hoặc có bạn cúp học ở nhà để ngủ cho đã. 

Chúng tôi làm một cuộc phỏng vấn nhỏ với các bạn lứa tuổi 20 - 28, phần lớn các bạn trẻ hiện là sinh viên hoặc mới ra trường đi làm đều khẳng định, các bạn có thói quen đi chơi sau 22 giờ hôm trước và trở về nhà sau 1-2 giờ sáng hôm sau. Các bạn còn cho rằng, đất nước đã là hội nhập thế giới, vậy tại sao giới trẻ nước ngoài, đặc biệt là các nước phát triển chơi overnight được còn giới trẻ Việt lại không thể? 

            Phía sau những đêm trắng

Thú vui giải trí cà phê, nhậu nhẹt… sau 0 giờ đã trở thành trào lưu quen thuộc của một bộ phận giới trẻ. Họ có thể “ngồi đồng” từ đêm cho đến sáng, bất chấp hậu quả, ảnh hưởng công việc, sức khỏe. Chúng tôi đã ghi lại  một số ý kiến xung quanh vấn đề này.

Bác sĩ Đỗ Thái Phương Ngọc, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương: Thức đêm rất nguy hiểm

Giấc ngủ là quãng thời gian nghỉ ngơi và tái tạo vô cùng quan trọng của cơ thể, nhất là khoảng thời gian từ 12 giờ đêm đến 4 giờ sáng; nếu thường xuyên không ngủ đủ 6 - 8 giờ/ngày, chắc chắn sẽ dẫn đến những rối loạn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và công việc, học tập. Trong giấc ngủ, não bộ sẽ được nghỉ ngơi, khi thức đêm nghĩa là não bộ vẫn phải tiếp tục ghi nhớ những thông tin mới và không có thời gian nghỉ, điều này kéo dài sẽ dẫn đến việc suy giảm trí nhớ, kém tập trung, kèm theo triệu chứng đau đầu vào ngày hôm sau, điều này làm giảm hiệu quả của các công việc trí óc như học tập, công việc văn phòng… 

Hơn nữa, khi ngủ cơ thể sẽ tiết ra các hormone cần thiết để duy trì khả năng miễn dịch. Các nghiên cứu cho thấy, thức đêm sẽ dẫn đến việc thiếu hụt các hormone này và cơ thể sẽ yếu đi trước các tác nhân gây bệnh, do đó người thức đêm thường xuyên dễ mắc các bệnh dị ứng, cảm cúm, sức khỏe suy giảm. Thức đêm còn ảnh hưởng nhiều tới hệ tiêu hóa, đến sự lão hóa da, đến thị lực…

Chị Trần Bích Điệp, phụ huynh, quận 9: Hình thành thói quen chơi đêm, ngủ ngày 

Là người có con trong độ tuổi thành niên, tôi cũng theo sát các con và tìm hiểu về thú vui của giới trẻ hiện nay. Theo tôi thấy, giới trẻ là người ngoại tỉnh, học tập và làm việc ở TP, do sống xa gia đình nên các cháu khá thoải mái với thời gian biểu của mình. Tuổi trẻ sẽ có những suy nghĩ thiếu chín chắn, nhiều cháu cho rằng, phải chơi hết mình thì mới “có tâm” với bạn bè nên cuộc vui cứ kéo dài đến quá nửa đêm. Từ đó hình thành thói quen đi chơi đêm và ngủ ngày - hiện tượng khá phổ biến ở giới trẻ hiện nay. 

Theo tôi, học tập đi kèm với vui chơi giải trí là cần thiết, nhưng phải biết chơi thế nào cho phù hợp, không ảnh hưởng đến các hoạt động khác và đảm bảo việc học tập, sinh hoạt lành mạnh.

Anh Jim Cera (24 tuổi, người Canada): Cần quản lý thời gian biểu của mình

Không chỉ giới trẻ Việt mới chơi đêm mà giới trẻ các nước trên thế giới, đặc biệt là các nước phương Tây cũng thường xuyên đi chơi đêm. Tuy nhiên, phải tùy thuộc vào cách sống và văn hóa của từng nước để phân bổ thời gian biểu cho hợp lý.  

Chúng tôi được học cách quản lý thời gian của mình từ nhỏ, được đăng ký lớp học, giờ học, giờ làm việc theo thời gian biểu của mình, nên việc đi chơi khuya cũng không ảnh hưởng nhiều đến công việc và học tập.  Còn ở Việt Nam, mọi hoạt động học tập và làm việc đều diễn ra trước 7 giờ 30 và theo một khuôn khổ nhất định, các bạn không thể tự điều chỉnh các hoạt động học tập và công việc theo thời gian biểu của mình thì buộc phải điều chỉnh thời gian biểu theo hoạt động chung.

Nguyễn Hải Yến, sinh viên Đại học Ngân hàng TPHCM: Thức đêm để được chia sẻ!

Hầu hết quán cà phê xuyên đêm đều được thiết kế rất ấm cúng, dễ thương, gần gũi… mà thức uống cũng không phải là quá đắt, rất hợp với sinh viên chúng tôi. Mỗi lần đi chơi hoặc có việc về khuya, đường chạy về phòng trọ nguy hiểm, tôi vẫn chọn ghé quán cà phê 24/24 giờ để ở lại. Bây giờ có những quán này, sinh viên đỡ tốn tiền rất nhiều. 

Nói thật, nếu lỡ đi chơi khuya quá, tôi chẳng muốn về phòng trọ chút nào, vừa nóng nực, bức bí, wifi lại chậm như rùa. Chỉ cần xách laptop ra quán cà phê, vừa có wifi, máy lạnh, vừa có không khí làm bài, lại tiện trao đổi cùng mấy đứa bạn. Bầu không khí về đêm của những quán cà phê giúp tìm được sự giải tỏa, đồng cảm và cảm thấy được chia sẻ nhiều hơn.

Anh Hoàng Văn Tâm, nhân viên thiết kế, ngụ quận Thủ Đức: Vui nhưng cần tiết chế

Theo tôi nghĩ, “ngồi đồng” ở các quán cà phê 24/24 giờ hay các quán nhậu là tự do cá nhân. Hồi sinh viên, tôi ít đi cà phê đêm, nhưng khi đi làm, tôi đến đây thường xuyên. Ở cà phê xuyên đêm, wifi khá tốt, có những quán rất yên tĩnh mà khi cần hoàn thành công việc hoặc tìm cảm hứng, tôi thường tìm đến. Hơn nữa, thức khuya uống cà phê, tâm sự với bạn bè ở không gian cà phê xuyên đêm cũng là một cách giải trí thú vị. Tôi đi riết thành quen. Lâu lâu “bỗng dưng muốn thức” lại í ới anh em ra quán… 

Tuy nhiên, một số quán tôi ngồi thỉnh thoảng vẫn đón những nhóm khách tụ tập hút hít, cờ bạc…, không ít bạn văng tục rất phản cảm. Cũng phải nói thêm rằng, việc chúng ta dành thời gian cho thức đêm dạng này nên có những mức độ vừa phải, để đảm bảo sức khỏe cho ngày đi làm hôm sau.