Hệ lụy từ dự án lấn biển ở Quảng Ninh
>> Dân ở không được, đi chẳng xong
Dự án khu dân cư lấn biển Quảng Hồng ở phường Cẩm Sơn, TP Cẩm Phả, Quảng Ninh sau hơn 20 năm triển khai cho tới nay vẫn trong tình trạng dang dở khiến người dân ở khu dân cư này sống khổ sở và đầy bức xúc. Trong đó, nguyên nhân chính không chỉ từ những vi phạm của chủ đầu tư trong quá trình triển khai dự án mà còn có những việc làm thiếu trách nhiệm của chính quyền và cơ quan chức năng ở địa phương.
Lấy đất không đền bù
Khi tìm hiểu thực tế về dự án Khu dân cư Quảng Hồng, phóng viên Báo SGGP còn nhận được nhiều phản ánh của người dân nơi đây về những sai phạm trong quá trình thực dự án trên. Trong đó, đáng chú ý là phản ánh của bà Ngô Thị Vân (ở số 42, ngõ 145, phố Quan Nhân, phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, TP Hà Nội) về việc bà bị Công ty TNHH Xây dựng Quảng Hồng (Công ty Quảng Hồng) và chính quyền TP Cẩm Phả lấy đất của gia đình bà phục vụ cho việc xây dựng dự án trên, nhưng tới nay vẫn chưa đền bù. Theo bà Vân, từ năm 1990, gia đình bà mua 450m² đất của tổ hợp Tân Sơn ở phường Cẩm Sơn, TP Cẩm Phả. Đất có nguồn gốc quai đê lấn biển. Sau đó, gia đình bán đi một phần và còn lại 101m². Năm 1992, trên mảnh đất này, vợ chồng bà xây căn nhà diện tích 35m², công trình phụ và xây móng tường bằng đá hộc xung quanh thửa đất để làm trạm nghiền đá và nung vôi. Vợ chồng bà Vân sinh sống, sử dụng ổn định trên mảnh đất đó đến năm 2005 rồi chuyển công việc về Hà Nội. Vào thời điểm đó, bà Phan Thị Quảng, đại diện Công ty Quảng Hồng có đến gặp và đề nghị vợ chồng bà Vân ký một biên bản thỏa thuận với nội dung: Gia đình bà Vân giao lại thửa đất 101m² cho Công ty Quảng Hồng quản lý, xây dựng cơ sở hạ tầng, làm đường vào dự án và nhận 50 triệu đồng (ngoài tiền đền bù). Sau 2 năm (tháng 3-2005 đến tháng 3-2007), Công ty Quảng Hồng phải đền bù, bồi thường giải phóng mặt thửa đất trên theo quyết định của UBND tỉnh Quảng Ninh. Trong trường hợp, công ty không đền bù, giải phóng mặt bằng thì thỏa thuận trên sẽ hết hiệu lực, đất vẫn thuộc quyền sử dụng của gia đình bà Vân. Cuối năm 2005, Công ty Quảng Hồng đã lấy đất và nhà của bà Vân san phẳng để phục vụ cho việc xây dựng dự án khu dân cư Quảng Hồng nhưng tới nay vẫn không đền bù đồng nào cho gia đình bà Vân.
Sau khi bị mất nhà, đất và bất bình trước việc làm trái pháp luật của doanh nghiệp và chính quyền địa phương; hơn 20 năm qua, bà Vân và gia đình đã khiếu nại tới nhiều cơ quan có thẩm quyền, từ phường Cẩm Sơn, đến TP Cẩm Phả, rồi tỉnh Quảng Ninh, thậm chí lên cả Ban tiếp công dân Trung ương của Thanh tra Chính phủ, nhưng tới nay vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Bà Vân bày tỏ: “Nhiều năm qua, gia đình tôi rất mệt mỏi và bức xúc để đi đòi lại công lý nhưng vẫn không được. Bây giờ, tôi chỉ mong được trả lại đất, còn nếu không thì Công ty Quảng Hồng phải đền bù và bồi thường thỏa đáng cho gia đình tôi”.
Cảnh hoang tàn ở khu dân cư lấn biển Quảng Hồng, TP Cẩm Phả, Quảng Ninh
Chây ì
Để rõ hơn về những phản ánh của bà Vân, làm việc với chúng tôi, ông Phạm Ngọc Vinh, Phó Chủ tịch UBND TP Cẩm Phả, thừa nhận mảnh đất 101m2 ngay trước cổng chào “Chợ trung tâm thương mại và du lịch Bái Tử Long” hiện vẫn thuộc sở hữu của gia đình bà Vân vì chưa có quyết định thu hồi. Tuy nhiên, mảnh đất này nằm trong phạm vi quy hoạch dự án của Công ty Quảng Hồng đã được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt. Việc Công ty Quảng Hồng lấy đất của bà Vân và không bồi thường, đền bù là vi phạm. Đây là tranh chấp giữa 2 bên, dù chính quyền địa phương đã nhiều lần hòa giải nhưng không thành. Hiện nay, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Ninh, UBND TP Cẩm Phả đã giao Trung tâm Phát triển quỹ đất TP Cẩm Phả cùng các phòng, ban chức năng và Công ty Quảng Hồng xây dựng phương án bồi thường cho bà Vân trước tháng 10-2016.
Mặc dù đại diện UBND TP Cẩm Phả nói vậy nhưng theo tìm hiểu của chúng tôi, trước đó trong Thông báo số 585/TB-UB ngày 23-11-2015 của UBND TP Cẩm Phả (do ông Đinh Ngọc Chiến, Chánh văn phòng UBND TP Cẩm Phả ký) có kết luận: “Giao Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố phối hợp với UBND phường Cẩm Sơn, hộ bà Ngô Thị Vân và Công ty Quảng Hồng tổ chức kiểm đếm xong trước ngày 24-11-2015. Trên cơ sở xét duyệt nguồn gốc đất của UBND phường Cẩm Sơn đối với hộ bà Ngô Thị Vân, tiến hành xây dựng phương án bồi thường giải phóng mặt bằng giữa Công ty Quảng Hồng với hộ bà Ngô Thị Vân theo quy định trước ngày 26-11-2015”. Thế nhưng tới thời điểm này, gần 1 năm đã trôi qua, các cơ quan chức năng của TP Cẩm Phả và Công ty Quảng Hồng vẫn chưa có phương án đền bù cho gia đình bà Vân. Phải chăng chính quyền địa phương và Công ty Quảng Hồng cố tình chây ì để sử dụng đất… miễn phí của bà Vân?
Nhiều sai phạm
Từ sự việc trên của bà Vân, chúng tôi tiếp tục tìm hiểu và phát hiện còn nhiều vi phạm khác xung quanh việc triển khai dự án khu dân cư Quảng Hồng. Trong đó, vướng mắc lớn nhất tới thời điểm này (sau hơn 20 năm triển khai thực hiện) là dự án vẫn chưa được cấp có thẩm quyền của tỉnh Quảng Ninh và cơ quan chức năng phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 nên dẫn tới nhiều hệ lụy trong việc đền bù, bồi thường giải phóng mặt bằng, xây dựng cơ sở hạ tầng và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Điều này đồng nghĩa với việc cuộc sống của các hộ dân tại dự án này tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn và bức xúc.
Theo kết luận của Thanh tra tỉnh Quảng Ninh về dự án trên, chủ đầu tư dự án là Công ty Quảng Hồng đã không hoàn thiện các thủ tục cần thiết theo quy định, xây dựng sai quy hoạch, không phép dẫn đến việc dự án kéo dài nhiều năm không hoàn thành. Chưa có thiết kế, tổng dự toán công trình làm căn cứ thực hiện dự án nhưng chủ đầu tư vẫn triển khai... Bên cạnh đó, công tác bồi thường để chuẩn bị mặt bằng xây dựng cũng chưa được thực hiện, chủ đầu tư không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường. Chưa đủ điều kiện để khởi công xây dựng như thiết kế nhưng chủ đầu tư đã triển khai một số hạng mục của dự án như san nền, làm đường giao thông. Thi công xây dựng một số hạng mục công trình và phân lô, chia ô không đúng quy hoạch được duyệt, vượt ra ngoài ranh giới đất được giao. Chưa hoàn thành hạ tầng, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của dự án nhưng chủ đầu tư đã tiến hành chuyển nhượng quyền sử dụng đất không theo quy hoạch được duyệt... Hậu quả của việc làm này không chỉ gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước mà còn tác động rất lớn đến đời sống, sinh hoạt của hàng trăm hộ dân vùng dự án.
Đáng chú ý, để xảy ra nhiều sai sót như vậy có nguyên nhân không nhỏ từ phía các cơ quan quản lý nhà nước và chính quyền địa phương. Cụ thể, sau khi dự án được phê duyệt, chủ đầu tư không lập hồ sơ xin giao đất, chưa có quy hoạch tổng mặt bằng được phê duyệt, chưa có quyết định thu hồi đất, chưa thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng… nhưng Sở TN-MT tỉnh Quảng Ninh và UBNN TP Cẩm Phả vẫn quyết định giao đất tại thực địa cho chủ đầu tư. Về phía Sở KH-ĐT là không kiểm tra, đánh giá năng lực tài chính và khả năng thực hiện dự án của chủ đầu tư theo chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Ninh.
Về phía chính quyền TP Cẩm Phả với trách nhiệm giám sát, quản lý quá trình thực hiện dự án nhưng lơ là, thiếu trách nhiệm trong quá trình dự án được triển khai. Chưa thành lập tổ giải phóng mặt bằng, chậm thực hiện việc cắm mốc, giải phóng mặt bằng; đặc biệt là không triển khai nhiệm vụ giám sát chủ đầu tư thực hiện dự án giai đoạn I theo chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Ninh, nên không phát hiện chủ đầu tư thực hiện sai quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 đã được UBND tỉnh phê duyệt. Ngoài ra, UBND TP Cẩm Phả cũng thiếu kiểm tra và xử lý chưa kiên quyết hành vi tự ý san gạt mặt bằng, lấn chiếm xây dựng công trình trái phép, đào đãi và chế biến than gây ô nhiễm môi trường của chủ đầu tư. Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ gia đình, cá nhân nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất dự án không đúng quy định.
| |
KHÁNH NGUYỄN - VĂN PHÚC
