Khu phố 2 phường Thạnh Xuân (quận 12) có diện tích 447ha, trong đó phần quy hoạch cây xanh chiếm hơn 80%. Hơn 7 năm qua, 399 hộ dân tại đây phải sống trong cảnh ô nhiễm: đường sá lầy lội, úng ngập quanh năm. Vì sao một địa bàn nằm giữa trung tâm quận 12 đang sôi động bởi tốc độ đô thị hoá lại lâm vào cảnh như vậy?
Đất đã quy hoạch công viên cây xanh
Chỉ tay sang khu đất trống cạnh nhà, ông Trần Văn Đê ở số 24 B, tổ 29, nói: “Nhà đông con muốn tách ra một phần cất nhà ở cho đỡ chật chội cũng không được. Lên phường, lên quận chỗ nào cũng nói: Đất quy hoạch công viên cây xanh. Hỏi: Quy hoạch chi tiết đâu, ai đã phê duyệt? Không ai trả lời được. Dân cứ thế mà chịu!”
Nằm cạnh cầu số 4 bắc qua kênh Rỗng Tùng, gia đình anh Nguyễn Đắc đã 5 năm nay phải gánh chịu cảnh ô nhiễm do khói, bụi và dòng nước thải đen ngòm, nồng nặc.
Anh Đắc nói: “Vùng này ngoài cây dừa, còn lại không có thứ cây gì có thể sống nổi với dòng nước ô nhiễm kia. Tháng này còn đỡ, triều cường từ tháng 9 trở đi, cả vùng chìm trong dòng nước đen. Con lộ trước mặt là tuyến đường nối 5-6 phường mà bao nhiêu năm nay cũng vẫn là đất đỏ bụi mù vào mùa khô, lầy lội vào mùa mưa”.
Bí thư chi bộ khu phố 2 Võ Văn Kết chỉ rành rọt từng hộ, từng khu từ 19 đến 32 đã bao năm qua chẳng trồng tỉa, chăn nuôi được thứ gì vì nguồn nước ô nhiễm, lầy lội, ngập úng quanh năm. Không chỉ vậy, quy hoạch “treo” còn “đóng băng” luôn cả chuyện làm đường, kéo điện, nước. Dân muốn bắc cây cầu bê tông qua kênh Rỗng Tùng, rạch Sơ Rơ thay cho cây cầu khỉ bằng hình thức “nhà nước và nhân dân cùng làm” cũng không được vì “dính” quy hoạch.
Giải pháp tạm thời - “làm trái” quy hoạch?
Theo đồ án quy hoạch chung quận 12 đã được UBND TP phê duyệt tại Quyết định 78/ QĐ-UB-QLĐT ngày 6-1-1999 thì 250ha của khu phố 2 phường Thạnh Xuân và khoảng hơn 50ha của phường Thới An được quy hoạch công viên cây xanh.
Ngày 28 - 2 – 2003, Sở Quy hoạch-Kiến trúc TP ban hành Quyết định 689/ QHKT-QH thỏa thuận quy hoạch chi tiết sử dụng đất khu vực phường Thạnh Xuân, nhưng không đả động đến phần quy hoạch công viên cây xanh, khiến cho từ đó đến nay người dân sống trong vùng này càng hoang mang không biết đất mà mình đang ở thuộc quy hoạch gì.
Có đất, giữ đất nhưng không sản xuất kinh doanh gì được từ đất khiến cho nhiều người phải bán đất theo kiểu giấy tay, hoặc tự ý cất nhà, sau đó lại sang nhượng trái phép. Tình trạng này diễn ra nhiều năm, chính quyền từ phường đến quận đều biết nhưng không quản lý nổi. Vùng đất chiến khu Vườn Cau Đỏ đã thành vùng “da beo” - nham nhở những khu nhà lụp xụp.
Trước bức xúc của người dân sống trong vùng quy hoạch “treo”, mới đây UBND phường Thạnh Xuân có văn bản đề xuất UBND quận 12 kiến nghị với TP xem xét lại quy mô quy hoạch công viên cây xanh và điều chỉnh cho phù hợp với tổng thể quy hoạch của cả vùng.
Trong khi chờ quy hoạch chi tiết của TP, UBND quận 12 cũng nhất trí với đề xuất của phường Thạnh Xuân cho người dân được tách thửa và cấp phép xây dựng tạm để giải quyết trước mắt bức xúc về nhà ở đối với những hộ thực sự khó khăn.
Đây là một giải pháp tình thế phù hợp - mặc dù như vậy có thể được coi là “làm trái” quy hoạch. Tình trạng quy hoạch và tổ chức quản lý thực hiện quy hoạch tuỳ tiện, gây lãng phí lớn cho nhà nước và người dân như vậy mà chẳng lẽ không có cơ quan nào, cá nhân nào chịu trách nhiệm?
Phạm Hoài Nam
