Công nghệ hòa quyện ảnh phim và ảnh kỹ thuật số

Kết hợp thủ công và kỹ thuật

Trong 5 lần tổ chức trước đây, dự án Noirfotocontest (dự án cộng đồng, phi thương mại, ra đời từ năm 2020) do Noirfoto thực hiện, với mục tiêu phát triển nghệ thuật tại Việt Nam một cách bền vững thông qua nhiếp ảnh, gần như chỉ dành cho những tác giả chụp phim nhựa, bởi kết quả cuối cùng do Noirfoto tạo ra chính là các bản in silver gelatin (bản in bạc thủ công trong phòng tối).

Sự khác biệt tại cuộc thi năm nay thu hút công chúng quan tâm chính là sự kết hợp giữa chụp ảnh kỹ thuật số và ảnh phim nhựa. Cụ thể là các tác giả tham gia cuộc thi không nhất thiết phải chụp bằng phim nhựa và gửi phim âm bản vật lý về cho Noirfoto để tráng rọi như trước đây. Thay vào đó, các tác giả có thể chụp ảnh kỹ thuật số bằng bất cứ phương tiện nào, sau đó gửi file có độ phân giải cao về ban tổ chức. Tất nhiên, theo quy định từ ngày đầu cuộc thi được tổ chức, tất cả ảnh gửi về dù dạng nào cũng phải là ảnh đen trắng.

Sau đó, Noirfoto sẽ lấy file ảnh này và chuyển nó thành âm bản, rồi tiến hành in âm bản kỹ thuật số bằng máy in. Tiếp đến, sử dụng âm bản đó để in một lần nữa, trở thành dương bản đối với chất liệu silver gelatin. Tức là đi một đường vòng tốn kém hơn và phức tạp hơn rất nhiều, nhưng để đi đến kết quả là chất liệu bản in nằm trên giấy bạc (giấy silver gelatin) và đảm bảo chất lượng ảnh chi tiết để độ sắc nét, sáng tối có thể đẹp tương đương với việc rọi trực tiếp từ âm bản phim hoặc như file gốc kỹ thuật số.

Nhiếp ảnh gia Phạm Tuấn Ngọc (thành viên sáng lập Noirfoto) chia sẻ: “Công nghệ này không phải mới, bởi trên thế giới nhiều nơi đã làm rồi. Thậm chí còn có nhiều công nghệ khác cao cấp hơn như dùng laser in trực tiếp hình ảnh kỹ thuật số lên phim âm bản. Tuy nhiên, công nghệ mà Noirfoto đang áp dụng vẫn là lần đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam, mang lại những hiệu quả rất ấn tượng”.

Tự do lựa chọn thiết bị và chất liệu sáng tạo

Xét về mặt thị giác, tác phẩm ứng dụng công nghệ in ảnh này có lẽ sẽ không khác gì so với việc in trực tiếp từ file kỹ thuật số bằng máy in. Điểm khác biệt ở đây nằm trong chất liệu, cũng là ảnh đen trắng, nếu in bằng máy kỹ thuật số thông thường thì hình ảnh được tạo ra là từ các hạt mực được phun, hay dùng laser làm nóng để bám vào giấy in. Còn in bằng kỹ thuật thủ công trên giấy silver gelatin, trên thực tế khá giống với rọi ảnh trong phòng tối, hình ảnh sẽ được tái tạo từ từ trên nền các tinh thể bạc. Đây là kỹ thuật được các nghệ sĩ nhiếp ảnh và nhà sưu tầm trên thế giới trân trọng, bởi khả năng tái hiện sắc độ sâu, độ chi tiết tinh xảo và độ bền vượt thời gian.

Do đặc thù của việc in ảnh trên giấy silver gelatin (trước nay hình thức in ảnh này bắt buộc phải sử dụng ảnh phim nhựa), nhưng với các công nghệ mới đã cho phép sử dụng cả các ảnh kỹ thuật số mà vẫn cho ra các bản in thủ công. Nhiếp ảnh gia Phạm Tuấn Ngọc phân tích: “Theo tôi, với sự hòa trộn giữa ảnh phim và ảnh kỹ thuật số, các tác giả sáng tác đã được tự do hơn bao giờ hết. Họ có thể bắt đầu bằng bất cứ cái gì và cũng có thể kết thúc tác phẩm bằng bất cứ chất liệu nào họ muốn và đó mới chính là điều quan trọng. Vì đối với người sáng tác, họ không muốn bị trói buộc vào một phương tiện nhất định nào”.

Trong khi đó, anh Dương Đỗ, nhà sáng lập không gian Toong (Toong Co-working Space), đơn vị bảo trợ địa điểm cho triển lãm, bày tỏ: “Với việc có thể biến những bức ảnh số thành ảnh có khả năng tráng rọi thủ công đã mang lại cho những nhiếp ảnh gia cơ hội để thỏa mãn sự sáng tạo. Bởi trong nhiếp ảnh, ai cũng biết ảnh rọi thủ công luôn là một biểu tượng của sự sáng tạo, nơi kỹ thuật hòa quyện cùng sự khéo léo của người chụp. Sắc độ tinh tế, kết cấu phong phú và chiều sâu lay động của ảnh rọi thủ công mang đến một trải nghiệm thị giác khó có thể thay thế”.