Sự kiện đã thu hút hơn 200 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) và lãnh đạo các tỉnh thành khu vực vực phía Nam, với mong muốn cải thiện môi trường đầu tư theo hướng thuận lợi hơn cho doanh nghiệp khi chọn Việt Nam làm điểm đến.
Việt Nam đang trở thành “cứ điểm” của chuỗi cung ứng toàn cầu
Phát biểu tại diễn đàn, ông Võ Văn Hoan, Phó Chủ tịch UBND TPHCM cho biết, chủ đề hôm nay phù hợp xu thế phát triển cho TPHCM và thế giới. Với những diễn biến địa chính trị, cạnh tranh thương mại đang diễn ra, bức tranh kinh tế thế giới chưa thật sự có nhiều điểm sáng, trong khi nguồn cung và giá năng lượng, hàng hóa thiết yếu biến động mạnh.
Thực tế cho thấy, bức tranh kinh tế đang có nhiều thay đổi. Việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng đang có sự dịch chuyển từ Trung Quốc sang Ấn Độ và các nước Đông Nam Á. Hành vi, thói quen tiêu dùng cũng chuyển sang thương mại điện tử, du lịch xanh, gắn với điểm đến an toàn, thân thiện, dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Yếu tố phát triển bền vững trở thành xu thế bao trùm trên thế giới và kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh đang là mô hình phát triển được nhiều quốc gia lựa chọn. Tại các quốc gia, tốc độ đô thị hóa và phát triển đô thị thông minh, việc hình thành các trung tâm tài chính, đổi mới sáng tạo giữa các thành phố lớn ngày càng gia tăng đáng kể. Cuối cùng là chuyển đổi năng lượng từ năng lượng hóa thạch, giảm sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng này sang các nguồn năng lượng sạch ngày càng phổ biến và sâu rộng.
Có thể nói rằng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đã và đang tác động sâu sắc và nhiều chiều đến các quốc gia. Đây cũng là cơ hội cho thành phố cùng các tỉnh thành nâng cao trình độ công nghệ, năng lực sản xuất, đẩy nhanh quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhưng chính nó cũng đặt ra những thách thức trong giải quyết vấn đề việc làm, bất bình đẳng, phân hóa giàu nghèo.
Trong bối cảnh đó, TPHCM đã ban hành kế hoạch hành động tăng trưởng xanh giai đoạn 2024 – 2030 nhằm thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh hướng đến phát triển bền vững trên địa bàn TPHCM giai đoạn 2021 - 2030. Thành phố đã và đang xây dựng các định hướng và chính sách nhằm tạo động lực cho tăng trưởng bền vững, tối ưu hóa kinh tế, công nghệ và năng lượng. Trong đó, tập trung thúc đẩy các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao, đặc biệt là các lĩnh vực công nghệ cao, dịch vụ tài chính xanh, và công nghiệp xanh; khuyến khích các doanh nghiệp chuyển đổi từ sản xuất truyền thống sang các mô hình sản xuất tiên tiến, sạch và bền vững.
TPHCM và các tỉnh thành sẵn sàng hợp tác, đồng hành cùng các doanh nghiệp, đặc biệt các doanh nghiệp FDI trong giải quyết các vấn đề khó khăn vướng mắc liên quan đến chính sách, hỗ trợ doanh nghiệp FDI nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó, khuyến khích nhà đầu tư có sự cam kết đầu tư dài hạn, chiến lược tại thành phố, vùng Đông Nam bộ và Đồng bằng sông Cửu Long.
Cần cởi trói các vướng mắc
Nhìn nhận về những chia sẻ trên, cộng đồng doanh nghiệp FDI cho rằng, TPHCM và các tỉnh thành phía Nam đã có nhiều thiện chí, cải thiện những đề xuất mà cộng đồng doanh nghiệp FDI đã đưa ra. Tuy nhiên, trong xu hướng phát triển mới hiện nay, còn nhiều vấn đề mà các tỉnh thành nói chung cần phải thay đổi để tạo điều kiện thuận lợi cũng như thu hút được dòng vốn mới từ các nhà đầu tư FDI.
Ông Colin Blackwell, Trưởng Nhóm Nguồn Nhân lực VBF cho rằng, cần thiết mở rộng hiệu lực về mặt địa lý của giấy phép lao động. Quy định hiện hành đòi hỏi người lao động phải xin giấy phép lao động tại nơi dự kiến làm việc và cập nhật từng địa điểm làm việc khi người lao động được cử đi làm việc ở các địa phương khác nhau là không thực tế trong nhiều trường hợp.
Thay vào đó, việc cấp một giấy phép lao động duy nhất tại địa điểm đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp và thực hiện báo cáo khi người lao động được cử đi công tác từ 30 ngày trở lên tại một địa phương khác sẽ hiệu quả và mang tính thực tiễn hơn.
Hai là đảm bảo việc áp dụng nhất quán quy định pháp luật trên các tỉnh thành phố. Hiện nay, tuy cùng một nội dung pháp luật nhưng các địa phương lại có thể có cách diễn giải khác nhau. Các cơ quan địa phương thực hiện theo đúng khung pháp lý, đảm bảo rằng các quy định được áp dụng thống nhất. Điều này sẽ tạo ra khả năng dự đoán tốt hơn cho các doanh nghiệp hoạt động tại nhiều địa phương khác nhau.
Ba là đơn giản hóa quy trình xét duyệt trước khi tuyển dụng người nước ngoài. Cuối cùng là cho phép các trường hợp ưu tiên xử lý nhanh hồ sơ cấp giấy phép lao động đối với các dự án có tác động lớn, các dự án có khoản đầu tư lớn hoặc dự án có hồ sơ tuân thủ tốt...
Một vấn đề khác cũng được các doanh nghiệp FDI đặt ra là việc phát triển nguồn nhân lực để đáp ứng cho nhu cầu ứng dụng AI. Hiện AI phát triển trên toàn cầu, nó cũng làm tăng nhu cầu về phần cứng vận hành AI như chất bán dẫn, bộ vi xử lý và các thành phần robot. Việt Nam, với vai trò là một nhân tố chủ chốt trong ngành sản xuất công nghệ cao toàn cầu, đang ở vị thế tốt để tận dụng nhu cầu ngày càng tăng này.
Thực tế này đòi hỏi Việt Nam cần tái định hướng cách phát triển lực lượng lao động. Theo đó, các kỹ năng chúng ta ưu tiên cần phải thay đổi. Không chỉ là chuyên môn kỹ thuật như lập trình hay kỹ thuật – mà là học cách sử dụng AI như một công cụ và phát triển các kỹ năng hướng đến con người, những kỹ năng sẽ rất quan trọng trong tương lai. Giới trẻ Việt Nam, đặc biệt là thế hệ Z, hoàn toàn phù hợp với điều này.
