Cơn sốt “chia sẻ xe đạp” tại châu Âu

Với một châu Âu đang ngày càng quan tâm đến vấn đề tiết kiệm nhiên liệu và môi trường, dịch vụ “chia sẻ xe đạp” (bike-sharing) đang trở thành một phong trào phát triển khắp nơi. Chỉ với một số tiền bỏ ra rất nhỏ (thậm chí một số nơi còn miễn phí) cùng với khả năng nhận cũng như trả xe thuận tiện, dịch vụ “bike-sharing” đang trở thành một cơn sốt thực sự…

Người… người đạp xe!

Cho tới thời điểm hiện tại, ngoài dịch vụ nổi tiếng Velib ở Paris với 20.000 chiếc xe còn có không ít dịch vụ với quy mô vài ngàn xe đạp trở lên đang hoạt động rất hiệu quả tại nhiều thành phố lớn ở châu Âu như Barcelona, Pamplona (Tây Ban Nha); Lyon, Rennes (Pháp) hay Dusseldorf (Đức)… Ngay cả tại thành Rome - nơi có nhiều con phố rải đá cuội nhỏ hẹp và tình trạng giao thông được coi là không thích hợp với việc đạp xe - mới đây cũng đã triển khai chương trình thử nghiệm nhỏ Roma-n-Bici và chỉ sau một thời gian ngắn đã có kế hoạch mở rộng hơn.

Đối với nhiều quan chức tại cựu lục địa đang đau đầu tìm kiếm những giải pháp giải quyết tình trạng tắc nghẽn giao thông cũng như cải thiện môi trường, “bike-sharing” có thể coi là một giải pháp đơn giản hàng đầu: chỉ bằng khoản tiền mua một chiếc xe buýt, thành phố có thể tậu được một số lượng lớn xe đạp cho dịch vụ này, đồng thời tránh phải đầu tư vào những dự án giao thông tốn kém như tàu điện ngầm.

Còn đối với những người đạp xe, việc tham gia sử dụng dịch vụ này đồng nghĩa với việc họ có được một phương tiện giao thông cực kỳ rẻ, trong khi vẫn có thể đóng góp một phần nhỏ bé vào sự nghiệp chung nhằm làm trong sạch môi trường.

Khác với những dịch vụ cho thuê xe đạp thông thường như trước đây, “bike-sharing” đang đặc biệt thành công nhờ đã triển khai được một mạng lưới rộng khắp và thuận tiện ở nhiều thành phố. Tuy nhiên, bí quyết chính vẫn nằm ở lĩnh vực công nghệ. Với sự hỗ trợ của các thẻ thông minh điện tử và các trạm xe được điều khiển bằng máy tính, người đi xe có thể dễ dàng cũng như nhanh chóng lấy và trả xe chỉ trong vài giây tại hàng trăm địa điểm khác nhau trong thành phố, trong khi việc thanh toán cũng được tự động qua hệ thống các tài khoản ngân hàng.

“Khi một vài thành phố đã làm được điều này, những thành phố khác sẽ nhận ra mình cũng có thể làm được tương tự như vậy” - đó là nhận xét của Paul DeMaio, người sáng lập ra MetroBike, một cơ quan tư vấn về “bike-sharing” tại Mỹ, hiện đang tham gia theo dõi các chương trình thuộc loại này trên khắp thế giới. Với văn hóa đạp xe đang ngày một phổ biến, các mạng lưới chia sẻ xe đạp lớn tại châu Âu không còn là một dịch vụ cho thuê để giải trí mà đã trở thành một phương tiện giao thông công cộng giá rẻ thích hợp với mọi người dân. Tất nhiên, phần lớn các mạng lưới thuộc loại này vẫn triển khai song song các dịch vụ cho thuê xe đạp riêng dành cho khách du lịch, hay cho thuê trọn gói theo ngày.

Tại Barcelona hiện nay, vào những giờ cao điểm có thể dễ dàng bắt gặp những đoàn người nối đuôi nhau trên những chiếc xe đạp màu đỏ của Bicing, một dịch vụ chia sẻ xe đạp phổ biến đã hình thành từ 18 tháng qua tại thành phố này. Bicing hiện đang hoạt động rất hiệu quả với tổng cộng khoảng 6.000 chiếc xe đạp được phân bố đều khắp tại 375 trạm để xe ở Barcelona.

Thế hệ thứ ba

Về cơ bản, dịch vụ chia sẻ xe đạp đang được mở rộng tại Barcelona được gọi một cách bóng bẩy là “thế hệ thứ ba” với việc triển khai chủ yếu dựa vào các công nghệ mới. Cần biết là thế hệ thứ nhất tương tự như những chiếc xe đạp cũ được để khắp nơi trên đường phố Copenhagen trước đây để mọi người có thể thoải mái sử dụng miễn phí. Những chương trình thuộc thế hệ thứ hai thường chấp nhận việc chi trả tự động bằng tiền xu.

Nhưng với thế hệ thứ ba thì mọi chuyện hoàn toàn khác. Khách hàng có thể bỏ khoảng 30 USD để mua vé dùng cho cả năm, cụ thể là nhận được một chiếc thẻ thông minh giúp họ có thể lấy xe đạp từ bất cứ trạm để xe tự động nào. Trong 30 phút đầu tiên, dịch vụ này cho phép sử dụng xe đạp miễn phí, trước khi hệ thống tự động trừ vào tài khoản của khách hàng 30 xu cứ sau mỗi nửa tiếng tiếp đó. Xe đạp thuê theo dịch vụ này cần phải được trả lại muộn nhất là hai tiếng sau khi lấy, nếu khách hàng không muốn thẻ thông minh của mình có thể bị khóa. Tất nhiên nếu muốn sử dụng nhiều hơn, khách hàng có thể đưa xe tới một trạm bất kỳ để làm lại thủ tục thuê. Còn tại Đức và Áo, thủ tục thuê xe có khác biệt hơn: Khách hàng sẽ nhận được một tin nhắn vào điện thoại di động để cung cấp mã số mở khóa xe.

Nếu như những thành phố như Copenhagen và Amsterdam vốn đã có truyền thống sử dụng xe đạp để đi làm, cuộc cách mạng “bike-sharing” lại đang phát triển rất mạnh tại Trung và Nam Âu, nơi có khí hậu ấm áp hơn thích hợp cho người dân đạp xe quanh năm. Tại nhiều thành phố như Barcelona, Lyon và Paris, xe đạp cho thuê được cho là khá đông khách, khi thống kê cho thấy mỗi đầu xe trung bình có tới 10 lượt thuê mỗi ngày. Tại Barcelona, dịch vụ này bắt đầu xuất hiện tình trạng quá tải khi ngày càng có nhiều lời phàn nàn của khách về việc hết xe vào giờ cao điểm. Đó là chưa kể các trạm để xe ở trung tâm Barcelona đôi khi còn chật hết chỗ, khiến người đạp xe tới đây có lúc phải tìm kiếm chỗ để xe. Hãng Bicing đã phải khắp phục tình trạng này bằng cách dùng xe tải để chở bớt số xe đạp tới các trạm nằm ngoài khu vực trung tâm thành phố.

Cho dù có một vài nhược điểm nhỏ như trên nhưng “bike-sharing” đã dần trở thành lựa chọn hàng đầu trong đi lại của nhiều người dân châu Âu, ngay cả đối với những người đang sở hữu xe hơi. Ngoài ra, còn phải kể tới những tác động tích cực của xe đạp đối với môi trường. Theo các quan chức tại thành phố Lyon, kể từ khi triển khai dịch vụ “bike-sharing” vào năm 2005, lượng khí carbon dioxide được thải ra tại đây đã giảm xuống tới 8.000 tấn. 

LINH NGA (tổng hợp)