Trung tâm Giao dịch chứng khoán TPHCM vừa thông báo sẽ nâng mức giao dịch tối thiểu từ 1 lô là 10 cổ phiếu lên lô 100 cổ phiếu. Tin này đến vào đúng lúc thị trường nguội lạnh và mùa trả cổ tức bằng cổ phiếu, càng làm cho các nhà đầu tư nhỏ ngao ngán. Bởi, lúc trước khi các công ty chia cổ tức bằng cổ phiếu, nhà đầu tư nhận được cổ phiếu làm tròn đến hàng đơn vị, phần lẻ nhỏ hơn một cổ phiếu sẽ được mua lại với giá 50%-90% giá thị trường. Điển hình cho những công ty làm tốt điều này từ trước đến nay là Ree, Kinh Đô… Nhưng thời gian gần đây, các đợt trả cổ tức bằng cổ phiếu không còn được công bằng cho các nhà đầu tư nhỏ, khi các công ty tự động “làm tròn” số cổ phiếu thưởng thành lô 10 cổ phiếu, và chỉ mua lại giá bèo số cổ phiếu lẻ theo mệnh giá là 10.000 đồng/cổ phiếu, trong khi giá thị trường nhiều cổ phiếu đã lên đến hàng trăm ngàn.
Ví dụ như đợt chia cổ tức bằng cổ phiếu thưởng của Bibica mới đây. Theo thông báo của công ty, nhà đầu tư Nguyễn Văn A giữ 480 cổ phiếu với giá thị trường hiện nay 52.000 đồng/cp thì giá trị số cổ phiếu trên là khoảng 25 triệu đồng, đáng lẽ được nhận 12% là 57,6 cổ phiếu nữa với giá thị trường hiện tại 52.000 đồng/cp, nhưng vì được làm tròn nên chỉ được nhận 50 cổ phiếu và 76.000 đồng. Số thiệt hại do cổ phiếu lẻ bị mua rẻ là 319.000 đồng, tương đương 1,3% vốn đầu tư. Nếu so với mức lãi bình quân khi đầu tư chứng khoán là 12% thì coi như mất đứt 10% số lãi. Đối với nhà đầu tư nhỏ hơn chỉ có 3-4 triệu đồng đủ tiền mua vài chục cổ phiếu Bibica, thì họ còn chẳng nhận được cổ phiếu thưởng nào.
Trên thị trường chưa niêm yết (OTC), với những cổ phiếu có mệnh giá cao thì sự thiệt hại càng lớn. Chẳng hạn cổ phiếu của một ngân hàng lúc chưa lên sàn có giá tới 12 triệu đồng, nhưng khi chia cổ tức bằng cổ phiếu, ngân hàng chỉ mua lại theo mệnh giá là 1 triệu đồng, rất nhiều nhà đầu tư bị thiệt hàng triệu đến hơn chục triệu đồng. Do đó việc tăng lô giao dịch lên 100 cổ phiếu càng làm cho nhà đầu tư nhỏ lo sợ các công ty lại “làm tròn” lô lớn thì thiệt hại càng lớn.
Việc chia cổ tức làm thiệt hại nhà đầu tư nhỏ đã được góp ý với Ủy ban Chứng khoán (UBCK) nhiều lần nhưng mọi việc vẫn như cũ. Có ý kiến cho rằng các nhà đầu tư cần góp ý với công ty khi thông qua phương án phát hành. Tuy nhiên, ý kiến của nhà đầu tư nhỏ nếu có đưa ra cũng hiếm khi được quan tâm và cũng không có tác dụng gì khi bỏ phiếu biểu quyết. Nhà đầu tư cho rằng các công ty cần phải cho phép nhà đầu tư nhỏ lựa chọn các phương án giữ lại hoặc bán lại cổ phiếu lẻ cho công ty với giá hợp lý. Điều này cần được UBCK đưa vào quy định quản trị công ty đại chúng và yêu cầu tuân thủ mỗi khi các công ty này xin phát hành cổ phiếu.
QUANG ANH
