Nhiều giải pháp phát triển nhà ở
Sở Xây dựng cho biết, hiện TPHCM có khoảng 1,92 triệu căn nhà, trong đó nhà ở riêng lẻ chiếm hơn 88%, còn lại là căn hộ chung cư. Trong đó vẫn còn 13.770 căn nhà ở thiếu kiên cố và đơn sơ. Mật độ nhà ở trung bình của TPHCM là 913 căn/km2, thấp nhất tại huyện Cần Giờ là 29 căn/km2, cao nhất tại quận 4 với 10.894 căn/km2. Diện tích bình quân về nhà ở của TPHCM đạt 20,1m2/người. Trên địa bàn TP vẫn còn một lượng công trình nhà ở có tuổi thọ trên 30 năm, nhất là chung cư cũ. Giai đoạn 2016-2019 có hơn 98.000 căn nhà ở thương mại, tập trung chủ yếu ở nội thành hiện hữu và nội thành phát triển. Trong khi đó, nhà ở xã hội giai đoạn 2016-2019 có 23 dự án hoàn thành với tổng số 12.828 căn.
Theo Sở Xây dựng, khó khăn, vướng mắc trong quá trình phát triển nhà ở hiện nay là thiếu nguồn cung loại hình nhà ở giá thấp, nhà ở xã hội, nhà ở cho thuê. Việc cải tạo xây dựng mới nhà ở thay thế chung cư cũ (hiện chỉ mới hoàn tất di dời được 6/15 chung cư cấp D, cấp nguy hiểm; chỉ mới cải tạo và sửa chữa 116/474 chung cư cũ xây dựng trước năm 1975); di dời nhà trên và ven kênh rạch vẫn còn nhiều hạn chế (dự tính đến năm 2020 chỉ bồi thường, di dời được 7.231 căn, đạt 36,2% so với chỉ tiêu đề ra). Hạ tầng kỹ thuật nhà ở nhiều khu vực chưa được cải tạo, nâng cấp tương xứng dẫn tới quá tải về hạ tầng chung. Do tốc độ phát triển nhà ở dân tự xây dựng rất lớn, nhu cầu sử dụng hạ tầng cao nhưng tốc độ cải tạo, nâng cấp hạ tầng chưa tương xứng với tốc độ phát triển nhà ở. Trong khi đó, quá trình quản lý, vận hành, bảo trì nhà ở còn tồn tại nhiều bất cập. Trung bình 5 năm, dân số TPHCM tăng 1 triệu người (hiện TPHCM có khoảng 13 triệu người đang sinh sống, làm việc thường xuyên). Tỷ trọng của dân số cơ học tăng thêm tại khu vực nội thành phát triển là 54,5% và ngoại thành là 42%. Dự báo, từ nay đến năm 2030, TPHCM cần khoảng 150 triệu m2 sàn nhà ở (tương đương khoảng 830.000 căn nhà). Để đáp ứng được nhu cầu đó, về diện tích, đến năm 2030, TPHCM sẽ cần tới 946ha để xây dựng chung cư và 850ha xây dựng nhà ở riêng lẻ.
Trước tình hình đó, việc hoạch định chính sách phát triển nhà ở lâu dài, ổn định mang tính chiến lược có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự phát triển bền vững của TPHCM. Trong đề án này, Sở Xây dựng đã đề cập đến nhiều giải pháp phát triển nhà ở của TP, trong đó nêu rõ quan điểm của TP là chuyển đổi mô hình nhà ở từ thấp tầng sang nhà ở cao tầng hiện đại, tăng tỷ lệ nhà ở chung cư trong các dự án đầu tư xây dựng nhà ở mới. TPHCM cũng khuyến khích doanh nghiệp làm nhà ở xã hội cho thuê, mua. Theo đó, TPHCM sẽ triển khai các chính sách khuyến khích làm các dự án nhà giá rẻ để giải quyết nhu cầu nhà ở khá lớn của đối tượng có thu nhập thấp, nhất là các hộ gia đình sống trên và ven kênh rạch cần di dời. Đẩy mạnh và phát triển hạ tầng giao thông để kết nối các đô thị vệ tinh, đường vành đai.
Cụ thể, TP khuyến khích cơ chế và chính sách mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng nhà ở, nhà nước sẽ bố trí vốn phát triển nhà ở xã hội để cho thuê, mua. Tăng tỷ trọng nhà ở cho thuê đối với phân khúc nhà ở giá rẻ để giải quyết nhu cầu nhà ở khá lớn của các đối tượng có thu nhập thấp, nhất là các hộ gia đình sống trên và ven kênh rạch cần di dời, tái định cư hoặc các hộ gia đình trong các chung cư cũ, hư hỏng nặng. TP sẽ phát triển dự án nhà ở phải đảm bảo đồng bộ và thống nhất với cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; phát triển nhà ở cao tầng gắn với hệ thống giao thông ngầm, đường sắt trên cao tại khu vực trung tâm, khu vực nội thành hiện hữu. Cùng với đó, TP cũng chú trọng phát triển nhà ở dựa trên cơ sở chỉnh trang, cải tạo khu dân cư hiện hữu, xây dựng mới thay thế chung cư cũ, di dời nhà trên và ven kênh rạch được lồng ghép vào các chương trình trọng điểm của TPHCM.
Hạn chế xây cao tầng tại khu trung tâm
Trong bối cảnh TPHCM đang đứng trước áp lực đô thị hóa mạnh mẽ, nhu cầu nhà ở bức thiết, tình trạng quá tải hệ thống hạ tầng kỹ thuật ở các khu vực trung tâm, việc xây dựng các dự án nhà ở cao tầng tại các quận nội thành phát triển, trong đề án này Sở Xây dựng đã đề cập đến nhiều giải pháp phát triển nhà ở của TP, trong đó hạn chế xây dựng chung cư cao tầng tại các quận trung tâm, khuyến khích nhà cao tầng ở các quận phát triển.
Đối với quận trung tâm như quận 1, 3 sẽ tăng chỉ tiêu quy hoạch (dân số, hệ số sử dụng đất, mật độ xây dựng…) cho các dự án cải tạo, xây dựng mới thay thế chung cư cũ trước năm 1975. Hạn chế phát triển các dự án mới đầu tư nhà ở cao tầng đến năm 2025 nếu chưa có kế hoạch xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội tương ứng bảo đảm và phù hợp. Không chỉ trong đề án này, mà trước đó, theo quyết định phê duyệt kế hoạch phát triển nhà ở TPHCM giai đoạn 2016-2020 nhằm cụ thể hóa các định hướng, mục tiêu, chỉ tiêu phát triển nhà ở của Chương trình phát triển nhà ở TPHCM giai đoạn 2016-2025 cũng đã nêu, khu vực trung tâm hiện hữu (gồm quận 1 và quận 3) sẽ phát triển nhà ở có kiểm soát đến năm 2020. Cụ thể, TPHCM sẽ không chấp thuận chủ trương, công nhận chủ đầu tư đối với các dự án đầu tư xây dựng nhà ở. Trường hợp các dự án nhà ở được công nhận, chủ đầu tư tiếp tục thực hiện các thủ tục để đảm bảo điều kiện khởi công.
Các quận nội thành hiện hữu 4, 5, 6, 8, 10, 11, Tân Bình, Tân Phú, Phú Nhuận, Gò Vấp, Bình Thạnh sẽ tập trung chỉnh trang, nâng cấp đô thị theo hướng hiện đại, ưu tiên tăng chỉ tiêu quy hoạch cho các dự án cải tạo, xây dựng mới thay thế chung cư cũ trước năm 1975, di dời nhà trên và ven kênh rạch. Các quận 8, 10, Bình Thạnh, Tân Bình, Tân Phú, Gò Vấp sẽ đẩy mạnh phát triển hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội để kêu gọi đầu tư dự án nhà. Đối với các quận nội thành phát triển như quận 2, 7, 9, 12, Thủ Đức và Bình Tân sẽ ưu tiên phát triển các dự án đầu tư xây dựng nhà ở mới, chung cư cao tầng dọc các trục giao thông công cộng lớn như tuyến metro số 1, các khu vực có kế hoạch thực hiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật tương ứng, ưu tiên phát triển nhà ở xã hội. Riêng 5 huyện của TPHCM là Nhà Bè, Cần Giờ, Bình Chánh, Hóc Môn, Củ Chi sẽ ưu tiên phát triển nhà ở theo dự án tại các thị trấn, khu dân cư nông thôn, phát triển khu du lịch ở kết hợp sinh thái nghỉ dưỡng, khu đô thị mới, khu đô thị vệ tinh.
